Starość nie musi być piekłem...

Pani Moloko Temo, urodzona w Południowej Afryce 4 lipca 1874 r. – data potwierdzona oryginalnym dokumentem tożsamości (!) – najprawdopodobniej najstarsza żyjąca osoba na naszej planecie, zapytana niedawno przez dziennikarzy o receptę na długowieczność odpowiedziała bez chwili wahania: Dobre jedzenie i codzienny wysiłek fizyczny, dodając przy okazji, iż ma nadzieję kibicować swej narodowej drużynie piłkarskiej w czasie mistrzostw świata w piłce nożnej w 2010 r.…

Długowieczność zaczyna być fenomenem, z którym spotyka się każdy z nas – ostatnie badania w naszym kraju wykazały, iż w każdym województwie żyje aktualnie od 80 do ok. 120 osób, które przekroczyły magiczną barierę stu lat, w Anglii jest ich ok. 9 tys., zaś prognozy dla tego kraju mówią, iż w 2031 r. liczba stulatków przekroczy 40 tys.!

Powstały niedawno w Niemczech film dokumentalny, poświęcony jakości życia osób w podeszłym wieku, zaczyna się wywiadem ze starszą panią, pochłoniętą bez reszty myciem wielkiego okna – na wszystkie pytania bohaterka, stojąca na obszernym parapecie, odpowiada bez cienia zadyszki, nie przerywając energicznego szorowania szklanych powierzchni z uśmiechem podaje swój wiek (102 lata!) i tylko my, widzowie, kamieniejemy powoli z przerażenia, kiedy kamera zmieniając kąt obserwacji pokazuje ją stojącą bez zabezpieczeń na zewnątrz okna, na ósmym (!) piętrze starej monachijskiej kamienicy…

Niestety, w codziennym życiu długowieczność rzadko jednak idzie w parze z pełną sprawnością fizyczną i umysłową, lekarz domowy w swoim gabinecie zamiast żartować z osobami podobnymi do opisanej powyżej bohaterki, o wiele częściej staje bezradny wobec problemów słabnącego fizycznie ciała, gasnącej pamięci i rosnącego uzależnienia w wykonywaniu najdrobniejszych czynności od innych, młodszych osób. W takich chwilach nie tylko lekarzowi przychodzi do głowy fundamentalne pytanie: Czy starość zawsze musi tak wyglądać? lub gdzieniegdzie można usłyszeć diaboliczny wręcz chichot: Wszystko udało się Panu Bogu , z wyjątkiem starości…

Spróbujmy więc zastanowić się przez chwilę, czy aby na pewno my sami nie możemy nic zrobić w kwestii zdrowej starości i czy nie ma naukowych wskazówek, które, podane do szerokiej wiadomości, mogłyby odwrócić choć niektóre niewłaściwe przyzwyczajenia?

Dobrym punktem wyjścia mogą być opublikowane niedawno wyniki badań z zakresu zdrowia publicznego („PLoS Medicine”, styczeń 2008), w których wieloletnia obserwacja grupy 20 tys. Brytyjczyków wykazała, iż zmiany tylko czterech zachowań zdrowotnych są w stanie przedłużyć nasze życie aż o czternaście lat (!) – należy odżywiać się zdrowo, a zwłaszcza pilnować spożywania pięciu porcji warzyw i owoców dziennie, konieczne jest odrzucenie palenia tytoniu, regularne zmuszanie się do umiarkowanego wysiłku fizycznego oraz codzienne picie bardzo umiarkowanych ilości alkoholu.

Niestety, inne badania wykonane w Stanach Zjednoczonych pokazały, iż zaledwie 3% (!) ogólnej populacji stosuje łącznie wszystkie powyższe zalecenia, przy czym największe trudności występują w unikaniu nikotynizmu oraz w zachowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych.