Wnuki potrzebują dziadków

Wspólny dom

Wychowawcza rola dziadków w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego najpełniej może być realizowana w sytuacji, gdy dziadkowie mieszkają wspólnie z wnukami. Przebywając z nimi niemalże 24 godziny na dobę, mają pełny obraz potrzeb dziecka, którym mogą wyjść naprzeciw. W rzeczywistości problem ten pozostawia wiele do życzenia (Parnicka 1996, Zawadzka 1999, 2000). Okazuje się, że seniorzy zamieszkujący z rodziną dużo czasu poświęcają telewizji, do czego znacząco przyczynia się oglądanie programów interesujących wnuczka (włącznie z dobranocką), ze względu na jego potrzeby, oraz czytanie książek. Z zajęć ruchowych najbardziej popularną formą są jednak ciągle spacery. Wielu respondentów podkreśla pozytywny wpływ działań podejmowanych z bystrym, sprawnym, pełnym energii wnukiem na zachowanie własnej sprawności fizycznej i intelektualnej, a także na pogodę ducha („czujemy się młodzi, jakby czas się cofnął”). Największą jednak wartością dla dziadków, wynikającą ze wspólnego mieszkania z wnukami, jest szansa rozwijania i wzbogacania ich miłości do wnuka – miłości, która może być antidotum na wygasłe lub odrzucone uczucie ze strony innych bliskich osób; miłości, która dość często w znacznej mierze decydowała o tym, że owi starsi ludzie byli gotowi redukować inne pola życiowej aktywności. Stosunek dziadków do pozaobowiązkowych kontaktów z wnukiem czy wnuczką jest z reguły pozytywny, o czym świadczy jednogłośne twierdzenie: „dzięki tym zajęciom czujemy się potrzebni”. Świadomość, że jest się potrzebnym, redukuje uczucie osamotnienia.

Szansa dla obu stron

Czas wolny spędzony z dziadkami z pewnością dobrze służy ogólnemu dojrzewaniu dziecka. Wychowanie na gruncie wspólnej twórczej aktywności wzajemnie wzbogaca obydwie strony. Jest to, jak pisze A. Zawadzka (1999) najwłaściwszy rodzaj współpracy wychowawczej w ramach rodzinnego wypoczynku, tj. „wspólne z dzieckiem”, nie zaś „dla dobra dziecka”. Jest to dana dziecku szansa zgłoszenia własnych propozycji zajęć ruchowych i realizowanie ich razem z chętnym do współdziałania dziadkiem czy babcią, szansa wyjaśnienia wątpliwości w poszanowaniu reguł podejmowanych wspólnie zabaw, uzupełnienia luk wiedzy, przedyskutowania i wynegocjowania potrzeb i możliwości obu stron. Najistotniejszą rolą współczesnych dziadków zdaje się być rola osób, które są przewidywalne i stałe w szybko zmieniającej się rzeczywistości, postaci dających poczucie bezpieczeństwa i ciepła, potrafiących wysłuchać, pomóc, poradzić, pochwalić i przytulić.

1. A. Biela, Rola babci i dziadka w opinii młodzieży, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, nr 6/2003
2. S. Kozłowski, Encyklopedia seniora, Wiedza Powszechna, Warszawa 1986.
3. Ch. Meves, ABC babci i dziadka, Wyd. Księży Sercanów, Kraków 1998.
4. U. Parnicka, Sport i czas wolny w rodzinach dzieci przedszkolnych, w: Kultura Fizyczna a Rodzina, red. S. Arasymowicz, PTNKF, Biała Podlaska 1996.
5. U. Parnicka, Matka inicjatorką gier i zabaw ruchowych w rodzinie, „Rocznik Naukowy” ZWWF, Biała Podlaska 2002.
6. A. Zawadzka, Oddziaływanie dziadków na wypoczynek wnuków, „Prace Pedagogiczne” CXXXI, Wrocław 1999.
7. A. Zawadzka, Wypoczynek fizyczny seniorów wspólnie zamieszkałych z rodziną, „Kultura i Edukacja”, nr 1-2/2000.