Kościół, który nie boi się kobiet

o. Mirosław Pilśniak OP: Upomnienia św. Pawła w stosunku do kobiet miały głębszy sens. Trzeba pamiętać, że nauka Jezusa była rewolucyjna jak na tamte czasy i prowokowała do nie mniej rewolucyjnych zachowań we wspólnocie. Znakiem tych nowych czasów było na przykład zrzucanie przez kobiety welonów, którymi - według zwyczaju żydowskiego - miały mieć nakryte głowy. Rezygnacji z welonów towarzyszyło następujące myślenie: „Jezus wszystko zmienił, nie ma mężczyzny i kobiety, wszyscy są równi, więc zdejmijmy welony, nie są nam potrzebne". Św. Paweł przypomina wówczas, że Ewangelia dotyczy czegoś więcej. Nie chciał, by ludzie zatrzymali się na zewnętrznych znakach. W tym konkretnym przypadku równość kobiety i mężczyzny ma wyrażać się nie tyle w zewnętrznych gestach czy w noszonym stroju, ile w świadomości odkupienia przez Chrystusa. Chodzi o to, żeby sięgać głębiej.

o. Jacek: „Welony" zniknęły, ale wydaje się, że jednak nie sięgnęliśmy głębiej – zatrzymujemy się na zewnętrznych znakach, a w mentalności niewiele się zmieniło...

o. Mirosław: To musi trochę trwać. W świecie judaizmu kobiety miały niewiele do powiedzenia. Chrześcijaństwo zaczęło zmieniać patriarchalny sposób myślenia, ale zmiana nie nastąpiła od razu. Musiało minąć dużo czasu, zanim Kościół doszedł do takiego rozumienia człowieka, które pozwala na nowo odczytywać Ewangelię. Ciągle dochodzimy do jakiejś prawdy, którą Bóg chciał nam przekazać. A że jesteśmy uwikłani w przeróżne schematy kulturowe - przyjmujemy ją powoli.

o. Jacek: Podam pewien przykład. Gdy studiowałem w USA, do pewnego domu rekolekcyjnego przyjechało dwóch polskich księży. Homilię podczas Eucharystii miała wygłosić obecna tam siostra zakonna. Polscy księża zaprotestowali, bo według prawa kościelnego głoszenie kazania zarezerwowane jest tylko dla księdza - głównego celebransa.

o. Mirosław: I mieli rację. Warto wyjaśnić, że w tym prawie nie chodzi o jakiś dekret czysto dyscyplinarny, który ma kogoś dyskryminować, ale o coś głębszego. Zasada, że kazanie mówi główny celebrans odnosi się do tego, że tym, który nam głosi słowo Boże jest Chrystus - a celebrans ma Go uosabiać.

o. Jacek: Ale to, że ja, jako kapłan mogę podczas Eucharystii działać in persona Christi nie znaczy, że tylko męska część ludzkości reprezentuje Chrystusa. Kobiety przecież też mogą mówić w Jego imieniu - tyle że nie podczas Mszy św.

A więc jednak płeć ma decydujące znaczenie...

o. Jacek: Bóg musiał się wcielić w jakąś płeć. Dlaczego wybrał mężczyznę? Nie wiemy. Ten argument, że Chrystus był mężczyzną, bywa używany przeciwko kapłaństwu kobiet - i tylko tego może dotyczyć (jeśli jest rozstrzygający, co wcale nie jest takie oczywiste). Problem powstaje się wtedy, gdy płeć zaczyna mieć decydujące znaczenie również w innych kwestiach. Jeżeli zamyka się kobietom drogę nie tylko do kapłaństwa, ale również do innego zaangażowania w liturgię, to jest to już nieporozumienie.

Z badań wynika, że mężczyźni w sposób naturalny „boją" się kobiet. Nie ma kultury, która nie bałaby się kobiet. Mężczyźni nie zawsze wiedzą, w jaki sposób się zachować w ich towarzystwie. Nie jest jednak dobrze, gdy te naturalne lęki próbujemy racjonalizować i uzasadniać np. w teologiczny sposób. Wydaje mi się, że my, księża, mamy takie skłonności - trudno nam się przyznać do lęku, za to łatwo przyznajemy się do władzy, która daje poczucie bezpieczeństwa. Mówimy więc: „Reprezentujemy Chrystusa - mamy władzę...".