Zadania Roty rzymskiej

Włodzimierz Rędzioch: Papież Benedykt XVI na mocy motu proprio „Quaerit semper” z dnia 30 sierpnia 2011 r. dokonał zmian w zakresie kompetencji i działalności dwóch dykasterii Kurii Rzymskiej: Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów oraz Trybunału Roty Rzymskiej. Dlaczego Papież uważał za konieczne wprowadzenie tych zmian w centralnych urzędach Kościoła?

Bp Antoni Stankiewicz:  Właściwą odpowiedź na to pytanie zawierają początkowe słowa papieskiego dokumentu, które ukazują, że Stolica Apostolska „stara się zawsze” (to oznaczają łacińskie słowa „quaerit semper”, którymi rozpoczyna się dokument) dostosowywać struktury zarządzania do potrzeb duszpasterskich, pojawiających się w każdym okresie historycznym życia Kościoła. Zgodnie więc z tym kryterium, Stolica Apostolska stara się modyfikować wewnętrzną organizację poszczególnych dykasterii Kurii Rzymskiej oraz zakres ich kompetencji. Czyni to, kierując się również wskazaniami Soboru Watykańskiego II, który w Dekrecie o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele „Christus Dominus” zwraca uwagę na stałą potrzebę większego przystosowania dykasterii do wymagań czasu, krajów i obrządków, zwłaszcza gdy chodzi o ich liczbę, nazwę, uprawnienia, własny tryb postępowania oraz wzajemne uzgadnianie i koordynacje swoich prac.

Należy również stwierdzić, że w obecnej sytuacji życia liturgicznego i sakramentalnego w Kościele już od dłuższego czasu dostrzega się wielką potrzebę, aby Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów poświęciła się głównie nowym inicjatywom w promocji świętej Liturgii w życiu Kościoła, stosownie do zasad odnowy liturgicznej ustalonych przez Sobór Watykański II.

Kościół bowiem ujawnia się przede wszystkim w pełnym i czynnym uczestnictwie całego Ludu Bożego w tych ceremoniach liturgicznych, głównie w Eucharystii.
Biorąc to wszystko pod uwagę, Benedykt XVI na prośbę Prefekta Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów oraz po wysłuchaniu przychylnej opinii Dziekana Roty Rzymskiej, jak również opinii Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej i Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych, postanowił przenieść kompetencje tejże Kongregacji w sprawach o dyspensę od małżeństwa zawartego, lecz niedopełnionego przez akt małżeński i o nieważność święceń do nowo utworzonego Urzędu w Rocie Rzymskiej. Konieczność bowiem rozpatrywania tych spraw utrudniała Kongregacji angażowanie się w pełni w sprawy zasadnicze natury teologiczno-eklezjalnej, dotyczące ukierunkowania rozwoju i promocji świętej Liturgii oraz obrzędów przy sprawowaniu sakramentów świętych.

– Zmiany wprowadzone przez papieski dokument dotyczą przede wszystkim Trybunału Roty Rzymskiej, której Ekscelencja jest Dziekanem. Mógłby Ksiądz Biskup powiedzieć, jakie nowe zadania zostały powierzone Rocie Rzymskiej?

– Nowe zadania powierzone Rocie Rzymskiej stanowią kontynuację tych zadań, które wykonywała dotychczas Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Stąd też Rota Rzymska, która jest Trybunałem Stolicy Apostolskiej wyższej instancji dla ochrony praw w Kościele na drodze postępowania sądowego, od wejścia w życie nowego dokumentu papieskiego, czyli od 1 października 2011 r., przez nowy Urząd rozpatruje w trybie administracyjnym sprawy o uzyskanie dyspensy papieskiej od małżeństwa zawartego, lecz niedopełnionego przez akt małżeński oraz sprawy dotyczące nieważności święceń. W tym zakresie Rota Rzymska stosuje normy Kodeksu Prawa Kanonicznego oraz normy postępowania administracyjnego, wydane jeszcze przez Kongregację
ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.

– Jakich zmian należało dokonać w strukturze Roty Rzymskiej, aby mogła sprostać nowym zadaniom?

– Otóż w Rocie Rzymskiej jako Trybunale sądowym, kompetentnym do rozstrzygania spraw spornych, karnych oraz spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa, nie było konieczności przeprowadzenia żadnych zmian strukturalnych, ponieważ sprawy przekazane Rocie nie wchodziły w zakres jej działalności natury sądowniczej. Dlatego też w tym wymiarze zachowuje ona dotychczasową strukturę organu sądowego. Natomiast Dziekan Roty Rzymskiej przewodniczy zarówno Trybunałowi w jego działalności sądowej, jak również nowemu Urzędowi w zakresie jego specyficznej działalności, oczywiście przy współpracy urzędników, komisarzy deputowanych oraz konsultorów tegoż Urzędu.

Nowy Urząd w zasadzie rozpatruje sprawy według przyznanej mu kompetencji w trybie postępowania administracyjnego. Jednakże sprawy o orzeczenie nieważności święceń może powierzyć również wyznaczonemu przez niego Trybunałowi, który rozpatrzy je w trybie postępowania sądowego.