Anioł, który chciał być świętym

Śmierć Jana XXIII nie przerwała prac Soboru Watykańskiego II. Gdy jesienią 1964 r. znów zjechali się biskupi i teolodzy do Watykanu, wśród nich był najmłodszy biskup świata 34-letni Bohdan Bejze z Łodzi. Kiedy ojcowie soborowi dyskutowali nad schematem przyszłej Konstytucji duszpasterskiej  o Kościele w świecie współczesnym, głos zabrał świeżo upieczony biskup Bejze. Zaproponował, aby ojcowie soborowi beatyfikowali przez aklamację zmarłego papieża Jana XXIII.

– Spotkało się to z aplauzem zgromadzonych, ale raczej ogólnym i nieco jakby zdawkowym – wspomina w rozmowie z KAI 99-letni kard. Loris Francesco Capovilla, osobisty sekretarz Jana XXIII. – Do bp. Bohdana podeszli wtedy kard. Stefan Wyszyński i abp Karol Wojtyła, uściskali mu dłoń i gratulowali inicjatywy. Dziś jeszcze raz chcę podziękować Polakom za ich szczególne poparcie dla papieża Roncallego.

Papież Paweł VI zdecydował, że zostanie przeprowadzony normalny proces. – Była to decyzja opatrznościowa, bo dzięki temu zebrano świadectwa kilkuset osób i zgromadzono ponad 10 tys. dokumentów. Można więc dokładnie przestudiować misterium świętości Jana XXIII – powiedział w rozmowie z „Niedzielą” o. Luca de Rosa, postulator jego procesu. I choć pomiędzy jego beatyfikacją a kanonizacją nie zdążono udokumentować medycznie cudu, nie znaczy to, że go nie ma. – Mamy bardzo bogatą dokumentację cudów za wstawiennictwem bł. Jan XXIII – tłumaczy kard. Angelo Amato, prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. – Papież Franciszek nie uchylił konieczności wykazania cudu. On tylko przyspieszył datę kanonizacji.

Z biednej rodziny

Roncalli urodził się 25 listopada 1881 r. w Sotto il Monte, które obecnie nosi nazwę Sotto il Monte Giovanni XXIII. Tego samego dnia rodzice dali mu na chrzcie imiona Angelo Giuseppe. Imię Angelo dostał po dziadku. W tłumaczeniu na język polski brzmi ono po prostu – Anioł.

Wychował się w biednej, ale bardzo religijnej rodzinie. Był czwartym z czternaściorga dzieci. Na kolacje codziennie była tylko poleta – potrawa z mąki kukurydzianej i wody, ale Angelo tej biedy wcale nie dostrzegał, bo wokół niego wszyscy żyli tak samo skromnie. Dopiero, gdy wyruszył w daleki świat, dostrzegł bogactwo duchowe swojej rodziny, ale także jej biedę materialną. „Istnieją trzy możliwości, aby siebie zrujnować: kobiety, karty i gospodarka rolna. Mój ojciec wybrał tę ostatnią i najtrudniejszą drogę” – komentował z właściwym sobie humorem.

Młody Angelo szybko poznał wielki świat. Kształcił się pod okiem znakomitych profesorów i wychowawców, nigdy jednak nie zapomniał, kim jest i skąd pochodzi.

– Wuj przyjeżdżał do naszej wsi rokrocznie na urlop, gdy był już delegatem apostolskim w Bułgarii, potem w Turcji i Grecji – wspominała na łamach austriackiego pisma „Alle Welt” s. Anna

Roncalli, bratanica św. Jana XXIII. Nie przeszkadzało mu, że w niewielkim rodzinnym domu mieszkało aż 20 osób. Abp Roncalli lubił spacerować po wsi, odwiedzał swoich braci i znajomych.

„Odkąd wyszedłem z domu, poznałem wiele rzeczy, których wy nie mogliście mi przekazać. Ale te nieliczne, których się od was nauczyłem, są najcenniejsze” – tak mówił do swoich rodziców, gdy był już dojrzałym kapłanem.

Jak zostać świętym?

Powołanie do kapłaństwa towarzyszyło mu od najmłodszych lat. Jego pierwszym przewodnikiem duchowym był zwykły, skromny wiejski proboszcz – ks. Rebuzzini. To dzięki jego wsparciu mógł kontynuować naukę w niższym seminarium w Bergamo. Gdy dał się poznać jako zdolny uczeń, otrzymał stypendium papieskiego seminarium w Rzymie.

Jego powołanie było praktycznie bezdyskusyjne. „Dostałem łaskę do powołania kapłańskiego. Od dziecka nie myślałem o niczym innym” – zapisał Jan XXIII w notatkach do swojej biografii, której nigdy nie ukończył. Co więcej, wyznał, że przez całe swoje życie nigdy nie miał żadnej pokusy nieczystości. – Był tym samym człowiekiem zarówno przy ołtarzu, jak i kiedy od niego odchodził – wspomina kard. Capovilla.

Pragnienie świętości u Angela Roncallego było nieodłącznym elementem jego życia wewnętrznego. Wątek ten można śledzić dzięki „Dziennikowi duszy”, w którym pierwsze zapiski sporządził już jako 14-letni chłopiec. Początkowo chciał we wszystkim naśladować świętych. Później widzimy jego chrześcijańskie dojrzewanie i ewolucję. „Myśl, wobec której się zobowiązałem i z której bierze się moje jedyne zadanie, żeby stać się świętym za wszelką cenę, musi być moją nieustanną troską. Ma to być jednak troska pogodna i spokojna, a nie nużąca i pełna tyranii” – zapisał tuż po święceniach kapłańskich ks. Roncalli.

Tego typu słowa św. Jan XXIII zapisywał przez całe swoje życie. Z „Dziennika” wyłania się człowiek, którego głównym życiowym powołaniem jest naśladowanie Chrystusa w czasach współczesnych, czyli odnalezienie recepty na osobistą świętość. „Wszędzie nazywają mnie Ojcem Świętym, jakby to był mój główny tytuł, muszę i chcę być nim naprawdę” – pisał już jako Jan XXIII.

Człowiek dialogu

Wiadomo już, że ks. Roncalli pochodził z biednej podgórskiej miejscowości. Był pobożny i bardzo chciał zostać świętym. Jednak jego postać prowokuje pytania: Skąd u syna prostego rolnika wzięła się chęć zwołania soboru i przebudowy Kościoła? Gdzie w katolickich Włoszech zrodziła się wielka ekumeniczna miłość do innych wyznań?