(Współ)odpowiedzialni za Kościół

Wielu odpowiedzialnych za wspólnoty charyzmatyczne skarży się na relacje między świeckimi a kapłanami. Niejednokrotnie zarzucają oni kapłanom, że za mało czasu poświęcają powierzonym im pod opiekę grupom modlitewnym. Zastanówmy się zatem, co zrobić, by ta współpraca była lepsza i bardziej owocna. Moja refleksja z konieczności – z żalem to przyznaję – będzie nieco teoretyczna, poparta jedynie pewnymi własnymi obserwacjami.

Wydaje się, że przyczyną wszystkich nieporozumień jest grzech pierworodny, wygórowana ambicja i walka o władzę. W grę wchodzi postawa roszczeniowa oraz wzajemne niezrozumienie. Kapłani są często oskarżani o lenistwo duchowe lub całkowite lekceważenie świeckich. Natomiast świeckim odpowiedzialnym zarzuca się niejednokrotnie zbytni entuzjazm, prowadzący do rozbijania wspólnoty, oraz nieznajomość prawd wiary, niezbędnych do zrozumienia Kościoła. Lista problemów jest długa, a ich analiza bolesna dla obu stron. Nie oznacza to jednak, że wszędzie jest źle. Nie chciałbym tu wyliczać wszystkich bolączek trapiących Odnowę. Każdy może sam zrobić rachunek sumienia w swojej grupie modlitewnej.

W niniejszym artykule postaram się ukazać pewne pozytywne spojrzenie na tę problematykę, oparte na analizie oficjalnych dokumentów Kościoła. Nie jest to łatwe zadanie. Pierwszym problemem jest język. W jaki sposób pisać o tych sprawach? Na przykład język Kodeksu Prawa Kanonicznego posiada charakter nakazowy – imperatywny: powinien, należy się, ma obowiązek itp. Język dokumentów papieskich utrzymany jest w tonie idealistycznej zachęty i niedościgłego wzorca. Należałoby to jakoś wypośrodkować.

Zwróćmy też uwagę, że Kościół to wspólnota opierająca się na dobrej woli. Minęły już dawno czasy, gdy można było groźnie rozkazywać: „zrób to” lub „nie wolno ci robić tego”. Dziś pozostaje nam tylko słowo chcę. Pan Bóg też niczego nie musi, tylko chce: zechciał nas stworzyć i chce nas zbawić. Bez odrobiny chęci nic więc nie wskóramy ani jako świeccy, ani jako kapłani. Jedna z uczestniczek rekolekcji, które prowadziłem, łagodnie wyraziła się o swoim proboszczu, a moim znajomym: „Oj, proszę księdza, miłość Chrystusa go nie przynagla. Oby miłość Chrystusa nas choć trochę przynagliła”.

W ostatnich latach Stolica Apostolska wydała kilka dokumentów na temat posługi kapłańskiej. Jednym z bardziej interesujących jest Kapłan głosiciel słowa, szafarz sakramentów i przewodnik wspólnoty w drodze do trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa wydany przez Kongregację do spraw Duchowieństwa w 1999 r. W niniejszym tekście będę odwoływał się do tego dokumentu.

Powołanie kapłana
Najwyższym i jedynym Kapłanem Nowego Przymierza jest Jezus Chrystus. W Starym Testamencie istniała instytucja kapłaństwa, ale w stosunku do Nowego Testamentu jej znaczenie jest jedynie profetyczne. Teologię kapłaństwa Chrystusowego wykłada szczegółowo List do Hebrajczyków.

Przypomnijmy znany tekst soborowej Konstytucji o Kościele: „Kapłaństwo... powszechne wiernych i kapłaństwo urzędowe (sacerdotium ministeriale), czyli hierarchiczne, choć różnią się istotą, a nie stopniem tylko, są sobie wzajemnie przyporządkowane; jedno i drugie bowiem we właściwy sobie sposób uczestniczy w jednym kapłaństwie Chrystusowym. Kapłan urzędowy mianowicie, dzięki władzy świętej, jaką się cieszy, kształci lud kapłański i kieruje nim, sprawuje w zastępstwie Chrystusa (in persona Christi) ofiarę eucharystyczną i składa ją Bogu w imieniu całego ludu; wierni zaś, na mocy swego królewskiego kapłaństwa współdziałają w ofiarowaniu Eucharystii; pełnią też to kapłaństwo przez przyjmowanie sakramentów, modlitwę i dziękczynienie, świadectwo życia świątobliwego, zaparcie się siebie i czynną miłość”.