Coraz bliżej Zmartwychwstania

Wiara polskiego ludu

Tuż po wojnie ks. prof. Konstanty Michalski, misjonarz św. Wincentego à Paulo, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w roku akademickim 1931/32, prowadził na Jasnej Górze rekolekcje dla episkopatu. Podczas jednej z konferencji w pewnym momencie za oknami można było usłyszeć gromki głos pielgrzymów, którzy odprawiali Drogę Krzyżową. Ksiądz Michalski miał wówczas powiedzieć: „Proszę księży biskupów do okna! Uczmy się wiary, modlitwy i nabożeństwa od polskiego ludu!”.

Jasnogórska Droga Krzyżowa jest nasza, ale nie tylko dlatego, że jednoczy nas wiara i wspólne jej przeżywanie, ale też dlatego, że powstała jako dar narodu. Była zbiorowym wotum całego polskiego społeczeństwa, a jej powstanie miało związek z zakrojoną na wielką skalę odnową klasztoru jasnogórskiego, dla której jednym z ważnych wydarzeń był jubileusz roku 1900. Pierwszą stację ufundowali pielgrzymi warszawscy, co można zresztą przeczytać na postumencie.

Wcześniej stacje Drogi Krzyżowej wisiały w krużgankach Cudownej Kaplicy, ale nabożeństwa, które się przed nią odprawiały, przeszkadzały Mszom, które wierni przeżywali w Kaplicy. Ojciec Euzebiusz Rejman, ówczesny przeor klasztoru i generał zakonu, postanowił temu zaradzić i tak powstał pomysł, by stacje umieścić na zewnątrz klasztoru. Jak sam napisał w 1921 roku, podkreślając wagę tej inicjatywy: „Polacy kochają nabożeństwo Drogi Krzyżowej!”.

Wyższość treści nad formą

Czternaście monumentalnych stacji z brązu powstawało kilkanaście lat (1901–1912), a w całości dzieło stanęło na Jasnej Górze w 1913 r. Jego twórcą był znany rzeźbiarz prowadzący pracownię artystyczną na Zamku Warszawskim – Pius Weloński. Współpracował z nim wybitny architekt warszawski Stefan Szyller, który zaprojektował ogromne, wynoszące figury na poziom wałów cokoły z potężnych głazów i polerowanego granitu. W realizacji jasnogórskiego dzieła Welońskiemu przyświecał cel jak najbardziej realistycznego ukazania postaci, co dziś jest dodatkowym atutem, kiedy sztuka staje się coraz bardziej umowna, nawet ta o wymiarze sakralnym. Takie przedstawienie postaci, jak u Welońskiego, pozawala się skupić na treści a nie na formie, za co możemy być jedynie wdzięczni artyście.

Poświęcenie nowych stacji odbyło się 30 sierpnia 1913 r., a dokonał go ówczesny biskup płocki Antoni Nowowiejski w asyście biskupa kieleckiego Augustyna Łosińskiego i biskupa włocławskiego Stanisława Zdzitowieckiego. W tym dniu odbyła się pierwsza droga krzyżowa po wałach, a trzeba dodać, że na uroczystości było około 200 tysięcy wiernych!