Idź i zwyciężaj, ocal chrześcijaństwo

Mija właśnie kolejna rocznica bitwy pod Wiedniem, która bezsprzecznie uratowała Europę przed zalewem islamu i być może wielowiekowym tureckim panowaniem. Przez historyków uznana jest za jedną z ważniejszych bitew, decydujących o losach świata i chrześcijańskiej cywilizacji.

Przed tronem Maryi

31 marca 1683 r. zgromadzone pod Belgradem siły tureckie pod wodzą wielkiego wezyra Kara Mustafy ruszyły zwartymi hordami w kierunku Wiednia. W połowie lipca Turcy stanęli pod murami stolicy cesarstwa austriackiego. Niezależnie od siebie cesarz Leopold I i papież Innocenty XI wysłali poselstwo do króla Jana III Sobieskiego z wiadomością o oblężeniu miasta i z prośbą o pomoc. Doceniając powagę sytuacji, król zarządził natychmiastową koncentrację wojsk na błoniach pod Krakowem i nie czekając na opóźniające się sprzymierzone siły litewskie, przez Racibórz, Częstochowę, Ołomuniec i Brno wyruszył w kierunku Wiednia. Gdy 24 lipca dotarł do Częstochowy, zsiadł z konia i pieszo, jako pielgrzym, przeszedł na Jasną Górę. Długo i żarliwie modlił się przed wizerunkiem Maryi, prosząc Ją o pomyślny przebieg wyprawy wojennej. Z rąk ojców paulinów otrzymał kopię Cudownego Obrazu Matki Bożej i szablę swojego pradziada, hetmana Żółkiewskiego, którą ten ofiarował zakonnikom z poleceniem, aby przekazali ją kiedyś w ręce godnego następcy.

Król zdawał sobie sprawę, że po zdobyciu stolicy Austrii Turcy zaatakują ziemie Rzeczypospolitej, zwłaszcza że wielki wezyr zapowiadał już kolejne wyprawy – na Kraków i Rzym, gdzie z Bazyliki św. Piotra uczynić chciał stajnię dla swoich koni. Sobieski czuł wyraźnie spoczywający na nim ciężar odpowiedzialności za przyszłość Europy i całego chrześcijaństwa. Doceniał też wagę słów wypowiedzianych przez jasnogórskiego przeora, wręczającego mu szablę hetmana Żółkiewskiego: „Ponieś ją, idź i zwyciężaj, ocal chrześcijaństwo”.

Kto wie, czy dziś zamiast do Rzymu nie pielgrzymowalibyśmy do Mekki i Medyny, gdyby nie tamto wiedeńskie zwycięstwo?

Kierunek: Wiedeń

W drodze do Wiednia polskie oddziały przedzierały się przez pokryte gęstymi zaroślami i winnicami wzniesienia podwiedeńskiej okolicy, korzystając z usług miejscowych węgierskich przewodników. Ukształtowanie terenu i jego luźna zabudowa zapewniały im bezpieczny pochód i możliwość pełnego zaskoczenia oblegających miasto Turków. Kilka dni wcześniej w okolicach Tulln dołączyły wojska austriackie, pod dowództwem księcia Karola Lotaryńskiego, i niemieckie, dowodzone przez feldmarszałka Wadecka.

Kiedy 11 września sprzymierzone siły dotarły na podwiedeńskie wzgórze Kahlenberg, ich oczom ukazał się rozległy widok doliny rzeczki Wiedenki, opadającej łagodnie w kierunku zabudowań miasta. Stąd mógł już Sobieski swobodnie obserwować każdy, najmniejszy nawet ruch tureckich oddziałów. Na wierzchołku wzgórza zatknięto wielki, widoczny z daleka czerwony sztandar z białym krzyżem, aby dodać otuchy obrońcom oblężonego miasta, że nadeszła już oczekiwana przez nich pomoc. Na ruinach zburzonej i splądrowanej wcześniej przez Turków pustelni kamedułów król kazał zbudować ołtarz polowy i umieścić na nim kopię jasnogórskiego Obrazu, którą jako drogą sobie relikwię przywiózł tu, pod Wiedeń.

Kolejne tureckie szturmy na ostrzeliwane przez ciężkie działa miasto oraz rosnące trudności z zaopatrzeniem powodowały, że stolica broniła się już ostatkiem sił. Z chwilą gdy pierścień wojsk tureckich zacieśniał się coraz bardziej, a obrońcom zaczynało brakować żywności i amunicji, cesarz Leopold I opuścił stolicę i udał się do Linzu. W tej sytuacji – na mocy zawartego wcześniej układu polsko-austriackiego, do którego przyczynił się też papież Innocenty XI, przewidujący, że wcześniej czy później dojdzie w Europie do konfrontacji islamu z chrześcijaństwem – Sobieskiemu przypadło objęcie naczelnego dowództwa i opracowanie całej strategii działań wojennych. Porozumienie to nie tylko zakładało wzajemną pomoc wojskową na wypadek zagrożenia któregoś z sygnatariuszy, ale też objęcie dowództwa nad całością wojska przez tego władcę, który jako pierwszy przybędzie na pole bitwy.

„Joane vinces”

W niedzielny poranek 12 września legat papieski kapucyn Marco d’Aviano odprawił Mszę św., do której król osobiście posługiwał jako ministrant. Pod koniec nabożeństwa celebrans, zwracając się do polskiego władcy i do zgromadzonego na Kahlenbergu rycerstwa, wypowiedział znamienne, a zarazem prorocze słowa: „Joane vinces” (Janie, zwyciężysz).