Czego nauczyłem się od Jana Pawła II

Po trzecie, podzielamy z innymi religiami wiele fundamentalnych wierzeń. Z samej natury jednak dana religia będzie trafniej spełniać niektóre zasady niż inne tradycje religijne. Papież pokazuje nam, że powinniśmy być otwarci na inne religie, a postępując tak, możemy zostać zainspirowani i naśladować ich oddanie konkretnej zasadzie czy przekonaniu.

„Wielkim znakiem nadziei jest dialog międzyreligijny, prowadzący do głębszego poznania i szanowania innych”. Obydwie tradycje, chrześcijańska i muzułmańska, mają długą historię studiów, refleksji filozoficznej i teologicznej, sztuki, literatury i nauki, która pozostawiła swój ślad w kulturach zachodnich i wschodnich^[13].

Ponownie podkreślone zostało to w innych słowach Papieża z kwietnia 1999 r.:

W ten sposób, na przykład, przejmując z takich religii, jak muzułmańska zdecydowane przekonanie, że istnieje Absolut osobowy i transcendentny wobec wszechświata i człowieka, możemy z naszej strony złożyć świadectwo o Bogu w tajemnicy Jego trynitarnego życia, wyjaśniając, że trójosobowość nie pomniejsza Boskiej jedności, lecz ją określa^[14].

Papież uczy nas zatem, że powinniśmy być otwarci na inne religie, a postępując tak, możemy znaleźć inspirację dla własnej wiary. To żaden wstyd, że muzułmanie wyróżniają się w czymś bardziej niż my. Zamiast wypierać się prawdy (to moralnie i intelektualnie niemożliwe), zamiast negować wartość ich działań, powinniśmy uczyć się od innych, czerpać od nich motywację i inspirację.

Paradoks tradycji

Nauczyliśmy się zatem od Papieża Jana Pawła II, że „inni” także mają prawdę i mądrość, że powinniśmy być na nich otwarci i że powinniśmy zrozumieć, iż akceptowalne jest nawet naśladowanie innych.

Papież równie jasno mówił, że wszystko to nie umniejsza wiary wewnątrz własnej tradycji religijnej, a raczej ją wzmacnia. Postarajmy się teraz zrozumieć, jak to jest możliwe i odkryć podstawowy dialektyczny wymiar tego paradoksu. Mówił o tym Jan Paweł II podczas audiencji generalnej 29 listopada 2000 r.:

W tym świetle wiara wszystkich narodów wyraża się w nadziei. Nie jest ona jeszcze rozświetlona pełnią objawienia, które wiąże ją z Bożymi obietnicami i czyni z niej cnotę „teologalną”. Jednakże święte księgi różnych religii otwierają się na nadzieję w takiej mierze, w jakiej ukazują perspektywę Boskiej komunii, wyznaczają historii cel w postaci oczyszczenia i zbawienia, wzywają do poszukiwania prawdy oraz bronią wartości życia, świętości i sprawiedliwości, pokoju i wolności. Dzięki tej głębokiej sile, nie znikającej nawet mimo ludzkich sprzeczności, doświadczenie religijne otwiera ludzi na Boży dar miłości i na jej wymagania.

Taki jest kontekst dialogu międzyreligijnego, do którego zachęcał nas Sobór Watykański II (por. Nostra aetate, 2). Dialog ten przejawia się we wspólnym zaangażowaniu wszystkich wierzących na rzecz sprawiedliwości, solidarności i pokoju. Wyraża się w kontaktach kulturowych, rzucających ziarna ideału i transcendencji w jałową często ziemię polityki, ekonomii i życia społecznego. Znajduje swój specyficzny wyraz w dialogu religijnym, w którym chrześcijanie dają pełne świadectwo wiary w Chrystusa, jedynego Zbawiciela świata. Dzięki tej samej wierze są oni świadomi, że droga do pełni prawdy (por. J 16, 13) wymaga pokornego słuchania, by można było dostrzec wartość każdego promienia światła, będącego zawsze owocem Ducha Chrystusowego, skądkolwiek pochodzi^[15].

---

^[13] Zob. przypis 9. Wewnętrzny cytat pochodzi z orędzia Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego do muzułmanów na zakończenie Ramadanu w roku 1998.
^[14] Zob. przypis 11.
^[15] Przekład według „L’Osservatore Romano”, wydanie polskie, 2001 nr 3. Zob. także: http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/audiencje/ag_29112000.html