Poszukiwanie Andrzeja W.

Czy Andrzej Wróblewski podzielał ten entuzjazm? O tym mogę chyba opowiedzieć, wygrzebać to z pamięci, którą odświeżyła właśnie lektura książki Joanny Szczęsnej i Anny Bikont. Ale wpierw sięgnę do tego, co sam Wróblewski napisał jako „Wyznanie skompromitowanego ” w roku 1957, w ostatniej niemal chwili, skoro zmarł nagle już w marcu tego roku. Serio i rzeczowo, jak zwykle, z zawartym w tych słowach planem działania:

W związku z w/w sprawami staje się rzeczą wyboru stopień, w jakim człowiek żyje określoną ideologią, wybór ten nie dokonuje się już na zasadzie poczucia wspólnoty z którąś z istniejących ideologii czy ich nosicieli, ale na zasadzie funkcyjności społecznej czy po prostu zawodu.

I dalej:

Nie można jednak zamknąć oczu na fakt psychologiczny, że świadomość względności ideologii nie da się połączyć z jej pełnym wyznawaniem. Otóż tą trudność można znowu rozwiązać specjalizacją społeczną: X za mnie świadomie głupieje i staje się jednostronnie zacietrzewionym wyznawcą ideologii [...] a ja za X-a świadomie żyję w stanie pewnego wytrącenia poza nawias funkcjonującej grupy społecznej przez to, że specjalizuję się w analizowaniu i stwierdzaniu względności społecznie ważnych nawyków myślowych i ideowych. W prawidłowo funkcjonującym społeczeństwie ja i X nie zajmowalibyśmy równych pozycji, nie mogłoby jednak dojść do wyniszczenia mnie przez X-a.

Śmiać się czy płakać? Świadomość „względności ideologii” i niemożność „pełnego jej wyznawania” przychodziły u niego powoli, z trudem podobnym zresztą, jak ten włożony we wtłoczenie swego od początku świetnego malarstwa w ramy sowieckiego socrealizmu. Na szczęście nie trwało to długo i ratował go „realizm”, najzwyklejsze rysowanie i malowanie wszystkiego naokoło – domu, widoku z okna, sprzętów i wreszcie bliskich: żony, dzieci (już trójka, synek i bliźniaczki); samotne wyprawy w góry, malowanie gór lawowanym tuszem w latach 1950-1953. To wszystko, co jako wystawę ineditów (!!!) stworzyła w 2003 ulotna Galeria In-spe i pokazała później w kilku miastach w Polsce.