Aktywność polskich parafii wybiega daleko poza ramy posługi duszpasterskiej. W społeczności emigracyjnej parafia zaspakaja nie tylko potrzeby religijne, ale jest stymulatorem życia społeczno-kulturalnego. Przewodnik Katolicki, 13 maja 2007
Nowa fala, nowe potrzeby
W latach 1986-1995 doszło do rozbudowy struktur polskiego duszpasterstwa na terenie całych Niemiec. Na początku lat 80. napłynęła z Polski fala tzw. emigracji solidarnościowej i postsolidarnościowej. Byli to głównie ludzie młodzi i w średnim wieku. Znaczna ich część emigrowała z pewnością w poszukiwaniu lepszych warunków życia.
Tę falę emigracyjną stanowili przeważnie samotni mężczyźni, którzy żony i dzieci pozostawili w kraju. Rozbicie życia rodzinnego, tęsknota za Polską – połączona z faktycznym zamknięciem przez ówczesny reżim w Warszawie drogi powrotu – stawiało tych ludzi w niezwykle trudnej sytuacji psychicznej i moralnej. Właśnie dlatego polski ksiądz okazujący zainteresowanie, zrozumienie, życzliwość i pomoc, spełniał ważną rolę w obcym dla nich środowisku. Nic więc dziwnego, że zapotrzebowanie na polskich duszpasterzy poważnie wzrosło.
Polacy i społeczność polskojęzyczna
Najliczniejszą grupą przybyszów z Polski w latach 80. byli tzw. późni przesiedleńcy, którzy mimo niemieckiego pochodzenia pragnęli zaspakajać swoje potrzeby religijne w języku polskim.
Na początku lat 90. społeczność polskojęzyczna w Niemczech liczyła około 1,5 mln osób. W nowo powstałej sytuacji działalność duszpasterska Misji została rozszerzona. Zwiększyła się zatem liczba polskich księży pracujących w Niemczech, przede wszystkim dzięki zabiegom ówczesnego rektora Polskiej Misji Katolickiej w Niemczech, ks. prałata dr. Franciszka Mrowca. Utworzono nowe placówki parafialne oraz samodzielne wikariaty, powołano złożone z osób duchownych i świeckich rady duszpasterskie, rozbudowano przykościelną katechizację oraz sieć szkół przedmiotów ojczystych, w których dzieci i młodzież uczą się literatury i historii Polski.
PMK dziś
Obecnie Polska Misja Katolicka w Niemczech liczy 65 ośrodków parafialnych podzielonych na pięć dekanatów: wschodni, bawarski, zachodni, środkowy i północny. 53 Misje posiadają status „cum cura animarum” z prawem prowadzenia własnych ksiąg parafialnych, 12 – „sine cura animarum”. Posługę duszpasterską spełnia 102 kapłanów: ok. 50 proc. to kapłani zakonni (najczęściej chrystusowcy, salezjanie, redemptoryści), pozostali to księża diecezjalni. Kilku kapłanów pracuje równocześnie w duszpasterstwie polskim i niemieckim. Funkcję rektora Misji od 2002 roku pełni ks. prał. Stanisław Budyń z diecezji tarnowskiej.
Opieką duszpasterską w Niemczech objętych jest ponad 1,6 mln ludności mówiącej po polsku (w tym około 320 tys. obywateli tylko z polskimi paszportami, 1,3 mln posiadających oba paszporty polski i niemiecki oraz 50 tys. osób posiadających tylko paszport niemiecki, ale będących Polakami). Msze św. odprawiane są regularnie w ponad 300 kościołach lub kaplicach niemieckich. Dodatkowo w okresie robót sezonowych w różnych porach roku odprawia się okazjonalnie nabożeństwa dla licznie przybywających pracowników z Polski.