Katyń – pozostały rodziny

Po zamordowanych pozostało kilkadziesiąt tysięcy członków rodzin matek, żon, rodzeństwa. Przez lata prześladowanych przez służby specjalne PRL. Funkcjonariusze PPR, a później PZPR, zabiegali bardzo o to, aby sowiecka zbrodnia nie wyszła na jaw. Zresztą po II wojnie światowej dbali o to nie tylko Sowieci i ich polscy namiestnicy, ale też wiele rządów państw zachodnich. Świętej pamięci ks. Zdzisław Peszkowski powiedział niegdyś, że zbrodnia katyńska jest „przykładem perwersji prawnej”.

Bowiem: „Do tej pory nie było na świecie takiej sytuacji, by przez 60 lat jakąś masową zbrodnią zajmowało się wiele trybunałów i mimo oczywistych dowodów świat prawniczy nie uznał jej za zbrodnię ludobójstwa”. Co – jak podkreślił przed kilku laty, podczas sesji naukowej, dr Grzegorz Jędrejek – jest o tyle znamienne, że: „Zbrodnia katyńska jest w dziejach świata momentem kluczowym. Bowiem to wtedy powstał dwubiegunowy podział świata. Tak jak Niemcy w latach trzydziestych zgodzili się w Monachium na danie zielonego światła Hitlerowi, tak po odkryciu grobów w Katyniu Zachód dał Stalinowi zielone światło do tego, żeby prowadził politykę ludobójstwa w Europie Środkowo-Wschodniej”.

Prawda o Katyniu – na cenzurowanym

Zbrodniami dokonanymi na Polakach przez Sowietów mieli być obciążeni Niemcy. Jednak mimo tej „prawdy” komuniści szykanowali w Polsce rodziny, których ojcowie bądź bracia zostali wówczas zamordowani przez Sowietów. Ich żony często wyrzucano z pracy. Dzieci nie były przyjmowane na studia. Niektórym wręcz uniemożliwiano naukę w szkołach średnich, pozwalając jedynie na skończenie zawodówki. Były więzione w obozach pracy bądź więzieniach. Skazywane na pobyt w batalionach górniczych tzw. Ludowego Wojska Polskiego. Wiele rodzin otrzymało zakaz zamieszkania na terenach, na których mieszkali przed wojną.

Służba Bezpieczeństwa przeprowadzała też rewizje w domach rodzin, likwidując wszelkie pamiątki wskazujące na to, że mord dokonany był przez Sowietów. Rekwirowano listy ze Starobielska, Ostaszkowa, Katynia. Do roku 1990 funkcjonował zapis cenzury, który nie pozwalał wymieniać zbrodni katyńskiej w kontekście Związku Sowieckiego. Jeszcze wydana we wrześniu 1989 r. książka prof. Jerzego Łojka „Dzieje sprawy Katynia” miała 16 ingerencji cenzorskich. Do końca lat osiemdziesiątych nie można było nawet w nekrologach zawiadamiać o rocznicy śmierci „zamordowanych w Katyniu przed 1941 r.”. Aż do roku 1989 skazywani byli na więzienia wszyscy ci, którzy sprzeciwiali się narzuconej przez komunistów „historii”. Mimo tych represji wiele osób po wojnie podejmowało próby przedstawienia zbrodni katyńskiej zgodnie z prawdą. Niektórzy z nich przypłacili to życiem. Jak choćby ks. Stefan Niedzielak w 1989 r.

Było mi wstyd za nas

Po raz pierwszy głośniej o mordach dokonanych w Katyniu mówiono podczas wieców w 1956 r. Jednak dzieła niezwykłego podjęli się działacze opozycji dopiero tuż przed 1980 r. Jednym z nich był Adam Macedoński z Krakowa, który wraz z grupą znajomych założył w kwietniu 1979 r. nielegalny Instytut Dokumentacji Zbrodni Katyńskiej, podając do kontaktu swój adres i numer telefonu. Rozpoczął również wydawanie „Biuletynu Katyńskiego”, w którym publikowano m.in. szersze informacje o zbrodni.