Resortowy elementarz

Będzie urwanie głowy!

Prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego Sławomir Broniarz stwierdza, że rząd nie dał czasu pedagogom, aby przed zakończeniem wakacji mogli się zapoznać z całym materiałem i przemyśleć, jak rozłożyć zajęcia, aby mogli zastanowić się nad skorelowaniem programu nauczania z zawartością podręcznika. Teraz może być tak, że zajęcia będą przygotowywane z godziny na godzinę.

Czy propozycja sukcesywnie przedstawiana w Internecie spełni oczekiwania? Prof. Śliwerski nie ma złudzeń: – To, co zostało już opublikowane, jest jak chińska tandeta – tanie, prymitywne, infantylne, nieestetyczne, pozbawione metodologii elementarnego kształcenia dziecka. Padają zarzuty, że elementarz nie opiera się na spójnej psychologicznej koncepcji rozwoju dziecka.

Wojciech Książek jest przekonany, że „tak naprawdę za sprawą elementarza toczy się bój o solidne podstawy rozwoju młodych Polaków, ale także – pośrednio – o przyszłość Rzeczypospolitej, jej odbicie w świadomości młodych ludzi, którzy obecnie zaczynają edukację szkolną. Bo jutro zaczyna się dziś. Tym samym i nasza wspólna odpowiedzialność jest większa”.

W podręczniku wyłapano sporo błędów gramatycznych, stoczono wygraną bitwę o Boże Narodzenie, bo autorzy elementarza, pokazując scenki z zakupów prezentów w scenerii świątecznych choinek, w wydrukowanych rozmowach o tym, jak to tata zrobi karpia w galarecie, jak upieką makowiec i zaproszą do domu samotnego pana Cyryla, nie wspomnieli (ze strachu?), z jakiej okazji odbędą się te przygotowania. Po awanturze w mediach i na forach internetowych urzędnicy MEN przyznali się do błędu. W wersji końcowej w elementarzu znalazły się określenia: Wigilia (ale bez opłatka), Boże Narodzenie, a także zdanie: „Babcia zagra na pianinie kolędy”. W części „Wiosna” (obecnie konsultowanej) twórcom podręcznika gorzej poszło z Wielkanocą. Pod hasłem „Wielkanoc” mamy pisanki, kraszanki, nawet palmę i baranka oraz zapowiedź wspólnego spotkania przy stole, ale zdanie o podzieleniu się jajkiem (w Polsce zazwyczaj święconym jajkiem!) – nie pada. Jest za to sformułowanie: „Podzielimy się dobrym słowem”, które budzi powszechne rozbawienie.

 „Podczas prac nad rządowym programem jednego podręcznika dla pierwszych klas szkoły podstawowej doszło do wielu nieprawidłowości, a sam proces jego tworzenia przebiegał w takim pośpiechu, że można mieć wątpliwości co do staranności przygotowania elementarza”. Takie zarzuty, podobnie jak naruszenie dobrych praktyk, przedstawiła fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju Leszka Balcerowicza. Forum ma zastrzeżenia co do zasad i procedur wyboru autorów podręcznika, zarzuca MEN fasadowość konsultacji społecznych, prac parlamentarnych i debaty publicznej.

„Rząd nie miał zamiaru brać pod uwagę innego punktu widzenia niż własny”– pisze FOR w komunikacie. Zastrzeżenia w kwestii nieogłoszenia konkursu na napisanie elementarza, a przyznanie tego prawa „właścicielce prywatnego wydawnictwa i sieci szkół prywatnych – Marii Lorek, współpracującej z byłą min. Katarzyną Hall” ma za złe resortowi edukacji również prof. Śliwerski. Pretensje zgłasza także wiele środowisk.

Tymczasem premier Donald Tusk, występujący na konferencjach prasowych z podręcznikiem w tle, obok minister edukacji Joanny Kluzik-Rostkowskiej, mówi o sukcesie, kładąc nacisk na fakt, że rządowy elementarz będzie co prawda własnością szkoły, ale uczniowie otrzymają go za darmo. Pedagodzy natomiast twierdzą, że zamiast sukcesu mamy kompromitację. Zachodzą w głowę, jak w ogóle mogło dojść do wydrukowania partii elementarza (pierwsza część „Jesień” jest już w druku i dochodzi do szkół), która w ogóle nie przeszła merytorycznych, naukowych recenzji. Uznają tę sytuację za kuriozalną.

Premier podkreśla, że rządowy elementarz nie jest podręcznikiem obowiązkowym, i to w gestii nauczyciela oraz szkoły są decyzje, z jakiego źródła uczniowie czerpać będą wiedzę, zgodną z podstawą programową nauczania. Ale klamka zapadła. Większość publicznych podstawówek nie ma innego wyboru. Gdyby wybrały inny podręcznik, to gmina musiałaby wziąć na siebie koszt zakupu. W dodatku straciłyby dofinansowanie w kwocie 50 zł dla każdego ucznia na materiały pomocnicze.

Ten niby-sukces odbywa się zatem pod szantażem. Zadłużone po uszy samorządy – niektóre oscylują niebezpiecznie wokół 60-procentowego progu – nie mają innego wyjścia. Gmin nie stać na sponsorowanie szkołom podręczników, gdy mogą je otrzymać za darmo.

Pod pistoletem długu publicznego aż 99 proc. podstawówek zdecydowało się już zamówić resortowy elementarz... Czy to wybór i sukces? Czy przymus? Pytanie pozostawiam otwarte.