Polskie harcerstwo ma sto lat

Jubileusz

W tym roku polskie harcerstwo obchodzi jubileusz stulecia. Czerpiąc wzór ze skautingu brytyjskiego, założonego przez Roberta Baden-Powella, wzbogacone rodzimymi tradycjami organizacyjnymi oraz niepodległościowymi, wyewoluowało ono w oryginalny system wychowawczy. Jest on oparty z jednej strony na ideale – systemie wartości zawartych w Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim, z drugiej na oryginalnej metodzie pedagogicznej. Wokół tego ideału wychowawczego ciągle gromadzą się ludzie, tworząc szeroko pojęty ruch harcerski, który konkretyzuje się w organizacje – trzy ogólnopolskie i kilkanaście lokalnych.

22 maja 1911 roku Andrzej Małkowski wydał rozkaz powołujący do istnienia pierwsze skautowe drużyny we Lwowie. Dzień ten pięć organizacji harcerskich działających w Polsce i poza granicami kraju uznało za datę początków polskiego harcerstwa. Jest to data symboliczna, gdyż idee skautingu zaczęły przenikać na ziemie polskie kilka lat wcześniej. Instruktorzy i starsi harcerze ze Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, Związku Harcerstwa Polskiego na Litwie, Związku Harcerstwa Polskiego poza granicami kraju i Stowarzyszenia Harcerstwa Katolickiego “Zawisza” FSE wzięli udział w Instruktorskiej wyprawie do Lwowa, która odbyła się w stulecie tego wydarzenia. W lwowskich uroczystościach uczestniczyli także harcerki i harcerze z Harcerstwa Polskiego na Ukrainie. Wyprawa ta była elementem programu roku jubileuszowego, realizowanego na szczeblu ogólnopolskim i lokalnym. Centralnym wydarzeniem roku stulecia jest organizowany w ostatniej dekadzie sierpnia Jubileuszowy Zlot Stulecia Harcerstwa “Całym życiem – Przygoda XXI”. Będzie on poprzedzony wędrówkami harcerek i harcerzy po całym kraju, a także poza jego granicami. Wędrówki te będą okazją do poznania ciekawych i pięknych zakątków nie tylko naszej Ojczyzny, spotkania nowych ludzi oraz dotarcia do miejsc, w których wychowywali się ich poprzednicy w służbie harcerskiej.

Szara

W obchody wpisuje się także harcersko-jezuicka grupa pielgrzymkowa Szara, która w ramach Warszawskiej Akademickiej Pielgrzymki Metropolitalnej, przemierza w dniach 5-14 sierpnia trasę Warszawa – Jasna Góra. Zazwyczaj liczy ona około 200 pątników, z których mniej więcej połowa to harcerki i harcerze z różnych organizacji. Grupę prowadzą jezuici, a współorganizatorami są harcerki i harcerze z Mazowieckich Chorągwi Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Grupa czerpie ze źródeł niemal pięćsetletniej jezuickiej tradycji i duchowości, nie zaniedbując harcerskiego stylu, który charakteryzuje gotowość pełnienia służby, otwartość na drugiego, zdyscyplinowanie, a równocześnie naturalność, spontaniczność, żywiołowość i pogoda ducha.

Jeden z pątników, który wielokrotnie pielgrzymował na Jasną Górę, zapytany, czym jest dla niego pielgrzymowanie, odpowiedział: Pielgrzymka, a szczególnie grupa Szara, to dla mnie konkretni ludzie, na których mogę liczyć. To również długie godziny rozmów na tematy ważne i nie tylko… Pielgrzymka to spotkanie – z Bogiem, z drugim człowiekiem i z samym sobą. Spotkanie w prawdzie, bo na trzydziestym kilometrze kolejnego męczącego dnia nie ma miejsca na udawanie. Wtedy ma się okazję doświadczyć niezwykłej gościnności gospodarzy, którzy otwierają przed nami swoje gospodarstwa, ale przede wszystkim serca. Pielgrzymka w grupie Szarej to klimat i doświadczenie modlitwy, śpiewu i ciszy, niezwykłe widoki o wschodzie słońca i radość z tego co proste – z kromki chleba, łyku wody, uśmiechu czy podania ręki. Pielgrzymka to coś, co zmieniło i zmienia cały czas moje życie.

Pielgrzymkowa grupa Szara jest czytelnym przykładem harcerskiego wychowania religijnego. Łączy w sobie przygodę i wyzwania, a jednocześnie pozwala wcielać w życie wartości i ideały. Jest doświadczeniem spotkania Boga w braterskiej wspólnocie, w modlitwie i w służbie drugiemu człowiekowi. Wychowanie religijne w harcerstwie jest obecne w sposób naturalny od początku, jako dziedzictwo skautingu, o którym pisał jego założyciel: Jeśli wasze skautostwo miałoby być bez Boga, lepiej żeby go wcale nie było. Nie było to oczywiste w ciągu stuletniej historii harcerstwa, zwłaszcza kiedy stało się ono oficjalną, państwową organizacją dziecięcą, w służbie ideologii komunistycznej. Harcerska metoda wychowawcza jest dobrym narzędziem wychowania religijnego, które nie jest czymś dodanym z zewnątrz do harcerstwa, tylko wewnętrznie i od początku obecnym w idei oraz w metodzie harcerskiej, a dojrzałość religijna jest jednym z aspektów dojrzałości osobistej, którą całościowo stara się wypracowywać w swoich członkach harcerstwo. Wychowanie w harcerstwie nie zastąpi wychowania w rodzinie czy Kościele, może jednak drogę ku dojrzałości wspomóc i uzupełnić przez związanie spraw religijnych i życia moralnego ze sprawami organizacyjnymi. Może je wesprzeć przez tworzenie środowiska rówieśniczego oraz przyjęcie wartości za własne. Harcerska metoda wychowania zastosowana integralnie z ideałami harcerskimi broni się sama swoimi owocami – skutecznością wychowania i dojrzałością wielu pokoleń harcerzy. Dojrzałością ludzką, sprawdzoną w czasie dziejowych prób.