Społeczny wymiar wychowania chrześcijańskiego w nauczaniu Kościoła Katolickiego

Dekret rozwija problematykę wychowania społecznego. Omawiając zagadnienie apostolstwa świeckich, wskazuje na potrzebę włączenia się chrześcijan w różne zespoły ludzkiej społeczności, m.in. takie jak : parafia, diecezja, wspólnota narodowa oraz wspólnoty międzynarodowe^[46].To zaś rodzi konieczność takiego wychowania chrześcijan, którzy byliby zdolni do zaangażowania się w sposób odpowiedzialny i osobisty w dzieło apostolstwa^[47].

Wychowanie chrześcijańskie w posoborowym nauczaniu Kościoła

Potencjał wychowawczy jaki znajduje się w dokumentach Soboru Watykańskiego II, stanowi źródło dla współczesnej pedagogicznej myśli Kościoła katolickiego co jest widoczne w jego późniejszych wypowiedziach. Sobór w swoich dokumentach zaprezentował zasadniczą treść wychowania społecznego rozwijaną wokół dwóch kluczowych pojęć - wartości: solidarności międzyludzkiej i pokoju, co było podyktowane między innymi ówczesną sytuacją społeczno - polityczną. Wychowanie społeczne postulowane przez Vaticanum II, ma odkrywać w wychowanku powołanie do twórczego i odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu społecznym^[48].

Paweł VI nawiązując do całego przesłania Vaticanum II, wypowiadał się na temat konieczności włączenia się każdego katolika w ulepszanie porządku doczesnego, kierując się duchem Ewangelii. Do tych konkretnych zadań jakich domaga się współczesny świat, człowiek ma się przygotowywać. Temu zadaniu ma służyć formacja społeczna katolików. Papieżmówił o tymw encyklice Populorum progressio (1967), oraz w liście apostolskim Octogessima adveniens (1971). Paweł VI postulował w rożnych swoich wypowiedziach potrzebę formowania katolików do postawy odpowiedzialności za budowanie „nowej cywilizacji”, której w ostateczności nadał nazwę: „cywilizacji miłości”^[49].

Również Kodeks Prawa Kanonicznego, w księdze poświeconej nauczycielskim zadaniom Kościoła, wskazuje na konieczność uwzględnienia w wychowaniu katolickim tak płaszczyzny indywidualnej jak i społecznej^[50].

Kodeks uczy bowiem, że „ponieważ prawdziwe wychowanie powinno objąć pełną formację osoby ludzkiej, zarówno w odniesieniu do celu ostatecznego, jak i w odniesieniu do dobra wspólnego społeczności, dlatego dzieci i młodzież tak winny być wychowywane, ażeby harmonijnie mogły rozwijać swoje przymioty fizyczne, moralne oraz intelektualne, zdobywać coraz doskonalszy zmysł odpowiedzialności, właściwie korzystać z wolności i przygotowywać się do czynnego udziału w życiu społecznym”^[51].

Według nauczania Kościoła katolickiego dojrzałość ludzka i dojrzałość chrześcijańska są najwyższym celem wychowania chrześcijańskiego. Tak jedna jak i druga, zdobywane są w procesie realnego i integralnego wychowania, przebiegającego zarówno na płaszczyźnie indywidualnej jak i społecznej.

Kontynuacją i ubogaceniem tej pedagogicznej doktryny Kościoła jest bez wątpienia wychowawcza myśl Jana Pawła II^[52]i Benedykta XVI.

Obydwaj papieże wskazują na pilną potrzebę wychowania w ogóle, przestrzegając wychowawców przed pokusą poddania się i zaniechania działalności wychowawczej^[53]. Mając świadomość obecnego „kryzysu wychowawczego”, z pełnym przekonaniem prezentują światu propozycję chrześcijańskiego wychowania, które ujmuje człowieka realnie i integralnie, a jako owoc autentycznego wychowania widzi samowychowanie i permanentną formację.

Dlatego Benedykt XVI w kontekście różnych niepokojów wychowawczych, a nawet prób porzucenia misji wychowawczej pisze, że „kto wierzy w Jezusa Chrystusa– ma jeszcze dodatkowy silniejszy powód, by nie odczuwa lęku: wie bowiem. Że Bóg nas nie opuszcza, że Jego miłość dosięga nas tam, gdzie jesteśmy i takich, jacy jesteśmy, z nasza nędzą i słabościami, by nam ofiarować nową szanse dobra”^[54].

ks. Mariusz Sztaba – doktorant w Katedrze Pedagogiki Ogólnej KUL, od roku 1998 kapelan Międzynarodowego Katolickiego Ruchu Dobroczynnego „BETEL” z siedzibą główną w Częstochowie. Prowadzi badania nad wychowaniem społecznym, wartościami społecznymi w procesie wychowania, społeczną myślą wychowawczą Jana Pawła II i pedagogów katolickich oraz inspiracją chrześcijańską w teorii i praktyce edukacyjnej.