Trzy spojrzenia na Encyklikę Dives in Misericordia

Druga encyklika Papieża «z dalekiego kraju» napisana została w listopadzie 1980 roku. W sensie ogólnym można powiedzieć, iż encyklika ta jest o miłosierdziu. Trzeba zatem zadać sobie pytanie czym jest miłosierdzie, a zaraz potem kolejne: jaką rolę odgrywa miłosierdzie w życiu katolika? Przeglądając strony internetowe, encyklopedie czy też różnego rodzaju słowniki natrafiłem m.in. na taką oto definicję: Miłosierdzie to aktywna forma współczucia, wyrażająca się w konkretnym działaniu, polegającym na bezinteresownej pomocy.

Samo współczucie, nie przekładające się na działanie, miłosierdziem jeszcze nie jest. A zatem miłosierdzie to współczucie, poświęcenie dla drugiego człowieka. To także poświecenie siebie, swojego ja, swoich pragnień, marzeń, swojej wygody po to, aby poprzez konkretną pomoc ulżyć drugiemu człowiekowi. Chrześcijańskie miłosierdzie jest więc zadaniem niełatwym. Oprócz bowiem rezygnacji z czegoś, naraża nas także często na działania niepopularne, a nawet bulwersujące w oczach innych.

Okazywanie miłosierdzia, takiego, jakiego oczekuje od nas Chrystus, będzie często wymagało od nas odwagi; nie tylko odwagi fizycznej, ale także tej psychicznej, duchowej. O tej prawdziwej odwadze, tych, którzy chcą czynić prawdziwe Boże Miłosierdzie mówi Jan Paweł II w drugim rozdziale swojej encykliki (Orędzie mesjańskie). Mówi tam o Ewangelii według świętego Łukasza, którą nazywa «ewangelią miłosierdzia».

To właśnie w tej Ewangelii znajdujemy przypowieść o miłosiernym Samarytaninie. Nad umierającym człowiekiem przeszedł obojętnie kapłan, następnie lewita czyli niższy kapłan. Dopiero Samarytanin pośpieszył konającemu z pomocą. A Samarytan Żydzi uważali za zdrajców i odstępców. To właśnie ten «odstępca i zdrajca» postanawia zaopiekować się wycieńczonym człowiekiem.

Poprzez swoje współczucie i konkretne działanie realizuje Chrystusowe miłosierdzie. Jest przykładem tego, że Jezus Chrystus prawdziwie w nim zamieszkał. Okazanie miłosierdzia przez Samarytanina jest także wyrazem wielkiej ufności Bogu. I stąd jego odwaga. W każdej bowiem chwili może zostać zlinczowany przez Izraelitów.

W Ewangelii według świętego Łukasza, o której wspomina Papież, znajdziemy jeszcze wiele innych przykładów miłosierdzia, jak chociażby przypowieść o synu marnotrawnym, czy o zagubionej owcy. Syn, który żąda od ojca, aby wydzielił mu część przypadającego mu bogactwa, całą swoją część trwoni.

Kiedy w końcu przychodzi moment, w którym dochodzi do niego jak wielki popełnił błąd i jak wielki ból zadał swojemu ojcu, postanawia do niego wrócić, błagać o przebaczenie. Ojciec lituje się nad swoim dzieckiem, okazuje mu miłosierdzie i cieszy się z powrotu swojego syna. Podobnie w przypowieści o zagubionej owcy; Jezus cieszy się z każdej zbłąkanej owcy, która wraca do swego pasterza.