Integracja na lekcjach plastyki - Odkrywać siebie i innych

Indywidualność realizacji zadania, rozmaitość zawartych form i materiałów zawsze podkreśla wyjątkowość pracy, ale zarazem wyjątkowość twórcy. W sztuce, w plastyce nie ma ściśle określonego wzorca, według którego powinno się działać, lub który stanowi prawdziwy i jedyny efekt twórczości dziecka. Podkreśla się możliwość wyboru zainteresowań, co bardzo indywidualizuje proces tworzenia. Dziecko niepełnosprawne może zmagać się więc z takim samym programem jak jego koledzy, co daje dodatkowe bodźce do rozwoju, także płynące od innych dzieci. Cel wychowania, wg H. Reada, czołowego myśliciela w zakresie wychowania przez sztukę, polega na rozwijaniu zarówno odrębności jednostki jak i jej świadomości społecznej oraz postawy odwzajemnienia. Zwraca uwagę na wyjątkowość i niepowtarzalność pojedynczego człowieka.

Zajęcia plastyczne mają wpływ na ucznia nie tylko w wymiarze dydaktycznym, ale także wychowawczym. W sensie dydaktycznym wprowadzają uczestników w świat nowych pojęć i umiejętności. W sensie wychowawczym to świat wartości, świat marzeń i wyobraźni, przezwyciężania własnych ograniczeń i lęków. Przez działania plastyczne, w których realizuje się własne pomysły, uwidacznia się to zmaganie ze sobą, tworzą się rozmaite pytania, np. czy potrafię?, czy jestem zdolny?, czy mam talent?. Wyzwala to próby określenia siebie, indywidualnych interpretacji, relacji wobec innych, ale także ukazania świata od strony wartości jego przeżywania.

Jak pisze I. Wojnar, „istnienie świata sztuki stanowi niepodważalny dokument siły i wielkości człowieka, przerastającego niedoskonałe wymiary istnień indywidualnych. Ta pewność może dla człowieka stanowić źródło humanistycznego poglądu na świat i siły w walce o utrzymanie jego tożsamości. Sztuka zatem to istotna odmiana bycia człowiekiem, podstawa estetycznej samowiedzy o człowieku i punkt wyjścia dla bardziej świadomego kierowania własnym życiem. Wzbogacanie własnego życia to przede wszystkim nadawanie mu piętna niepowtarzalnej indywidualności”[2]

****

Anna Niziołek – nauczycielka plastyki w Zespole Szkół Integracyjnych im. Jana Pawła II w Radomiu
 

2. I. Wojnar, Świat człowieka, świat sztuki – dedykowane Irenie Wojnar, Warszawa 1996, Wydawnictwo „Żak”, s. 1.