Cuda Wyjścia

Pojawieniu się manny na pustyni towarzyszyło również masowe pojawienie się przepiórek. I ten cud można wytłumaczyć w sposób naturalny. Co roku we wrześniu i październiku przelatują z Europy przez Morze Śródziemne wielkie stada przepiórek, by przezimować w Arabii i Afryce. Po locie nad morzem siadają kompletnie wyczerpane na wybrzeżu Synaju i dają się łatwo schwytać.

Także wytryśnięcie wody ze skały można próbować wytłumaczyć prawami natury. Szukając wytłumaczenia tego cudu G. E. Wright (ceniony specjalista w dziedzinie archeologii biblijnej) odnalazł relację majora C. S. Jarvisa, byłego brytyjskiego gubernatora Synaju, który opowiadał, że przeżył coś podobnego. Oddział jeńców na wielbłądach zatrzymał się na postój i w poszukiwaniu wody począł kopać w skalistych zboczach wąwozu, gdzie po skale wapiennej sączył się nikły strumyczek.

Podczas kopania silne uderzenie przypadkowo trafiło w skałę wapienną. Gładka twarda powierzchnia wapienia skruszyła się i z miękkiej, porowatej skały wytrysnął ku wielkiemu zdumieniu całego oddziału silny strumień czystej wody. Przed wyjściem Mojżesz żył przez dłuższy czas na Synaju i jest bardzo możliwe, że znał właściwości formacji kamiennych w pewnych częściach tego półwyspu.

Tyle naturalnych wyjaśnień. Jak jednak cudowne zdarzenia towarzyszące wyjściu z Egiptu powinien rozumieć czytelnik, który nie chce się zatrzymać na warstwie sensacyjnej tego wydarzenia? Spróbujmy na nie spojrzeć tak jak Izraelici, którzy najpierw ustnie a potem w sposób pisemny przekazywali sobie relacje z tamtych dni. Niezwykłe wydarzenia, towarzyszące im od Nilu aż do Jordanu, ukształtowały także swoisty sposób ich wyrażenia. Przegląd ważniejszych terminów odniesionych do owych wydarzeń pozwoli na dokładniejsze wypełnienie starotestamentową treścią naszego pojęcia „cud”.

Na oznaczenie zjawisk cudownych Biblia najczęściej posługuje się rzeczownikiem „znak”. Wskazuje to na istotne znaczenie, jakie się przypisuje cudom. Człowiek biblijny nie interesował się naturą zjawisk cudownych, lecz ich znaczeniem, rozumiał je przede wszystkim jako znaki boskiej mocy i pomocy, nagrody i kary, zatroskania i odrzucenia. Starotestamentowe pojęcie znaku zawiera w sobie ideę pewności, niezawodności i prawdziwości, która w życiu sprawdza się jako gwarancja i pomoc.

Cud bywa też w opisie Exodusu określany wyrazem oznaczającym „dowód mocy”. Nie zawsze oznacza on jednak wydarzenie cudowne. Również gest symboliczny bywa określany tym słowem. Celem „dowodu mocy” jest nie tylko budzenie przekonania, lecz także i wiary. Cuda są również określane w Starym Testamencie jako „wspaniałości”, zdarzenia godne podziwu.

Ta wspaniałość sprawiedliwości Jahwe może się także czasem objawiać w postaci straszliwej kary. Plagi stworzyły Hebrajczykom dogodną okazję do wyzwolenia się spod ucisku faraona, były więc dla nich dziełami wspaniałymi, lecz dla Egipcjan okazały się dotkliwymi nieszczęściami. Wspaniałe czyny Boga są gwarancją Jego wierności przymierzu: dokonywał ich w przeszłości, a naród wybrany może na nie liczyć także w przyszłości, jeśli nie złamie przymierza.

Cuda, podziwiane jako wspaniałości inspirują do wysławiania Boga, są liczne, przynoszą Bogu chwałę, należy je rozgłaszać i pamiętać o nich. Cuda Wyjścia są też określane jako to, co wielkie i straszne, co wzbudza lęk i podziw. To przejmujące grozą, ale też wspaniałe dzieła Jahwe.