In vitro drogie nieporozumienie

Ks. Ryszard Halwa SAC: – Panie Doktorze, proszę wyjaśnić, na czym polega in vitro, powszechna wiedza na ten temat jest wbrew pozorom szczątkowa.

dr Jacek Szulc: – Całą procedurę można podzielić na trzy etapy. Pierwszym jest stymulacja, w trakcie której pacjentka otrzymuje niefizjologiczne dawki leku, które mają na celu wywołanie produkcji dużej liczby komórek jajowych w jajnikach. Jest to celowe działanie, zmierzające do zwiększenia skuteczności samej procedury, aby można było szczycić się „osiągnięciami”; procentami czy liczbami wyprodukowanych komórek jajowych. Celowo używam słowa „wyprodukowanych”, ponieważ w trakcie całej procedury oraz stosowania metody in vitro nie używa się ludzkich określeń, tylko spotykamy się z „hodowlą zarodków”, „hodowlą ludzi”, „produkcją komórek jajowych”.

– Czy można powiedzieć, że to jest nawiązanie do inseminacji zwierząt?

– W pewnym stopniu tak. Tę metodę zaczęto stosować w latach 60. i 70. ubiegłego wieku. Pierwsze dokonania w zakresie zapłodnienia pozaustrojowego miały miejsce we Włoszech. Po raz pierwszy wzrost ludzkiego zarodka uzyskał prof. Daniel Petrucci, jednak na skutek wyraźnego sprzeciwu Watykanu, argumentującego, że jest to metoda niehumanitarna, niemoralna, zarzucił swoje badania. W latach 70. ubiegłego wieku kolejnym badaczem ludzkiego rozrodu był dr Robert Edwards z Londynu, przy czym nie był on lekarzem, tylko biologiem pracującym na Uniwersytecie w Edynburgu. Dr Edwards zajmował się genetyką zwierząt i generalnie jego jedynym celem było udowodnienie, że życie nie pochodzi od Pana Boga – że życie może stworzyć człowiek.

– Czyli miał podejście obrazoburcze.

– Myślę, że tak. W końcu poczęcie jest aktem stwórczym Boga. Co więcej, pierwsze badania i próby, które przeprowadzał Edwards, polegały na tym, że łączył on np. komórki zwierzęce z ludzkimi, tworzył hybrydy. Później w trakcie swoich badań domówił się z lekarzami, którzy podczas rutynowych operacji pobierali komórki jajowe od często nieświadomych pacjentek i zapładniał je własnym nasieniem. Zważywszy na to, że metoda ta nie należała do doskonałych, tworzył setki zarodków, które były jego dziećmi, a które były uśmiercane z racji tego, że dopiero opracowywano całość metodyki. Rozwój dochodził tylko do pewnego momentu, a następnie one ginęły. Już na przykładzie tego można zobaczyć i powiedzieć, jak niemoralne było to wszystko od samego początku. Lekarze, koledzy, towarzystwa naukowe, a nawet rząd głośno wypowiadali się na temat badań Roberta Edwardsa. Rząd na 2,5 roku zabronił mu prowadzenia badań i jakiejkolwiek pracy, jednak on nadal przeprowadzał swoje eksperymenty, często łamał prawo. Co więcej, pierwszym tzw. dzieckiem z probówki nie jest urodzona w 1978 r. Louise Brown – pierwsze dziecko urodziło się z licznymi wadami i zmarło. Edwards liczył się z tym, że w przypadku Louise Brown może być podobnie. Wtedy nie było diagnostyki ultrasonograficznej. On sam później twierdził, iż był gotowy na to, że jeżeli urodzi się dziecko z wadami, to on je zabije.

– Nie chciał pokazać światu, że to jest zła metoda...

– Tak. Miał świadomość tego, że w trakcie całej procedury powstaje bardzo dużo nieprawidłowych zarodków. Powstaje mnóstwo ludzi, którzy mogą być obciążeni wadami genetycznymi. Co więcej, twórca i odkrywca łańcucha DNA – James Watson wręcz wzywał Edwardsa do tego, żeby zaprzestał badań, gdyż ich rezultaty odbiją się niekorzystnie na populacji ludzkiej. Obecnie, wracając do samej metody, stymulacja kończy się pobraniem komórek jajowych. Od pacjentki są pobierane komórki jajowe pod kontrolą USG, które następnie przekazuje się do laboratorium. Możemy mówić, że tu zaczyna się część, której ludzkość nie powinna być w stanie zaakceptować. Powiem więcej – w dyskusji, która toczy się w mediach, w przestrzeni publicznej, jeśli chodzi o metodę in vitro, akcenty kładzie się nie tam, gdzie one rzeczywiście powinny być dostrzegane.

– No właśnie, proszę powiedzieć o tych negatywach...

– Sama metoda, jako akt powołania człowieka do życia, jest oderwana od kontaktu dwojga ludzi, od tego, czego naucza Kościół. Papież Franciszek powiedział, że jakakolwiek forma prowadząca do aborcji, in vitro jest zła i niedopuszczalna. Metoda ta sama w sobie nie jest sposobem na leczenie niepłodności.

– To znaczy?

– To wielkie nieporozumienie, jeżeli ktokolwiek mówi, że in vitro jest sposobem leczenia niepłodności. Metoda ta niczego nie leczy. Gdybyśmy przeprowadzili dokładną diagnostykę, spojrzeli na pacjentów, na parę, na małżeństwo jako całość, bardzo często uzyskalibyśmy informację, która nas najbardziej interesuje i która powinna interesować lekarza, a mianowicie – co dolega tym ludziom, dlaczego dysfunkcja jednego czy dwojga organizmów doprowadza do tego, że dziecko nie może się począć. Bardzo często odkrycie przyczyny, powodującej, że małżeństwo ma problem niepłodności, jest niwelowane.

– Nie prowadzi się zatem diagnostyki i nie dokonuje analizy, dlaczego dana para jest niepłodna?

– Myślę, że dotykamy dosyć delikatnego tematu, o którym nikt nie mówi, bo nie jest to w interesie tych, którzy popierają in vitro. Często ludzie nieświadomi są tego, że z in vitro

wiążą się duże pieniądze. Po pierwsze – diagnostyka odkładałaby w czasie możliwość uzyskania ciąży, co w pewien sposób mogłoby się wizerunkowo odbijać również na miejscach, w których wykonywane są procedury in vitro. Po drugie – wszystkim zależy na tym, żeby na tym zarabiać.

– Wnioskuję z tego, że więcej pieniędzy wydaje się na procedurę in vitro niż na naprotechnologię.

– W ogólnym rozrachunku – owszem, tak. Ja mogę się posługiwać liczbami, które znam, czyli sprzed 2-3 lat. Średnio na procedurę in vitro, z lekami, kosztami dotyczącymi całej technologii i diagnostyką, ludzie wydają 12-13 tys. zł. Znam małżeństwa, które wydawały nawet po 21 tys. zł i więcej. Naprotechnologia natomiast w swojej diagnostyce, którą moglibyśmy zaproponować małżeństwom, mieści się w granicach 2 tys. zł. To jest różnica. Poza tym mówimy tutaj o dwóch różnych pod względem jakościowym i humanitarnym metodach.

– Proszę powiedzieć, czy są jakieś analizy dotyczące skutków in vitro dla tych dzieci, które poczęły się w wyniku tej metody?

– To jest bardzo dobre pytanie, ponieważ to, o czym się mówi, jest tylko wierzchołkiem góry lodowej, który widzimy, a całości problemu nie jest nam dane poznać. To, że w trakcie całej procedury powstają nadliczbowe zarodki, jest z natury wpisane w tę metodę. Gdybyśmy rozpatrzyli skuteczność metody in vitro, opierając się na jednej komórce jajowej, na jednym zarodku, tak jak dzieje się to w naturze, okazałoby się, że ta skuteczność jest bardzo niska. Anglicy, którzy prowadzą szczegółowe rejestry liczby powstałych zarodków praktycznie od 1990 r., skuteczność metody in vitro szacują na 3,2 proc. Aspektem, o którym nikt nie mówi, jest możliwość łamania piątego przykazania.