(Współ)odpowiedzialni za Kościół

Jest to ważny tekst, do którego będą odwoływały się liczne dokumenty kościelne. Przypomina on o relacjach łączących kapłana z Chrystusem i Kościołem. Wskazuje również na różnicę kapłaństwa powszechnego i służebnego, czyli hierarchicznego. Nie precyzuje on jednak, jak konkretnie kapłan ma wykonywać swoją posługę. Chociaż jest tam podana pewna istotna wskazówka: swoje czynności kapłańskie powinien wykonywać „w zastępstwie Chrystusa” (in persona Christi). Jan Pawł II przypomina: „Spełniamy tę służbę, poprzez którą sam Chrystus nieustannie «służy» Ojcu w dziele naszego zbawienia. Cała nasza kapłańska egzystencja jest – i powinna być – głęboko przeniknięta tą służbą, jeśli z pełnym pokryciem mamy sprawować Ofiarę Eucharystyczną in persona Christi”. Wierni zaś powinni współdziałać z kapłanem, także przez czynną miłość, do której nie można nikogo zmusić.

Dokumenty kościelne stanowczo przypominają, że kapłaństwo ściśle wiąże się z Chrystusem. Wiary nie można bowiem zredukować do wymiaru czysto kulturowego, tak jak to uczyniono na dużą skalę w niektórych społeczeństwach zachodnich i u nas w Polsce usiłuje się to promować. Kapłani w sposób szczególny kontynuują w Kościele zbawczą posługę Chrystusa, która obejmuje całego człowieka. Życie kapłana, podobnie jak życie Chrystusa, powinno więc być poświęcone Bogu, aby dać dobry przykład wiernym świeckim i cieszyć się naturalnym autorytetem. Wielu bowiem współczesnych ludzi tworzy sobie obraz Kościoła i Chrystusa pod wpływem osób wyświęconych. Kapłan powinien być prawdziwym świadkiem i głosicielem Ewangelii. Stara się on przekazać nienaruszony depozyt wiary, z wszystkimi wymaganiami, ale i radościami, społeczeństwu przeżywającemu kryzys autorytetu. Nie może się też zrażać postawą krytycznej niezależności oraz niezrozumienia i obojętności. Musi iść do ludzi, aby ich ewangelizować, tak jak Chrystus. Musi wchodzić w dialog ze współczesną kulturą i mentalnością, ale nie może przy tym zatracić swojej tożsamości. Jest to nakaz miłości i troski o zbawienie ludzi.

Uczeń apostoła Pawła wskazuje na znamienne słowa w odniesieniu do kapłana: „z ludzi brany, dla ludzi bywa ustanawiany” (por. Hbr 5,1). Chociaż kapłaństwo wiąże się ściśle z Chrystusem, kapłan nie jest samotnym, pustelnikiem – kontemplatykiem, odizolowanym od świata. Wręcz przeciwnie, na wzór Chrystusa, posłany jest do ludzi, aby być aktywnym świadkiem zbawienia. Przypominam tu słowa Ojca Świętego skierowane do kapłanów: „Kapłan żyje dla ludzi świeckich: ożywia ich i umacnia w wykonywaniu powszechnego kapłaństwa wiernych – tak bardzo uwydatnionego przez Sobór Watykański II – które polega na składaniu duchowej ofiary z życia, na dawaniu świadectwa zasadom chrześcijańskim w rodzinie, na podejmowaniu zadań w świecie i na uczestnictwie w ewangelizacji braci. Jednakże posługa kapłana ma inny charakter. Został on wyświęcony, by działał w imieniu Chrystusa-Głowy i by wprowadzał ludzi w nowe życie, zapoczątkowane przez Chrystusa, by czynił ich uczestnikami Jego tajemnic – Słowa, przebaczenia, Chleba życia, by jednoczył ich w Jego Ciało, by pomagał ludziom tworzyć się «od wewnątrz», pomagał im żyć i działać w wymiarze zbawczych Bożych zamierzeń. Słowem, nasza kapłańska tożsamość objawia się w «twórczym» rozwijaniu przejętej od Jezusa Chrystusa miłości dusz.

Bez tej postawy służby wobec ludu Bożego kapłan – pasterz zasługuje na miano „najemnika” – tego, „którego owce nie są własnością”, tego, który „opuszcza owce i ucieka, a wilk je porywa i rozprasza”. Najemnik zaś ucieka, bo „jest najemnikiem i nie troszczy się o owce”(por. J 10, 12). Troską zaś dobrego pasterza jest, aby „miały życie i miały je w obfitości”(por. J 10, 10), aby nikt z nich nie zginął (por. J 17,12), ale miał żywot wieczny.

Kapłan – pasterz buduje wspólnotę nie dla siebie ani wokół siebie, tylko dla Chrystusa i wokół Chrystusa. Również posługuje się on nie tylko swoimi naturalnymi uzdolnieniami, darami i talentami, ale mocą Ducha – Parakleta, którego każdy otrzymuje dla wspólnego dobra. W tej sprawie Sobór podkreśla, iż „prezbiterzy [...] tak winni przewodniczyć, by nie szukając swego, lecz tego, co należy do Jezusa Chrystusa, współpracowali z wiernymi świeckimi”. W budowaniu wspólnoty Kościoła prezbiterzy powinni pomagać wiernym świeckim odkrywać ich własne charyzmaty i dary, tak wielkie, jak i małe. Powinni też je troskliwie popierać i z radością uznawać. Z zaufaniem też powinni powierzać świeckim różne zadania w służbie Kościoła, według przepisów prawa kanonicznego6. Od wiernych świeckich wymaga się zaś, by posługę kapłanów uznali za element niezbędny dla swojego życia i swojego udziału w misji Kościoła.

Zadania kapłana wobec wiernych świeckich
Zadania kapłana wobec wiernych świeckich są niezmienne od dwóch tysięcy lat, zmienia się tylko ich forma wykonania, ponieważ zmieniają się warunki życia. Podzielone są one na trzy grupy: głoszenie słowa Bożego, szafowanie sakramentów i przewodzenie ludowi Bożemu.