Dziadkowie i wnuki

Na wielu płaszczyznach dziadkowie uzupełniają rodziców. Poszerzają wnukom horyzonty, bo mają więcej doświadczeń życiowych niż rodzice, a te doświadczenia choćby z racji odmienności czasów są inne. Mimo czasem „przestarzałych” założeń wychowawczych dziadkowie często mają zgromadzoną przez lata wiedzę i intuicję jak podchodzić do młodego człowieka. Wiele już widzieli, nie poddają się tak względności, często mają więc więcej uniwersalności wartości, spokoju, luzu i wyrozumiałości. Często nauczyli się na własnych błędach wychowawczych i są wobec wnuków lepszymi dziadkami, niż byli rodzicami dla swoich dzieci. Stać ich już na gesty miłości. U dziadków wnuczek może szukać utulenia, czułości, a przede wszystkim bezwarunkowej akceptacji i tego, czego rodzicom brakuje – obecności i czasu dla dzieci. Dziadków stać na ciszę, cierpliwość, łagodność. Mają czas, dają uwagę, wysłuchają bo się nie spieszą. Można mieć do nich zaufanie, można przy nich odpocząć, zatrzymać się w biegu, wyciszyć.

To rodzice wymagają, stawiają granice, denerwują się i karcą kiedy trzeba. Dziadkowie, o ile nie rozpuszczają i nie przekupują dziecka, mogą sobie pozwolić na trochę więcej łagodności. Dają prezenty, czasem z powodu wieku nadmiernie chronią dziecko, boją się ryzyka, ograniczają ruchliwość. W zamian dają poczucie bezpieczeństwa, bo są przewidywalni. Stymulują rozwój emocjonalny i intelektualny wnuków, przez pokazywanie świata, opisywanie go, wycieczki, odkrywanie szczegółów codzienności, opowiadanie, rozmowy i słuchanie. Można przy nich posłuchać bajek, pofilozofować, poteoretyzować, być sobą. A przede wszystkim są.

Więź może być tym silniejsza, im wcześniej dziadkowie zostali wciągnięci w bezpośrednią opiekę nad wnukiem, gdy jego mama wróciła do pracy. Jest to niestety ryzyko, że wiodącą emocjonalnie osobą w życiu dziecka nie będzie mama, a np. babcia, zajmująca się nim w okresie największej aktywności, poznawania świata i tworzenia więzi z innymi. I to nie dlatego, że babcia uzurpuje sobie pierwsze miejsce w sercu wnuka, bo mądra babcia nie konkuruje nigdy z rodzicami. Ale w naturalny sposób dziecko widzi jej twarz gdy się budzi, gdy bawi się w trakcie dnia, gdy się przewróci i szuka oparcia. I babcia też, widząc wnuczka w jego przełomowych momentach (pierwszy krok, uśmiech, spotkanie z żabą lub wyrwanie wiaderka koleżance) poznaje dziecko z tych stron, z których nie widzą go rodzice. Gdy babcia daje jeść, babcia odpowiada na pytania, idzie z dzieckiem na spacer i pozwala wylizać miskę po robieniu ciasta, a mama wraca wieczorem zmęczona po pracy i właściwie ma bezpośrednio dla dziecka tylko weekendy, to im młodsze jest dziecko i im więcej spędza z babcią czasu w godzinach swego poznawania świata (a nie wtedy gdy zmęczone już mało co rozumie), tym ważniejsza jest dla niego babcia, osiągając często numer 1, przed rodzicami. Dlatego mądrzy dziadkowie muszą współpracować z rodzicami, być z nimi w zgodzie i stymulować miłość dzieci do nich. Nie wolno im działać wbrew rodzicom, bo w tym przypadku relacje z wnukami mimo że silne, nie będą zdrowe.

No dobrze, to o dziadkach, ale co o wnukach? Cóż, rolą wnuków jest w tej relacji przede wszystkim branie. Kontynuowanie tradycji, słuchanie opowieści, uczenie się i obserwacja. No i oczywiście obecność. Odwiedziny, pamięć, okazanie troski i czułości osobom zwykle już czującym samotność. Żywotność wnuka ożywia dziadków, jego obecność wprowadza urozmaicenie w życie, a to, że ich kocha i potrzebuje, umacnia sens tak dojrzałego życia. Tego dziadkowie potrzebują najbardziej i to jest dla nich cenniejsze, niż jakże z czasem potrzebna funkcja opiekuńcza i pielęgnacja. W pewnym momencie przyjdzie czas na to, by wnuk robił dziadkom zakupy, mył okna, wyszedł z nimi na spacer i służył jako podpora dla zmęczonych życiem, trzęsących się rąk. Ale żadne przyniesienie leków i smarowanie pleców nie działa tak leczniczo, jak uśmiech wnuka i jego uścisk. Skąd to wiem? Po moim Dziadku :)

Mój Dziadek ma już 99 lat i jest dla mnie najważniejszą, najbardziej stabilną i kochającą mnie bezwarunkowo osobą na świecie. Jest dobrym duchem i ostoją mojego dzieciństwa. Stary szlachcic zawsze szanujący innych, pogodny, otwarty na świat, uśmiechnięty i dobrze wychowany, o wielkiej kulturze osobistej. Osobowość wysokiej klasy. Deklamował mi „Ballady i romanse” i „Pana Tadeusza” zamiast bajek, podśpiewywał stare ludowe i patriotyczne piosenki, zawsze znalazł ciekawy temat do miłej rozmowy ze mną jako pięciolatką, czy do konwersacji przy stole. Jest wzorem spokoju i uczciwości, cieszenia się życiem i pogodzenia z rzeczami niemożliwymi do ominięcia. A przecież przeszedł w życiu piekło – od hitlerowskiego obozu pracy, po czasy komunizmu, podczas których jemu i jego rodzinie groziło zdemaskowanie i prześladowanie. Ale to Dziadek uczył mnie radości i zaufania ludziom. Dzięki niemu chciałam poznawać świat i pokochałam czytanie książek. Przez swoją osobowość i swoją miłość sprawił, że chciałam wiedzieć, rozumieć, słuchać, być z ludźmi i z nadzieją czekać na to, co mnie jeszcze spotka w życiu. Pokazywał mi świat, opowiadał o przyrodzie, rozpoznawał ptaki po głosie. Z Dziadkiem przy boku widziałam żywego jelenia i siedziałam w wykrocie gdzieś w Karkonoszach. Gdy się denerwowałam i płakałam nie pouczał, nie mówił nic, tylko kiwał głową i siadał obok. Krzyżyk z modeliny, który zrobiłam w przedszkolu, do tej pory powykrzywiany i zakurzony wisi nad Dziadkowym łóżkiem. Teraz już Dziadek mało co słyszy, nie ma sił na długogodzinne wędrówki, a kanapki trzeba mu kroić na mniejsze części. Ale ma ten sam uśmiech i ten sam spokój. To wciąż mój najukochańszy, niezastąpiony Dziadek, do którego chce się tłuc pociągiem przez 8 godzin w jedną stronę, żeby posiedzieć razem przez pół dnia i położyć głowę na Dziadka ramieniu.

Kilka lat temu widząc mnie z Dziadkiem na spacerze, jedna z pań w parku zachwyciła się, jaka dobra ze mnie wnuczka. Ale to nie tak. Ja po prostu mam dobrego Dziadka :)