Rozmyślania u kresu drogi

Ale ulepszyli świat przynajmniej na tyle, by niższą niż dawniej cenę wypadało płacić za nadzieję, odwagę i upór, a więc łatwiej było nieco o życie zgodne ze wskazówka-mi, jakie głosili i jakim sami byli posłuszni. Świat zbliżył się o parę kroków do spełnienia postulatu Jacka Kuronia: „Prawda (w istocie różne, często sprzeczne prawdy) jest własnością wolnych obywateli”. Mógł więc Kuroń u schyłku życia z czystym sumieniem powiedzieć: „Wystarczy chcieć, mieć pomysł i trochę wytrwałości, żeby znów w naszej Polsce zrobić coś naprawdę ważnego”. I napominać: „Więc warto chcieć. I warto próbować. Mimo wszystko”.

Więc może z tego, o czym smętnie rozmyślał Günther Anders, nie musi wynikać to, o czym z entuzjazmem godnym całkiem innej sprawy oznajmiał Włodzimierz Majakowski?! Nie wynika, jeśli jest się Havlem, Kuroniem czy Lipskim. I nie musi wynikać, jeśli się uprzeć, by iść ich śladem i mieć odwagę ponoszenia konsekwencji.

Prawda, niewielu na to było stać. Nie sądzę, by mnie było. A podejrzewam, że mogłem energiczniej próbować, gdybym nie uwierzył, że nie mogę...

***

Zygmunt Bauman - socjolog i filozof, ur. 1925 r. Jeden z najwybitniejszych teoretyków postmodernizmu – choć sam woli szerszy znaczeniowo termin „ponowoczesność”. Autor prac o współczesnej kulturze i procesach, jakie w niej zachodzą. Od 1954 r. pracował na Uniwersytecie Warszawskim. Początkowo bliski marksizmowi, później krytyczny wobec systemu. Z UW usunięty w marcu 1968 r. Po wyjeździe
z kraju pracował na Uniwersytecie w Tel Awiwie, a następnie objął Katedrę Socjologii na Uniwersytecie w Leeds.

Stworzył pojęcie „płynnej nowoczesności” – nowoczesności pogodzonej z upadkiem projektu modernistycznego, epizodycznej, z jednostką żyjącą w niepewności. Etykę przeciwstawił moralności: druga o tyle przeważa nad pierwszą, że nie jest absolutystyczna, preferuje rozwiązania konkretne i cząstkowe.

Za książkę „Nowoczesność i Zagłada” Zygmunt Bauman otrzymał Europejską Nagrodę Amalfi w dziedzinie nauk społecznych, jest również laureatem Nagrody im. Teodora W. Adorna, przyznawanej we Frankfurcie nad Menem. Do jego najważniejszych książek, oprócz „Nowoczesności i Zagłady”, należą „Płynna nowoczesność”, „Społeczeństwo w stanie oblężenia”, „Życie na przemiał”.