Tu Bóg jest na pierwszym miejscu

Za tym drugim stwierdzeniem przemawiają powtarzające się od lat wskaźniki statystyczne, z których wynika, że właśnie w diecezji tarnowskiej najwięcej wiernych uczęszcza na niedzielne Msze św., a w poszczególnych parafiach wzrasta liczba osób przystępujących do stołu Pańskiego. W tej części archidiecezji krakowskiej kościoły wciąż się zapełniają wiernymi, a kolejki przed konfesjonałami nadal ustawiają się nie tylko przed wielkimi świętami.

Historia

Gdy wczytujemy się w historię diecezji tarnowskiej, dostrzegamy, że jej powstanie jest związane z najtrudniejszym okresem w dziejach naszej ojczyzny. Po raz pierwszy została powołana do życia w 1783 r. i obejmowała obszar od Oświęcimia i Żywca na zachodzie aż po ujście Sanu do Wisły oraz Żmigród i Strzyżów na wschodzie. Bullą „In suprema beati Petri cathedra”, wydaną w 1786 r., papież Pius VI potwierdził jej istnienie. Kiedy po III rozbiorze Polski włączono Kraków do Austrii, diecezja tarnowska przestała istnieć.

Sytuacja zmieniła się ponownie w 1809 r., gdy część ziem polskich wraz z Krakowem weszła w skład Księstwa Warszawskiego. Kiedy na kongresie wiedeńskim zdecydowano, że Kraków pozostanie poza granicami cesarstwa austriackiego, władze w Wiedniu doprowadziły do utworzenia diecezji tynieckiej. W jej skład wchodziły 4 okręgi administracyjne: tarnowski, bocheński, myślenicki i nowosądecki, a na prośbę pierwszego biskupa tej diecezji jej siedziba została w 1826 r. przeniesiona do Tarnowa i otrzymała nazwę „tarnowska”. Zmiany liczby dekanatów z powodu ich odłączania i przyłączania, wynikające także z sytuacji politycznej, miały miejsce również w drugiej połowie XIX wieku, a potem w niepodległej Polsce (w 1925 r. i jeszcze w 1992 r.).

Współczesność

Obecnie w skład diecezji wchodzą 43 dekanaty, które tworzą w sumie 453 parafie. Główną świątynią jest bazylika katedralna pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Tarnowie. Na terenie diecezji znajdują się także bazyliki mniejsze w: Nowym Sączu, Limanowej, Bochni, Szczepanowie, Mielcu, Tuchowie i Grybowie, a także sanktuaria, zwłaszcza maryjne, do których w ciągu roku pielgrzymują wierni nie tylko z danego terenu. Pierwszorzędnymi patronami diecezji są: Najświętsza Maryja Panna i św. Stanisław Szczepanowski –

biskup i męczennik. Na terenie diecezji przebywają i służą tarnowskiemu Kościołowi przedstawiciele 16 zakonów męskich oraz siostry reprezentujące blisko 40 zgromadzeń zakonnych żeńskich.

 Na czele diecezji stoi bp Andrzej Jeż, który jest 15. pasterzem Kościoła tarnowskiego. Biskupa diecezjalnego wspierają biskupi pomocniczy: Wiesław Lechowicz – pełniący jednocześnie funkcję delegata KEP ds. duszpasterstwa emigracji polskiej, Stanisław Salaterski, Leszek Leszkiewicz, a także biskup senior Władysław Bobowski.

W grudniu 2016 r. w liście skierowanym do diecezjan, a zapowiadającym V Synod Diecezji Tarnowskiej, bp Andrzej Jeż tak scharakteryzował diecezję: „Kościół tarnowski ma piękne i bogate oblicze duchowe. Cechuje go żywotność i wielki potencjał religijny. Liczne powołania kapłańskie i zakonne, szerokie zaangażowanie misyjne, wielość ruchów i stowarzyszeń katolickich, grup apostolskich i modlitewnych, liczne dzieła miłosierdzia, mocne moralnie rodziny oraz pielęgnowanie codziennej wierności Chrystusowi – to wielki dar i skarb naszej diecezji. Mamy jednak świadomość, iż nie stanowimy samotnej galaktyki, która w nienaruszonym porządku i spokoju przemierza czas. Nie omijają nas skutki grzechu pierworodnego, skutki grzechów osobistych i społecznych, a także destrukcyjne oddziaływanie współczesnej cywilizacji. Dynamicznie zmieniająca się sytuacja społeczno-kulturowa, w której żyjemy, praktykujemy naszą wiarę i budujemy żywy organizm Chrystusowego Kościoła, domaga się najpierw gruntownego rozeznania, oceny i refleksji, aby następnie móc popatrzeć w przyszłość i wytyczyć najwłaściwszy szlak działań duszpasterskich...”.

Synod

V Synod Diecezji Tarnowskiej pod hasłem: „Kościół na wzór Chrystusa” rozpoczął się w kwietniu 2018 r. Uczestniczący w nim duszpasterze i wierni świeccy na czele z biskupem diecezjalnym podejmują refleksję nad bieżącym stanem religijnym diecezji, nad aktualnymi wyzwaniami i problemami duszpasterskimi oraz nad obraniem takich kierunków pracy duszpasterskiej, które najskuteczniej dopomogą współczesnemu człowiekowi na drodze zbawienia.

W wywiadzie udzielonym „Niedzieli Małopolskiej” bp Jeż powiedział red. Ewie Biedroń: „Osobiście nie lubię iluzji w Kościele, że wszystko przebiega doskonale. Jesteśmy ludźmi, mimo podejmowanego wysiłku, pracy i dobra, mamy też pewne wady. Suma wad i grzechów ponad miliona osób, które tworzą diecezję, tworzy przestrzeń zła. Synod dąży także do tego, aby pokonać w nas zło, a uwypuklić dobro na drodze naszego zbawienia. Synod jest pewną wypadkową demokracji ludu Bożego, ale także struktury hierarchicznej Kościoła. Dąży do otwartości w dyskusji w szerokim gronie diecezjan, ale przede wszystkim uwzględnia Objawienie Boże, Tradycję, prawo Kościoła oraz jego strukturę hierarchiczną”.

Zapytany o wyzwania, które stoją przed synodem, bp Jeż wyjaśnił: „Jest ich bardzo dużo; rozbite rodziny, kryzys relacji małżeńskich, problem z wychowywaniem dzieci i młodzieży. Zauważamy, że parafie powinny być bardziej otwarte na parafian i stawać się domem dla wiernych. Dużym wyzwaniem będzie także odnajdywanie się Kościoła w nowym wymiarze administracyjnym i prawnym. Myślę też, że istotne jest głębsze zaangażowanie Kościoła w kwestie społeczne, aby budować relacje międzyludzkie mocą Ewangelii, tradycji i mądrości Kościoła. Ważnym tematem będzie z pewnością głoszenie Ewangelii w zróżnicowanych kontekstach współczesnej kultury i wykorzystanie cyberprzestrzeni do przekazu orędzia zbawczego”.

Za pomoc w przygotowaniu tekstu autorka dziękuje ks. Ryszardowi St. Nowakowi i ks. Grzegorzowi Zimoniowi