Kim jest kapłan

Człowiek zostaje włączony na mocy sakramentu chrztu w Kościół, Ciało Chrystusa, staje się uczestnikiem kapłaństwa Chrystusa – najwyższego Kapłana. Ta ogromna godność bycia kapłanem realizuje się w konkrecie codziennego życia, zgodnie z indywidualnym powołaniem. Na drodze tego powołania potrzebujemy jednak ludzi, którzy będą sprawować Ofiarę Eucharystyczną.

Dlatego też wybrane osoby ochrzczone przyjmują sakrament święceń. Stają się kapłanami urzędowymi, na służbie ludowi Bożemu. To kapłaństwo urzędowe – jak wyjaśnia Katechizm Kościoła Katolickiego (KKK) – przyczynia się do rozwoju łaski chrztu wszystkich chrześcijan. „Jest ono jednym ze «środków», przez które Chrystus nieustannie buduje i prowadzi swój Kościół. Dlatego przekazuje się je przez osobny sakrament, a mianowicie sakrament święceń” – czytamy w KKK (1547).

Stopnie święceń

Sakrament święceń ma trzy stopnie. Większość kapłanów osiąga drugi stopień kapłaństwa – prezbiterat. Najważniejszym – trzecim stopniem jest biskupstwo. Tylko biskupi mają pełnię sakramentu święceń. Otrzymali ją podczas konsekracji biskupiej. Biskup konsekrator nałożył na nich ręce i odmówił specjalną modlitwę konsekracyjną.

Dzięki temu przekazana została władza apostolska. Przekazuje się ją nieprzerwanie z jednego pokolenia biskupów na drugie. Gdyby w tym łańcuchu sukcesji cofnąć się do początku, doszlibyśmy do samego Chrystusa, który wybrał i powołał Dwunastu Apostołów oraz przekazał im misję pasterską w Kościele. Dlatego biskupi są następcami Apostołów, a wszyscy razem, zjednoczeni z papieżem, tworzą kolegium na wzór Dwunastu Apostołów.

Kodeks Prawa Kanonicznego (kan. 378) wyjaśnia, że od kandydatów na biskupów wymaga się m.in.: odznaczania się niezachwianą wiarą, dobrymi obyczajami, pobożnością, pasterską mądrością i roztropnością. Wymagana jest także dobra opinia, wiek co najmniej 35 lat, minimum 5 lat kapłaństwa, doktorat lub choćby licencjat z Pisma Świętego, teologii lub prawa kanonicznego, a przynajmniej prawdziwa biegłość w tych dyscyplinach.

Wśród biskupów pierwsze miejsce zajmuje następca św. Piotra – papież, biskup Rzymu. Jest on (i tylko on!) zwierzchnikiem innych biskupów, mianuje ich i powierza im określone diecezje. Biskupi mają władzę apostolską, na którą składają się: władza nauczania prawd wiary, władza udzielania sakramentów świętych i władza rządzenia Kościołem. Swoją władzę realizują w diecezjach, a symbolem tej władzy jest pastorał, wzorowany na kiju pasterskim.

Prezbiterzy i diakoni

Drugim stopniem sakramentu święceń jest prezbiterat. Ten stopień święceń mają znani nam wszystkim kapłani: proboszczowie, wikariusze, rezydenci i inni, którzy odprawiają Msze św., spowiadają i wykonują różnorodne zadania duszpasterskie. Są oni współpracownikami biskupów. Wykonują swoją posługę w diecezjach, w podległości biskupowi diecezjalnemu i w komunii z nim. Razem z biskupem tworzą jedno grono kapłańskie, tzw. prezbiterium. Całe prezbiterium można zobaczyć np. w Wielki Czwartek w katedrze na Mszy Krzyżma Świętego.

Najniższym stopniem święceń jest diakonat. Diakoni są święceni – jak to podkreślił Sobór Watykański II – „nie dla kapłaństwa, lecz dla posługi”. Nie odprawiają Mszy św., nie mogą też spowiadać. Asystują biskupom i prezbiterom w sprawowaniu Eucharystii, głoszą Słowo Boże, błogosławią małżeństwa i angażują się w wiele innych posług.