Historia i pamięć o 1 września 1939 r.

Niemniej można spotkać się z opiniami „historyków kremlowskich”, którzy sugerują, jakoby Polacy wyprawić się chcieli zbrojnie na Moskwę, jakoby aneksja ziem II RP była sprawiedliwa, sugerują, że zbrodnia katyńska nie miała miejsca itp. Te irytujące wypowiedzi niczemu dobremu nie służą, a z pewnością nie służą wizerunkowi Rosji w świecie.

Świadczą o tym, że Związek Radziecki jako agresor, jako kraj odpowiedzialny za praktyki ludobójcze na własnym i nie tylko własnym narodzie, wciąż nie znajduje uznania w kremlowskiej wykładni dziejów. To przecież nie przeczy wielkiemu wysiłkowi i wielkim ofiarom, jakie narody Kraju Rad poniosły w walce z wcześniejszym sojusznikiem, nie przeczy wielkości Rosji w okresie wojny ojczyźnianej. Świat to docenia, ale świat też liczy, że Rosja oficjalnie wypowie to, co już wszyscy wiedzą o latach 1939-45.

23 VIII – Ogólnoeuropejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu

Z inicjatywy Parlamentu Europejskiego dzień 23 sierpnia od 2009 r. jest obchodzony jako Ogólnoeuropejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu. Moskwa zaprotestowała. Podobnie uczyniła, gdy w 2009 r. OBWE 213 głosami „za” przy 8 „przeciw” przyjęła rezolucję, w której uznano oba totalitaryzmy – niemiecki i radziecki – za zbrodnicze. Rezolucję tę Moskwa nazwała kpiną z historii. Jej histeryczna reakcja jest znakiem izolacji.

Uroczystości rocznicowe

1 września 2009 r. w Gdańsku odbędą się uroczystości poświęcone upamiętnieniu wybuchu II wojny światowej. Wtedy też rozpocznie się budowa interaktywnego, nowoczesnego Muzeum II Wojny Światowej z oddziałem na Westerplatte, którego program współtworzy międzynarodowa rada naukowa. Czy premier Władimir Putin, który najprawdopodobniej pojawi się w Gdańsku 1 września, potraktuje tę wizytę jako okazję do pogodzenia się z faktami, z realiami, z historią?

PROFESOR ANDRZEJ CHWALBA
Historyk i eseista, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, badacz dziejów Krakowa

W swojej karierze zawodowej pełnił funkcję wicedyrektora Instytutu Historii (1991-92), dziekana Wydziału Historycznego (1996-99), a wreszcie prorektora Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. dydaktyki (1999-2005). Obecnie kieruje Zakładem Historii Społeczno-Religijnej Europy XIX i XX wieku w Instytucie Historii UJ. Pracuje także w Instytucie Historii Państwowej Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu. Jest promotorem 15 prac doktorskich.

W bogatym dorobku naukowym prof. Chwalby wyróżniają się prace poświęcone historii Polski w XIX wieku (zwłaszcza podręcznik akademicki: „Historia Polski 1795-1918”), prace poświęcone Rosji i relacjom polsko-rosyjskim („Imperium korupcji”, „Polacy w służbie Moskali”), jak również dziejom Krakowa. W serii „Dzieje Krakowa” prof. Chwalba jest autorem dwóch ostatnich tomów, omawiających historię Krakowa w okresie okupacji niemieckiej i w okresie powojennym. Osobne miejsce w twórczości krakowskiego historyka, pochodzącego z Częstochowy, zajmują prace z dziejów najnowszych Polski.