Pielgrzymkowy obraz świata

Wbrew ogólnym we współczesnym świecie sekularyzującym tendencjom, w przypadku ruchów pielgrzymkowych obserwuje się od pewnego czasu ich gwałtowny rozwój. W religii katolickiej wpływ na to miały bez wątpienia liczne podróże apostolskie Jana Pawła II. Szacuje się, że w pielgrzymkach uczestniczy obecnie około kilkaset milionów osób rocznie, z tego blisko 200 mln to chrześcijanie. Spośród 200 mln pątników chrześcijańskich ok. 80 mln (40proc.) wędruje do 20 najważniejszych centrów pątniczych. Np. do Rzymu i Guadalupe (każde po 12 mln osób), San Giovanni Rotondo (7 mln), Lourdes (6 mln), Fatimę (5 mln) czy Jasną Górę (4 mln). Podobnie 15 świętych miejsc islamu przyciąga ponad 10 mln (25 proc. ogółu) pielgrzymów muzułmańskich (z tego Mekka ok. 5 mln wiernych).

Polskie pielgrzymowanie

Miejsce Polski na szlaku pielgrzymkowym jest znaczące. W naszym kraju aktywność pielgrzymkowa utrzymuje się nieprzerwanie od początków państwowości. W chwilach trudnych pielgrzymki stanowiły istotny czynnik kształtowania się tożsamości narodowej Polaków. Ośrodki kultu religijnego odgrywały zawsze ważną rolę obyczajową, bowiem pielgrzymowanie sprzyjało rozszerzaniu zainteresowań, pozwalało poznać inne środowisko, inne obyczaje, inne regiony i miejscowości. Pielgrzymki końca lat 70. i lat 80. ubiegłego wieku stanowiły istotny czynnik zacieśniania nie tylko więzi lokalnych czy regionalnych, ale stwarzały jeden z najważniejszych elementów integracji narodowej Polaków. Piesze pielgrzymki na Jasną Górę stały się swoistym fenomenem religijnym, społecznym i kulturowym w skali ogólnoświatowej. W pielgrzymowaniu uczestniczy rocznie 5-7 mln osób, a więc około 15 proc. ludności Polski. Przez stulecia Polska była krajem wielonarodowościowym i wielowyznaniowym. Odzwierciedleniem tego były i są nadal również ruchy pielgrzymkowe. Obok katolików obrządków łacińskiego i wschodniego pielgrzymują wyznawcy prawosławia i islamu. W przeszłości pielgrzymowali członkowie wspólnot żydowskich, a w latach rozbiorów również polscy protestanci. Polacy stanowią obecnie około 5 proc. chrześcijan pielgrzymujących na świecie i ponad 20 proc. w Europie. Polskę można zaliczyć do najbardziej pielgrzymkowych krajów świata.

W naszej ojczyźnie istnieje ponad 500 sanktuariów pielgrzymkowych. Zdecydowana większość (98 proc.) ośrodków pątniczych należy do Kościoła rzymskokatolickiego. W ośrodkach katolickich dominują sanktuaria maryjne - około 430 (ponad 85 proc. ogółu), z tego ponad 200 z koronowanymi wizerunkami Matki Bożej.