Motylki czyli Anorexia nervosa

Anorexia nervosa czyli jadłowstręt psychiczny

M. Dąbkowska uważa, że wzrost liczby chorych na anoreksję związany jest z przeobrażeniami społecznymi, w których szczupłość i odchudzanie stają się wartością: „Chude kobiety postrzegane są jako piękniejsze i bardziej atrakcyjne. Osiągnięcie i utrzymywanie szczupłej sylwetki świadczy o samokontroli, a osoba taka postrzegana jest jako ta, która odnosi sukcesy, jest silna i zdrowa”^[1].

Badania pokazują, że coraz więcej osób, zwłaszcza młodych kobiet, zagrożonych jest tą chorobą. W Toruniu przebadano uczniów liceum w wieku 17-18 lat. Okazało się, że 5% uczennic miało objawy anoreksji, zaś 25% respondentek znalazło się w grupie ryzyka zagrożenia tą chorobą. Co czwarta badana stosowała środki odchudzające^[2].

Anoreksja dotyczy 2% ludzkości, najczęściej rasy białej, zamieszkującej Europę i Amerykę Północną, dziesięciokrotnie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Podaje się, że w tej grupie osób  20% umiera na tę chorobę^[3].

Główne objawy anoreksji to: silny lęk przed przytyciem, ciągłe liczenie kalorii, stosowanie diet i środków odchudzających, niewłaściwe postrzeganie swojej wagi ciała (anorektyk uważa, że waży więcej niż w rzeczywistości), depresja, zachowania kompulsywne, hipotermia, hipoglikemia, niskie ciśnienie krwi, u dziewcząt brak co najmniej trzech cykli menstruacyjnych, problemy ze snem, wypadanie włosów, upór, jedzenie w samotności, chętne gotowanie i pieczenie posiłków, ale bez ich konsumpcji^[4].

Dużym zagrożeniem jest ideologia pro-ana, według której nie uważa się anoreksji za chorobę, a jedynie za alternatywny styl życia: „(ang. I’m Starving For Perfection – Głoduję dla perfekcji). Jest to styl życia, który traktuje anoreksję i inne zaburzenia odżywiania nie jako chorobę, lecz jako alternatywny sposób odchudzania będący po części świadomym wyborem”^[5]. Oto zasady tej ideologii:

„1. Jeśli nie jesteś szczupła, to znaczy, że nie jesteś atrakcyjna.
 2. Bycie szczupłą jest ważniejsze od bycia zdrową.
 3. Będziesz się głodziła, ćwiczyła i robiła wszystko co w Twojej mocy, aby wyglądać coraz szczuplej, bo niejedzenie to dowód prawdziwej siły woli.
 4. Nigdy nie jesteś „zbyt” szczupła.
 5. Nie będziesz jadła nadprogramowo bez poczucia winy i ukarania siebie za to.
 6. Będziesz liczyła każdą kalorię i ograniczała ich ilość.
 7. Najważniejsze jest to, co mówi waga, ona jest wskaźnikiem codziennych sukcesów i porażek.
 8. Chudnięcie jest dobre, a przybieranie na wadze − złe.
 9. Quod me nutrit, me destruit.
10. Droga do szczęścia jest stawaniem się kimś lepszym niż wczoraj. Wierzę w perfekcję i chcę ją osiągnąć”^[6].

Przestrzeganie tych zasad może być niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia człowieka.

Blogi internetowe osób uzależnionych

W Internecie poza stronami promującymi ideologię pro-ana pojawia się wiele blogów, które prowadzą anorektycy lub osoby zagrożone anoreksją. Nazywają się sami „Motylkami” i zachęcają do życia w zgodzie ze swoimi normami. Blogi stanowią w pewnym sensie pamiętniki, które może przeczytać każdy, a to rodzi kolejne problemy, gdyż czytający je może brać przykład, uczyć się pewnych postaw, czy nawet  naśladować zachowania.

Po analizie wielu takich blogów dokonałam klasyfikacji symptomów chorobowych, które powtarzają się w opisach „Motylków”.

1. Brak wiary w informacje płynące od innych osób na temat wagi ciała

„Motylki” piszą o tym, iż są bardzo grube, często się ważą, liczą wszystkie kalorie. Nie są w stanie uwierzyć nawet osobom z najbliższego otoczenia, które twierdzą, że są już za szczupłe. Wszystkie informacje, które do nich docierają na temat wagi ciała natychmiast odrzucają:

„Czuję się grubo, tłusto, wstrętnie, obrzydliwie i boję się wejść na wagę...

Mimo tego, że się nie obżerałam... i mimo tego, że wczoraj koleżanka powiedziała mi, że schudłam. Szczerze w to wątpię, żebym nagle znowu schudła... To musiałby być cud”^[7].

2. Sport i głodówki

Anorektyczki stosują częste głodówki, nawet kilkudniowe, do tego podejmują wysiłek fizyczny. Taka „mieszanka wybuchowa” może odbić się bardzo negatywnie na ich zdrowiu:

„Miałam dziś zacząć 3-dniową głodówkę ale dziś sprawdzian z biegów na 600 m i musiałam coś zjeść, żeby mieć energię, a przez to dobry czas. Zjadłam trochę kanapki i takie tam, ale czas i tak miałam masakryczny jak na mnie, bo 2.17 min. Muszę zacząć biegać regularnie, żeby przyspieszyć metabolizm i poprawić kondycję. Jutro więc zaczynam 3-dniową głodówkę, mam nadzieję, że jakoś to przetrzymam, ale niestety będę musiała zjeść śniadanie, bo mama będzie patrzeć”^[8].

3. Gotowanie i pieczenie to mocne strony

Wydaje się to pewnym paradoksem, że anorektyczki uwielbiają przebywać w kuchni, gotują potrawy, pieką ciasta – jednak same ich nie jedzą. Dużo czasu spędzają na przyrządzaniu różnych potraw, stąd pojawia się mylny obraz dla otoczenia, zwłaszcza w pierwszej fazie tej choroby. Same uważają, że ta − obiektywnie patrząc − zaleta jest dla nich wadą:

„Niestety paradoksalnie gotowanie to moja słaba strona, bo strasznie to lubię, szczególnie piec, a będąc na diecie…”^[9].

4. Ciągłe diety

Anorektyczki stosują wiele diet, ciągle wymyślają nowe i dzielą się na stronach internetowych swoimi „przepisami”:

„Powinnaś zwrócić uwagę nie tylko na to, ile jesz, ale także na to, co składa się na twoje codzienne posiłki. Ma to duże znaczenie w pozbyciu się “skórki pomarańczowej”.

Rozsmakuj się w owocach, warzywach i rybach. Jedz często i mało, najlepiej pięć razy dziennie – najwięcej rano na pierwsze śniadanie, najmniej wieczorem, ale nie później niż o godzinie 18.00. Pij dwa litry niegazowanej wody mineralnej.”^[10].