Podróże to najlepsze uniwersytety

Lidia Dudkiewicz: – Zwiedziła Pani prawie cały świat jako podróżniczka, dziennikarka, fotograf. Analizując owoce tych podróży – ogromny dorobek wydawniczy: książki, albumy, wystawy, filmy, programy radiowe i telewizyjne – wydaje się, że musiała Pani bardzo wcześnie opuścić swoje stałe miejsce zamieszkania. Podobno już w wieku 16 lat starała się Pani o przyjęcie na wyższe studia... A potem zdobywała doświadczenie życiowe w różnych profesjach, pracując nawet jako portier...

Elżbieta Dzikowska: – Istotnie, otwierałam i zamykałam drzwi w PAX-owskim klubie „Maraton”. Ale nie było to moje jedyne po studiach zajęcie. Odkurzałam też książki w Bibliotece Uniwersyteckiej, pracowałam z dziećmi w Parku Kultury, potem w Centrali Importu i Eksportu Chemikaliów CIECH.

Nigdzie nie mogłam znaleźć zajęcia, które wymagałoby znajomości tak trudnego języka chińskiego, aż wreszcie gdy zdecydowałam się już studiować historię sztuki, dostałam zaproszenie do redakcji nowo powstającego pisma „Chiny”. Wkrótce jednak ten miesięcznik upadł i zaproponowano mi prowadzenie działu Ameryki Łacińskiej w „Kontynentach”. Takie były początki mojej dziennikarskiej drogi, która z czasem doprowadziła mnie do „Pieprzu i wanilii”.

Fragment wystawy „Uśmiech świata” we Wrocławiu na placu Solnym

– Oczywiście, doskonale pamiętamy cykl programów telewizyjnych „Pieprz i wanilia”. Gdy polskie granice były jeszcze zamknięte, Pani rozpoczynała swoją wielką przygodę, otwierając Polakom okno na świat.

– Najpierw był cykl programów „Tam, gdzie pieprz rośnie”, potem – Tam, gdzie rośnie wanilia”, następnie – „Tam, gdzie kwitną migdały”, „Tam, gdzie pachnie eukaliptus”... i pomysły się wyczerpały. Postanowiliśmy z mężem, Tonym Halikiem: niech będzie już tylko „Pieprz i wanilia”. Przygotowanie tych programów, połączone z wędrówkami po świecie, traktowaliśmy jako posłanie, prezent dla rodaków, świat bowiem był wówczas dla większości Polaków zamknięty. Programy stały się bardzo popularne – widzowie bowiem utożsamiali się z nami, a poza tym nadawaliśmy je ze studia w domu, co skracało dystans.

– Wielki podróżnik i mistrz reportażu Ryszard Kapuściński, pisząc o tajemnicach swojego zawodu, wyjawił, jak przygotowywał się do swoich podróży. Okazuje się, że przede wszystkim dużo czytał, a właściwie wyczytywał wszystko, co dotyczyło miejsc, do których się udawał. Zdarzało się, że jego bagaż stanowiła tylko skrzynia książek, no jeszcze ubranie na zmianę i patelnia.

– Dzisiaj niepotrzebne są już specjalne przygotowania do wypraw, nawet w odległe krainy. Książki bowiem mamy w Internecie, a dzięki karcie kredytowej można zaspokoić codzienne potrzeby.

– Jakie pamiątki najczęściej przywozi Pani ze sobą?

– Jeżeli chodzi o przedmioty, które przywożę z podróży, to zazwyczaj są to nie tyle pamiątki, bo nie przeznaczam ich dla siebie, ile eksponaty etnograficzne, które ofiarowuję Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika w Toruniu – Franciszkańska 11, zapraszam! Przekazałam tam przedmioty, którymi ilustrowaliśmy program, ale powstały też nowe kolekcje, zgromadzone podczas moich wypraw do Mongolii, Chin, Indii, Nowej Gwinei, Gabonu, Etiopii i wielu innych miejsc. Zebrało się już tak dużo eksponatów, że miasto przekazało dla Muzeum sąsiednią, adaptowaną właśnie kamienicę.