Małe kroki do jedności

Dziś, z ponad 45-letniej perspektywy, widać, że ekumeniczne emocje opadły, a wśród duchowieństwa, teologów oraz wiernych częściowo przeminęła „ekumeniczna moda”. Są, oczywiście, miejsca w Kościele, gdzie odbywają się regularnie międzywyznaniowe spotkania oraz modlitwy. Jednak przez ogół ekumeniści postrzegani są często jako „teologiczni hobbyści”, a nie jako prawdziwi chrześcijanie, którzy po prostu przejęli się nauczaniem posoborowego Kościoła. – Sytuacja ekumeniczna jest wciąż dynamiczna i szybko się zmienia. Dziś najważniejsze jest to, by znaleźć dla ekumenizmu nowy entuzjazm – powiedział w wywiadzie dla „L’Osservatore Romano” kard. Walter Kasper, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan.

– Mimo wszystko – jak podkreśla bp Tadeusz Pikus, przewodniczący Rady ds. Ekumenizmu KEP – samolot jednak leci. Z perspektywy kilkudziesięciu lat inaczej jedynie ocenia się dotychczasowe dokonania. Gdy tuż po Soborze Kościół katolicki startował z ogromnym zaangażowaniem ekumenicznym, wszyscy czuli, że coś się zmienia. Teraz samolot jest już na pewnej wysokości i z tej perspektywy nie wszyscy widzą jego lot do jedności. Ale dialog ekumeniczny nadal trwa.

Prawosławne ocieplenie

Historia nauczyła nas tego, że „Boże młyny mielą powoli”. Niemniej jednak jest grono niecierpliwych chrześcijan, którzy wciąż zadają sobie i innym pytanie: kiedy staniemy przy wspólnym ołtarzu? Wskazywanie dziś jakiejkolwiek konkretnej daty byłoby tylko wróżeniem z fusów. Jest zdecydowanie za wcześnie. – Ponad tysiąca lat podziałów nie da się tak szybko odwrócić. Dlatego też będziemy musieli jeszcze przez jakiś czas żyć obok siebie – uważa kard. Kasper.

Ekumeniczne marzenia o wspólnej Eucharystii nie są jednak bezpodstawne. Trzeba pamiętać, że dialog z Kościołem prawosławnym, choć wolno, to jednak posuwa się do przodu. Od 2005 r., po kilkuletniej przerwie, wznowiła pracę Międzynarodowa Komisja Mieszana ds. Dialogu Teologicznego między Kościołem Katolickim a Prawosławnym. Jej każde spotkanie to niewielki, ale jednak postęp.

Obecnie toczy się dyskusja nad kluczową kwestią sporną, czyli nad tym, w jaki sposób ma być pojmowany prymat Biskupa Rzymu, by mógł zostać zaakceptowany również przez Kościoły prawosławne. – Choć jest to kwestia trudna i bardzo delikatna, to jednak dokonaliśmy małych kroków we właściwym kierunku – uważa kard. Kasper, który jest często nazywany watykańskim ministrem ds. jedności.

Wielu ekspertów uważa, że wraz z początkiem pontyfikatu Benedykta XVI przełamany został również wieloletni impas w relacjach między Rzymem a Moskwą. Tak przynajmniej oficjalnie deklarują obie strony dialogu.

Ostatnie znaczące spotkanie miało miejsce we wrześniu ubiegłego roku w Castel Gandolfo, gdzie Benedykt XVI przyjął abp. Hilariona, kierującego Wydziałem Zewnętrznych Kontaktów Kościelnych Patriarchatu Moskiewskiego. Była to pierwsza wizyta w Stolicy Apostolskiej tak wysoko postawionego hierarchy Patriarchatu Moskiewskiego, po tym jak zwierzchnikiem rosyjskiego prawosławia został patriarcha Cyryl. Po spotkaniu oświadczono, że obie strony dialogu zdecydowane są iść naprzód, a prawosławny hierarcha podkreślił, że pontyfikat Benedykta XVI to najlepszy w historii moment we wzajemnych relacjach między Rosyjskim Kościołem Prawosławnym a Kościołem Katolickim.