Kto dobrze śpiewa, dwa razy się modli

Kształcenie muzyków kościelnych

Wbrew odwiecznym utyskiwaniom poprawia się poziom muzyki wykonywanej w kościołach. Dzieje się to m.in. za sprawą coraz liczniejszego grona dobrze wykształconych muzyków kościelnych, obejmujących posady w różnych parafiach i kościołach rektorskich.

Próby kształcenia muzyków kościelnych na poziomie akademickim podjęto najpierw w Lublinie (na KUL-u) i w Warszawie (na ATK, dziś UKSW). W obu przypadkach jest to jednak muzykologia, a więc kierunek teoretyczny. Na KUL-u w Instytucie Muzykologii (Wydział Teologiczny) jest Katedra Dydaktyki Muzycznej ze specjalizacją muzyczną; na UKSW Instytut Nauk Historycznych (Wydział Kościelnych Nauk Historycznych i Społecznych) pozwala studentom uzyskać licencjat z historii w zakresie muzykologii kościelnej.

Absolwenci tych specjalności są bardzo dobrze przygotowani do roli wykładowców zwłaszcza przedmiotów teoretycznych w seminariach duchownych i diecezjalnych ośrodkach kształcenia muzyków kościelnych. Wprawdzie studenci mają pewną liczbę zajęć praktycznych, ale to nie wystarcza na wykształcenie dobrego muzyka kościelnego. Wszystko zależy od wcześniejszego przygotowania muzycznego. Obie uczelnie uniwersyteckie z natury rzeczy nie mają zbyt wielkiego budżetu na prowadzenie zajęć indywidualnych.

Kształcenie muzyków odbywa się przede wszystkim w szkołach muzycznych i Akademiach Muzycznych. Dobrze, że zaczęły w nich powstawać specjalności „muzyka kościelna”. Dziś mamy je w 6 uczelniach muzycznych: od 12 lat w Krakowie, Poznaniu i Warszawie, od 8 lat w Gdańsku, od 6 w Bydgoszczy i od 4 lat we Wrocławiu. Jakość wykształcenia absolwentów tych specjalności w dużym stopniu zależy od kadry profesorskiej. Najlepiej, gdyby miała ona osobiste doświadczenia pracy w Kościele, a z tym dotychczas jest pewien problem.

Od 1965 r. istnieje w Warszawie Instytut Szkolenia Organistów. Gdy stał się częścią Papieskiego Wydziału Teologicznego, studenci mogą uzyskać też magisterium, ale z teologii (pastoralnej). Stosunkowo duża liczba zajęć indywidualnych, prowadzonych przez pedagogów Instytutu równocześnie pracujących w Kościele, pozwala na wykształcenie dobrych muzyków kościelnych.

W wielu polskich diecezjach podnosi się poziom kształcenia w studium organistowskim. Praca rozpoczęta w 1992 r. przez dyrektorów 15 diecezjalnych ośrodków kształcenia organistów nad uzgodnieniem „toku studiów” została sfinalizowana już w ramach prac Stowarzyszenia Polskich Muzyków Kościelnych.

Światło w tunelu

Na tym tle wyróżnia się inicjatywa podjęta na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, aby utworzyć kierunek „muzyka kościelna”. W 2008 r. uprawnienia do prowadzenia takiego kierunku otrzymały dwie współpracujące ze sobą uczelnie krakowskie: Wydział Historii Kościoła PAT oraz Wydział Twórczości, Interpretacji i Edukacji Muzycznej. Od października br. prawo prowadzenia takiego kierunku otrzymał również Uniwersytet Muzyczny im. F. Chopina w Warszawie. Należy cierpliwie czekać na owoce ich pracy dydaktycznej i formacyjnej.

W bieżącym roku Statut diecezjalnych instytucji kształcenia muzyków kościelnych w Polsce został zatwierdzony przez 348. Zebranie Plenarne Konferencji Episkopatu Polski w Łomży (19-20 czerwca 2009 r.), zaś Normy ogólne dotyczące muzyków kościelnych posługujących w diecezjach Kościoła katolickiego w Polsce zostały zatwierdzone przez Komisję ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Episkopatu Polski. Miejmy nadzieję, że dokumenty te pomogą osobom odpowiedzialnym za kształcenie muzyków kościelnych w poszczególnych diecezjach we właściwej organizacji pracy Studium.