Wierność przyjaźni (Przyjaźń w Biblii)

„Przyjaźń” w Księdze Hioba wydaje się być powodem ostrożnego podejścia do tej kwestii przez autora Mądrości Syracha. Autor jest bardzo nieufny i cyniczny, a zarazem trafnie pokazuje różnicę pomiędzy prawdziwymi i nieprawdziwymi przyjaciółmi, mówi jak ich dobierać i jak chronić tę przyjaźń. Wychwala nie taką przyjaźń, która jest ulotna, ale prawdziwą, wierną, która jest „potężną obroną”, „skarbem bezcennym” i „osłodą życia”.

Ten, kto przyjaźń znajdzie, to tak jakby mądrość posiadł. Przyjaźń i mądrość są więcej warte niż srebro, złoto, korale i klejnoty. Obydwie są najpiękniejszym darem, jaki otrzymują ci, którzy są bogobojni. Bo Bóg jest początkiem wszelkiej mądrości i początkiem prawdziwej przyjaźni.

Przyjaciele (tak jak u Hioba i Syracha) mogą stać się naszymi wrogami, czego obawiali się również autorzy Psalmów, opłakujący zdradę przez tego, który siedział między nimi przy stole i przełamywał się z nimi chlebem: „Nawet przyjaciel mój, na którym polegałem i który chleb mój spożywał, podstępnie przeciw mnie wystąpił” (Ps 41,9). Zdradzone przyjaźnie są najczęściej główną przyczyną rozbicia życia wspólnoty. Cały Psalm 55 jest skargą na zdradę przyjaciela. Podkreśla, że zdrada nadeszła nie ze strony nieprzyjaciela, lecz bliskiego przyjaciela, z którym zasiadał do stołu, z którym łączyła go słodka zażyłość, z którym chodził razem do domu Bożego (Ps 55,12-14).

Jego słowa „gładsze niż masło” i „łagodniejsze od oliwy” wnet zamieniają się w miecze (Ps 55,12-14). Z tego powodu, księgi mądrościowe zwracają uwagę na zło płynące z plotki, ostrego, kłamliwego i zdradzieckiego języka. Wymienia się tu też cztery rodzaje zła: cudzołóstwo, pijaństwo, lenistwo i plotkarstwo. Z tych czterech występków, plotkowanie jest najgorsze, ponieważ słowa wymierzone bywają w tych, których tylko posądza się o cudzołóstwo, pijaństwo i lenistwo.

Dalej w Psalmach, smutek po prawdziwym przyjacielu porównywany jest do opłakiwania brata lub matki (Ps 35,14). Fałszywy przyjaciel (niegdyś wierny) porównywany jest do zdrajcy, który „podstępnie przeciw mnie wystąpił” (Ps 41,9). W bardzo mrocznym, osamotnionym momencie „ciemność” oznacza opuszczonego przyjaciela (Ps 88,18).

Jezus, syn Marii, pomaga ludziom odmieniać ich życie. W Ewangelii według św. Jana (15,12-17), nazywa swoich uczniów przyjaciółmi, nie niewolnikami czy sługami. Innym razem przyjaciółmi nazwie również poborców podatkowych i grzeszników, z którymi zasiadł wspólnie do stołu. Ktoś nazwał taką wspólnotę skandalem przedwielkanocnym, poprzedzającym skandal krzyża. Jezus jest gotowy do cierpienia, a nawet poświęcenia swojego życia za przyjaciół.

Chrystus cieszył się szczególną przyjaźnią swoich uczniów: Piotra, Jakuba i Jana. Byli oni wtajemniczeni w wiele osobistych i krytycznych momentów Jego życia, takich jak wskrzeszenie dziewczynki do życia, Przemienienie czy też czuwanie w Ogrójcu. Jan jest często postrzegany jako uczeń, którego Jezus najbardziej umiłował i któremu zawierzył swoją matkę.

Egzystencjalne znaczenie przyjaźni ma ogromne potwierdzenie w Biblii. Wspólnym mianownikiem, który zauważamy, począwszy od Rut, po¬przez Dawida, aż po Jezusa – jest ich zdolność do przyjaźni. Mają ją we krwi; przyjaźń jest ich szczególną cechą. Zaprzyjaźnianie się nawet z nieznajomymi, cudzoziemcami, wygnańcami, grzesznikami, poborcami podatkowymi czy jawnogrzesznicami wydaje się dla niektórych gorszące, ale dla Jezusa jest rzeczą naturalną: „Miłujcie się wzajemnie, jak Ja was umiłowałem. Po tej miłości, którą będziecie mieć jedni do drugich, wszyscy poznają, że jesteście moimi uczniami” (J 13,34-35).
tłum. Wiktor Brzozowski