Zrozumieć powołanie

– Kiedy w szpitalu najbardziej potrzebny jest ksiądz?

– Kapelan powinien być świadomy tego, że jest zawsze potrzebny. Nie braknie mu pracy, jeśli jest w szpitalu w ciągu dnia i pełni dyżur pod telefonem w nocy. Powinien jednak sam wykazać się inicjatywą w poszukiwaniu potrzebujących pomocy. W przeciwnym wypadku stanie się księdzem urzędnikiem, nieczułym na ludzką biedę, wciąż śpieszącym się do innych obowiązków: w parafii, we wspólnocie zakonnej czy na uczelni… Oprócz czynności wpisanych w stały program pracy zawsze znajdzie się ktoś pragnący z nim porozmawiać, skorzystać ze spowiedzi czy innych sakramentów. Najbardziej jednak jest potrzebny w przypadku zagrożenia życia, umierania i śmierci. Wówczas służy pomocą nie tylko choremu, ale jego rodzinie i opiekunom medycznym. Nie może się z tej służby samowolnie zwolnić. Personel szpitala musi bowiem wiedzieć, że ich kapelan jest dyspozycyjny, że gdy poproszą go o pomoc, to pojawi się niezwłocznie. Nie może więc być on jednym z wielu księży tworzących anonimową „sztafetę duszpasterską”: dzisiaj proboszcz lub przełożony, jutro wikary, pojutrze katecheta, a w następne dni rezydent, ksiądz student, ksiądz gość itd. Ufam, że te sytuacje nie mają już miejsca. Opieka zdrowotna jest bowiem żywym organizmem utworzonym przez ludzi, którzy nie wszystkich akceptują, a zwłaszcza niekompetentnych oraz pracujących tylko z okazji oficjalnych uroczystości i na pokaz. Skoro kapelan jest wynagradzany, to powinien wykazać się swoją etatową pracą. O realizacji jego powołania można mówić dopiero wówczas, jeśli pracuje on ponad normę, co obecnie nie jest takie trudne, bo poprzeczka wymagań czasami jest mocno zaniżona.

– Co uważa Ksiądz za najtrudniejsze w posłudze kapłana na terenie szpitala?

– Najtrudniejszym zadaniem jest odpowiedzialność za wypowiadane słowa. Mogą one bowiem umocnić w chorym i jego opiekunach wiarę, nadzieję i miłość, ale źle użyte, mogą również ich pozbawić. Stopniowo odkrywałem bowiem, że posługa słowa nie kończy się w kaplicy szpitala, lecz jest kontynuowana przy łóżku chorego, na korytarzu, w służbowej dyżurce, prosektorium, kancelarii, a nawet w stołówce. Do niej należy zaliczyć również rozmowy telefoniczne z chorymi i korespondencję. Słowo wypowiedziane z wiarą i poparte cichą, lecz żarliwą modlitwą, może uratować nadzieję. Ksiądz w tej posłudze powinien więc wykazać się empatią, co bardzo obciąża jego psychikę. Ile razy bowiem można umierać z dzieckiem i doświadczać żałoby z jego rodzicami oraz zapewniać ich, że cierpienie nie jest karą za ich grzechy? Ile razy można znosić krzyk rozpaczy, że dziecko przywiezione z wypadku pozostanie kaleką albo wkrótce umrze? Tych wydarzeń nie da się zapomnieć. Od kilkunastu lat jestem ich świadkiem i one wciąż we mnie żyją. Nie zrozumie tego ten, kto tego nie doświadczył.

– Czy od pracy kapelana można odpocząć?

– Odpowiedź na to pytanie rozstrzyga, jak kapelan postrzega tę posługę. Czy jest to dla niego zwykła praca, po wykonaniu której szybko należy uciekać ze szpitala, czy jest ona czymś więcej… W moim życiu przyjąłem to drugie rozwiązanie. Praca ta ma dla mnie ogromne znaczenie przede wszystkim w wymiarze nadprzyrodzonym. A więc – od czego mam odpoczywać i gdzie?

To tak, jakby odpoczywać od własnej rodziny, żony, męża, od dzieci... Tu rodzi się pytanie o to, czy praca kapelana jest realizacją powołania, czy tylko wykonywanym zawodem. Jeśli kocha się tę pracę, to żyje się duszpasterstwem, cieszy się nim, ono daje siły, radość, a o to przecież chodzi w odpoczynku. Owszem, nieraz trzeba wyjechać na urlop, rekolekcje, by z oddali spojrzeć na przeżywane problemy. Trzeba przede wszystkim odwiedzać chorą matkę mieszkającą w Łodzi. Pragnę jednak mocno zaakcentować, że dla mnie duszpasterstwo wśród chorych w szpitalu to nie jest „dopust Boży” czy przykry obowiązek, to jest styl życia i droga, na której Bóg mnie odnalazł, pozwolił opiekować się chorymi i w ten sposób połączyć powołanie lekarza i kapłana. Za ten dar jestem Bogu ogromnie wdzięczny i nie chciałbym zamieniać tej pracy na inną, chociażby w opinii ludzi była bardzo prestiżowa.

– Czy z pracą kapelana wiążą się jakieś niebezpieczeństwa?

– Szpital to niebezpieczne miejsce, i to nie tylko dla młodych duchownych. Początkujący kapelan czuje się w nim obco, chociaż nie przyznaje się do tego. Widzi problemy tam, gdzie ich nie ma, i nie dostrzega ich tam, gdzie wymagają pilnego rozwiązania. Odnosi on wrażenie, że wszystko umie i nad wszystkim panuje, a personel medyczny jest dla niego pełen uznania. Z dużą łatwością wypowiada się więc na każdy temat. Stąd też łatwo może pominąć osoby najbardziej potrzebujące pomocy i popełniać tzw. błędy jatrogenne, tzn. chciał pomóc choremu rozwiązać duchowe problemy, ale w istocie zranił go, a nawet psychicznie załamał. Natomiast stres towarzyszący ratowaniu życia dziecka może prowadzić do powtarzających się konfliktów z jego rodziną. Konsekwencją tego zazwyczaj jest rozgoryczenie, wycofanie się z aktywniejszego zaangażowania, porzucenie służby, a czasami również utrata wiary. Byłem tego świadkiem…