Refleksje wychowawcy

Młodzi oczekują od nas podzielenia się doświadczeniem i mądrością życiową. Oczekują pomocy w konkretnych trudnościach, które przeżywają. Pomagając młodym, możesz się też wiele nauczyć.

Erozja starego świata

Młodzież polska wciąż jeszcze żyje w świecie wartości swoich dziadków i rodziców. Pytając o identyfikację młodego pokolenia, słyszymy odpowiedzi: jestem związany z rodziną, jestem Polakiem, jestem katolikiem. Ale choć młodzi mówią o tradycyjnych wartościach, jednak obiektywnie żyją w innym świecie. W jakim świecie? Niestabilnym. Ten świat tworzy brak pracy.

Praca układa scenariusz życiowy, strukturalizuje życie. Urodzeni w latach 50. lub 60. wiedzieli, jak mniej więcej będzie wyglądało ich życie: za jakiś czas dostaną mieszkanie, będą pracować w dziedzinie, w której się kształcili, że założą rodzinę. Ich życie było możliwe do zaplanowania, a świat stabilny zawsze jest przyjazny religijności.

Wchodzący w dorosłość w latach 90. i później żyją już w świecie końca stałej pracy, w świecie pracy elastycznej. To jest świat, w którym można zaplanować, czy pójdzie się wieczorem do restauracji czy do kina, natomiast nie da się zaplanować, jak moje życie będzie wyglądało za dwa lata. Model życia poukładanego się skończył. Dziś menedżer może za dwa lata zostać bezrobotnym. Dzisiejsza młodzież żyje w świecie niepewności.

Nie wiedzą, kim będą.

Elastyczny świat, niepewny świat produkuje zmiennych ludzi. Brak stabilności zniechęca do brania na siebie zobowiązań, do zakładania rodziny i posiadania dzieci. Pojawiają się dziś nowe zawody, które nie stabilizują życia (na Zachodzie to zjawisko miało miejsce dużo wcześniej). Zanikają prace, które wymagały niewielkich kwalifikacji, ale były na tyle płatne, że pozwalały na możliwość wynajęcia mieszkania i założenia rodziny − dawały impuls do usamodzielniania się.

Tego typu prace zanikają. Co może teraz robić młodzież mniej zdolna? Oto propozycje: praca w barach sieci McDonald’s, praca gońca, rozwożenie pizzy. Tego typu zajęcia nie mają nawet oprzyrządowania socjalnego. Wystarczy, żeby przeżyć, ale za mało, żeby założyć rodzinę, wynająć mieszkanie, ustabilizować się.

Taki świat, pełen zmienności, wymaga od Kościoła pokazywania młodym rzeczy, które są stałe. Należy ukazywać punkty, na których można się w życiu oprzeć − to, co się nigdy nie zmienia, choć świat się zmienia. Mody człowiek będzie miał w swoim życiu wiele miejsc pracy, ale nie zmienia się Bóg, lojalność wobec żony i swojej rodziny.

Skok edukacyjny

Nie ma w Europie takiego kraju, który wykonałby tak wielki skok edukacyjny, jaki miał miejsce w Polsce po 1989 roku. Przedtem z klas maturalnych tylko 16% absolwentów rozpoczynało studia wyższe. Obecnie jest to prawie 60%. W Estonii i na Litwie jest zbliżony przyrost, ale są to malutkie społeczeństwa. W Polsce jest to rewolucja edukacyjna, która dokonała się z pieniędzy rodziców. Państwo niewiele się do tego przyczyniło, poza przyzwoleniem na otwarcie prywatnych wyższych uczelni i tworzeniem nowych wydziałów na państwowych uczelniach. To jest sukces dokonany sumptem społeczeństwa.

Kształcący się młodzi ludzie mieli nadzieję, że przed magistrami będą się otwierać możliwości podjęcia atrakcyjnej pracy. A oni stanęli przy „zmywaku'” w Irlandii albo w Anglii.

Pokolenie niespełnionych nadziei. Noszą w sobie żal i frustrację. Badania pokazują, że ich nastawienie jest takie: twarzą do rynku, bokiem do demokracji. Państwo jest dla nich nieprzyjazne. Jeśli myślą o polityce, to uważają, że jest to dziedzina niewarta zaangażowania. Chociaż polska młodzież znajduje się w Europie na drugim miejscu (po Grekach), jeśli chodzi o patriotyzm – to mówią wprost: oszukani nie kochają.