Co z tą szkołą?

Wiemy na pewno, że wymagania stawiane sześciolatkowi nie mogą być zbyt rygorystyczne, zbyt trudne, a brak umiejętności nie może być negatywnie oceniany.
W przeciwnym wypadku pojawić się może lęk, nad którym dziecko nie będzie w stanie zapanować. Taka sytuacja może być przyczyną zahamowania rozwoju dziecka, zaburzeń psychosomatycznych i problemów emocjonalnych.

Wiek sześciu lat to złoty okres w rozwoju dziecka. W tym okresie należy przede wszystkim wspomagać ogólny rozwój psychofizyczny poprzez rozwijanie wszystkich tych sfer aktywności dziecka, od których uzależnione jest nabywanie kompetencji fizycznych, poznawczych, emocjonalnych i społecznych, leżących u podstaw dojrzałości dziecka do podjęcia nauki w klasie pierwszej. Bardzo ważne i istotne jest kształtowanie u sześciolatków odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, do łagodniejszego znoszenia stresów i porażek, a także rozwijanie zdolności do podejmowania wysiłku intelektualnego oraz przyjaznego nastawienia do uczenia się. Równie ważne jest zachęcanie i wdrażanie dzieci do poznawania świata, tak aby potrafiły zrozumieć, co się wokół nich dzieje i w czym uczestniczą.

Wiemy na pewno, że klasa „zerowa” ma zapewnić każdemu dziecku, na rok przed rozpoczęciem nauki w szkole, możliwość rozwoju wrodzonych predyspozycji i umiejętności, a działania edukacyjne mają stymulować rozwój intelektualny i społeczny, niwelować dysharmonie i opóźnienia rozwojowe, wyrównywać zaniedbania środowiskowe. Takie roczne przygotowanie ma na celu wyrównywanie szans edukacyjnych wszystkich dzieci, aby pod koniec wychowania przedszkolnego nabyły kompetencji gwarantujących osiąganie sukcesów w nauce szkolnej. Tyle tylko, że z takiego rocznego przygotowania do szkoły korzystało jedynie 44% dzieci sześcioletnich.

Z badań dojrzałości szkolnej, które prowadzę od kilku lat, wynika, że klasa „zerowa” była bardzo potrzebna. W roku szkolnym 2007/2008 przebadałam 163 dzieci sześcioletnich w „zerówkach” przedszkolnych i szkolnych, od października do maja. W badaniach tych uzyskałam wyniki wskazujące wysoki stopień rozwoju intelektualnego dzieci sześcioletnich, ale widać także wiele dysharmonii i deficytów rozwojowych, które mają sześciolatki (dotyczą one niemal każdego dziecka). Oto wyniki tych badań:

64% dzieci uzyskało w skali inteligencji wyniki bardzo wysokie lub wysokie,
26,7% dzieci uzyskało w skali inteligencji wyniki przeciętne,
9,3% dzieci uzyskało wyniki niskie i bardzo niskie,
41% dzieci miało różnego rodzaju wadę wymowy,
39,3% dzieci nieprawidłowo trzymało ołówek,
32% dzieci miało trudności z analizą i syntezą głoskową,
31% dzieci miało opóźnioną percepcję wzrokową,
25% dzieci miało skrzyżowaną lateralizację,
26,9% dzieci wymagało konsultacji okulistycznej,
12,8% dzieci wymagało konsultacji laryngologicznej.

Zdiagnozowane w badaniach opóźnienia i dysharmonie rozwojowe wymagają intensywnej pracy wyrównawczej, ale przede wszystkim dojrzałości psychofizycznej. Być może wczesna edukacja przedszkolna dzieci 3-, 4- i 5-letnich w przedszkolu (jak zakłada projekt zmian w prawie oświatowym) zapewni dobre przygotowanie dzieci 5-letnich do podjęcia nauki w szkole. Wychowanie przedszkolne sześciolatka ma bardzo wiele zalet, trudnych do przecenienia. Sprawdziło się do tej pory bardzo dobrze.

Wielu pedagogów, psychologów i rodziców uważa, że przedszkole jest zdecydowanie lepszym miejscem dla sześciolatka. Często rodzice decydują się na klasą zerową w szkole ze względów finansowych. Czy rzeczywiście dzieci sześcioletnie powinny rozpoczynać naukę w szkole?

Tego nie wiemy na pewno.

*****

Ewa Świerczewska – psycholog w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 4 w Krakowie