Okrucieństwo czy prawo?

Zdrowie kobiety i dziecka

Oprócz stosunkowo niewielkiej skuteczności technik wspomaganego rozrodu (19-22%) należy jeszcze uwzględnić zarodki, które giną w laboratorium, oraz liczbę tzw. poronień samoistnych, sięgającą od 20% aż do 60% w przypadku kobiet, które zachodzą w ciążę po 40. roku życia.

In vitro a zdrowie kobiety

Podstawowymi zagrożeniami dla zdrowia kobiety są:

- hormonalna stymulacja jajników, mająca na celu wywołanie hiperowulacji, która znacząco osłabia organizm kobiety;
- pobieranie komórek rozrodczych kobiety, odbywające się w drodze zabiegu, a więc obarczone pewnym ryzykiem: zakażenia czy infekcji, powikłań zakrzepowo-zatorowych, mogących doprowadzić do zawału serca, a nawet do śmierci;
- zwiększone ryzyko występowania poronień i porodów przedwczesnych, a także nadciśnienia powodowanego ciążą;
- częściej występująca ciąża pozamaciczna czy też z łożyskiem przodującym;
- pojawiające się powikłania związane z hormonalną stymulacją jajeczkowania, do których należy zaliczyć wzrastającą liczbę ciąż mnogich;
- pojawiające się u znacznej liczby kobiet zaburzenia natury emocjonalnej i psychicznej, podobne do tych, które występują w "zespole poaborcyjnym".

Z powyższych analiz widać, że zapłodnienie pozaustrojowe nie jest czymś obojętnym dla organizmu kobiety i czyni w nim ogromne spustoszenia.

In vitro a zdrowie dziecka

W odniesieniu do zdrowia dziecka poczętego metodą in vitro należy wskazać na następujące konsekwencje:

- dwukrotnie zwiększa się występowanie wad wrodzonych. Zwiększona ich liczba ujawnia się już w pierwszym roku życia dziecka;
- dochodzi do anomalii chromosomowych, których w zwyczajnych przypadkach jest 4%; przy sztucznej reprodukcji następuje kilkukrotny wzrost wskaźnika;
- wzrasta liczba porodów wcześniaczych;
- w czasie rozwoju płodu pojawiają się różnego rodzaju anomalie rozwojowe, które są częstą przyczyną wysokiej liczby poronień samoistnych;
- wzrasta ryzyko śmiertelności okołoporodowej noworodków;
- rośnie ryzyko urodzenia dziecka z niedowagą ciała, a tym samym słabszym rozwojem fizycznym;
- zwiększa się ryzyko związane z nieprawidłowym rozwojem układu nerwowego, nie wyłączając porażenia mózgowego. Procentowo ryzyko to rośnie w porównaniu do dzieci poczętych w sposób naturalny nawet o 60%, natomiast dla embrionów wcześniej zamrażanych - nawet o 200%;
- większe jest ryzyko urodzenia dziecka niepełnosprawnego - do 11%, podczas gdy przy naturalnym poczęciu wynosi ok. 5%;
- częściej występują infekcje oraz zaburzenia immunologiczne;
- kilkukrotnie wzrasta ryzyko zachorowania na nowotwór oka (rak siatkówki);
- dwukrotnie częstsze są hospitalizacje w pierwszych latach życia;
- na stan zdrowia psychicznego dziecka wpływa tzw. "syndrom ocalałego", co prowadzi do istotnych problemów wychowawczych.
Wszystkie te czynniki wskazują jednoznacznie, że metody zapłodnienia pozaustrojowego wiążą się z ogromnym ryzykiem dla zdrowia dziecka i matki. Ich stosowanie w celu uszczęśliwienia pary małżeńskiej jest nieporozumieniem. Częstokroć bowiem nieszczęście niepłodności jest naturalną obroną organizmu ludzkiego przed wydaniem na świat jednostki słabej i chorej. Powstaje zatem pytanie: czy uzurpacja posiadania dziecka jest uszczęśliwianiem kogokolwiek?

Na świecie coraz więcej kobiet usuwa ciąże, w które zaszły po sztucznym zapłodnieniu. Statystyki z 2009 r. podają, że w Anglii i Walii dochodzi rocznie średnio do 80 aborcji dokonanych po zabiegu in vitro. W 2007 r. liczba ta sięgała aż 97. Ze statystyk wynika, że każdy lekarz dokonujący aborcji widzi przynajmniej raz w roku kobietę usuwającą dziecko, które zostało poczęte przez in vitro. Powodem nie są względy medyczne, ale zmiana planów życiowych, jak rozstanie się z partnerem czy obawa przed macierzyństwem.

Aborcja po in vitro wynika często z traktowania poczęcia dziecka na równi z zakupem małego szczeniaka, którego gdy się on znudzi, można wyrzucić z domu.

Jako lekarz i kierownik największej Kliniki Neonatologii w Polsce, obserwuję oprócz radości rodzin z powodu posiadania dziecka w następstwie stosowania metody in vitro, także tragedie będące konsekwencją częstszego występowania ciąży mnogiej z ryzykiem porodu przedwczesnego (często w fazie ciąży, gdzie przeżycie jest niemożliwe). Dochodzi do tego zwiększona częstość przetoczeń krwi między płodami oraz większa liczba wad wrodzonych. Wszystko to powoduje zwiększoną zachorowalność i śmiertelność noworodków. W szeregu krajów metody in vitro spowodowały wystąpienie "epidemii ciąży mnogiej". Należy obawiać się, że podobne zjawisko zaistnieje w naszym kraju. Dochodzi do tego problem tzw. "eliminacji płodu", czyli zabicia jednego z dzieci w łonie matki w celu ograniczenia liczby płodów. Z przerażeniem słucham wystąpień na ten temat na międzynarodowych sympozjach, podczas których wykładowcy mówią o tym tak, jakby chodziło o zabicie kurczaka i jest to dla nich normalne.

Nieznane są też następstwa zdrowotne, które mogą pojawić się w kolejnych generacjach. Jako były konsultant krajowy ds. neonatologii oraz były przewodniczący Programu Poprawy Opieki Perinatalnej w Polsce zwracam uwagę na fakt, że Polska ma jeden z najgorszych wskaźników umieralności noworodków i niemowląt w Unii Europejskiej. Uważam, że wszystkie wysiłki edukacyjne, organizacyjne i finansowe powinny pójść w kierunku ratowania dzieci, które już są na świecie. Czy jednak ktokolwiek uznał konieczność wzrostu nakładów na oddziały noworodkowe, gdy w konsekwencji ustawy nastąpi wzrost liczby noworodków chorych i przedwcześnie urodzonych i trzeba będzie je leczyć? Zjawisko to wystąpiło już w innych krajach, więc niewątpliwie wystąpi i w Polsce w następstwie ustawy.
prof. Janusz Gadzinowski, konsultant wojewódzki ds. neonatologii województwa wielkopolskiego