Globalne nieporozumienia

Zmiana cen akcji wywoływana takimi informacjami sprawia potem, że lokalna jednostka reaguje na wydarzenia, nad którymi nie ma kontroli, ale od których „stała się zależna w wyniku integrujących działań rynków finansowych”.

Uczestnicy życia społecznego, przedsiębiorcy lub rządy, poprzez swoje decyzje mogą wpływać na rzeczywistość tylko w ograniczonym zakresie, jednakże dzięki integrującej władzy rynków finansowych zostają skonfrontowani ze znacznie szerszym spektrum informacji oraz rzeczywistych wydarzeń i muszą na nie reagować. W tym sensie można twierdzić, że szerszy zakres informacji, który brany jest pod uwagę przez rynki finansowe, zwiększa asymetrię w systemie zależności między rynkami finansowymi i zasadniczymi elementami rzeczywistej gospodarki. Dla średnich przedsiębiorstw oraz dla mniejszych państw asymetria między zakresem informacji globalnej wykorzystywanej do oceny wartości aktywów oraz efektywnym zasięgiem i wpływem rzeczywistych czynników ekonomicznych jest szczególnie silna. W konsekwencji dla mniejszych graczy w gospodarce współzależność oznacza uzależnienie od werdyktu rynków finansowych.

Ostatecznym skutkiem integracji w tej dziedzinie jest „postępujące wygasanie jakichkolwiek pozostałości subsydiarności w dziedzinie pieniądza i finansów”.

Pułapki ekonomii

Dembinski tłumaczy także, na jakiej zasadzie rynek globalny, działający w warunkach braku adekwatnych ram kontroli prawnej i społecznej, narzuca „swój sposób myślenia i działania” lokalnym kulturom i „odciska swój system wartości” na jednostkowych zachowaniach. Konsekwencjonalistyczna i utylitarna postać „racjonalnego zachowania”, właściwa podejmowaniu decyzji w sferze czysto ekonomicznej, może być ograniczona do tej sfery tylko wtedy, gdy życie gospodarcze potraktuje się jako jeden z wielu aspektów życia. Im ważniejsza staje się rola ekonomii w życiu wspólnoty, tym trudniej będzie powstrzymać myślenie oparte na dążeniu do zaspokojenia własnego interesu przed penetrowaniem innych dziedzin życia.

Ważna rola, jaką odgrywa obecnie gospodarka rynkowa, wynika z jej ogromnej zdolności do wytwarzania bogactw, jednakże zanim zdolność ta stała się tak wyrazista, gospodarka uzyskała swoją pozycję dzięki swemu udziałowi w stabilizacji życia społecznego. Dembinski uważa, że jednym z głównych problemów XVIII-wiecznej filozofii politycznej było pytanie o to, jak kontrolować lub wykorzystywać ludzkie namiętności, tak by można w sposób bardziej trwały osiągnąć stan społecznej równowagi. Adam Smith spowodował przełom, wykazując, iż interes własny oraz dążenie do poprawy własnych warunków życia stanowią źródło zarówno dobrobytu, jak i pokoju społecznego. Dużo łatwiej jest bowiem dać ludziom wolność i pole do działania, niż panować nad ich namiętnościami. To błyskotliwe rozwiązanie problemu społecznej równowagi było jednym z głównych powodów ogromnej popularności „Bogactwa Narodów” (1776).