Powszechny i apostolski... czy polski?

Czy to grzech modlić się po angielsku?

Obie strony mają sobie sporo do wyjaśnienia. Arcybiskup Westminsteru zapewni prawdopodobnie polskich hierarchów, że polskie nabożeństwa i polskie parafie nie są w żaden sposób zagrożone. Jak tłumaczył się w wyjaśniającym liście do rektora Polskiej Misji ks. Tadeusza Kukli, nigdy nie sugerował, aby Polacy zrezygnowali z nabożeństw w swoim języku. Nie udzielał im też upomnień, co sugerował tytuł artykułu w „The Tablet”. Ks. Kukla nie ma dziś wątpliwości, że wypowiedź kardynała została źle zinterpretowana. Uważa jednak, że była dość niefortunna.

W warszawskich rozmowach bez wątpienia znajdą się odniesienia do papieskiej instrukcji z 2004 r. „Erga migrantes...” („Miłość Chrystusa wobec migrantów”), która z jednej strony zaleca księżom prowadzenie duszpasterstwa migrantów w ich własnym języku (eiusdem sermonis); z drugiej zaś wyraźnie ostrzega przed zamykaniem się szczelnie w rodzimej, narodowej tradycji i religijności, zachęcając migrantów do otwierania się na świat gospodarzy.

W angielskich środowiskach katolickich zarzuca się polskim biskupom, iż nie dali dotąd polskim emigrantom wyraźnego sygnału, że przyjmowanie sakramentów i uczestnictwo w nabożeństwach po angielsku ma taką samą wartość przed Bogiem jak praktykowanie wiary po polsku.

Głoszenie przez polskich pasterzy nierozerwalnego związku między wypełnianiem obowiązków chrześcijańskich a pielęgnowaniem tradycji i języka narodowego na polskich Mszach – traktowane dosłownie – zamyka polskim katolikom drzwi do angielskich kościołów. Parafrazując pytanie z polskiej gazety: czy to grzech modlić się po angielsku?

W praktyce nikt nikogo nie zmusza do chodzenia na Mszę po polsku. O wyborze kościoła przez Polaków decyduje czy to znajomość angielskiego (język spowiedzi jest trudniejszy od języka zakupów w Tesco), czy to godziny pracy w weekend, czy to – zwłaszcza na prowincji – dojazd.

Osiem procent

Wśród tych, którzy w ogóle chodzą, najliczniejsi trafiają do polskich parafii. Polski ksiądz, jak proboszcz z Newcastle na północy Anglii, Robert Mazurowski, ma obowiązki daleko wykraczające poza to, co robi jego angielski odpowiednik: od organizowania od podstaw polskiej szkoły, po umożliwianie dyżuru konsularnego w parafii w celu wydania paszportów tu urodzonym Polakom. Polski kapłan jest też często ostatnią (lub pierwszą) deską ratunku w potrzebie.

Ale przytłaczająca większość migrantów w ogóle nie chodzi do kościoła. Procentowa frekwencja w kościelnych ławach jest dużo niższa niż w kraju. Ks. rektor Kukla ocenia, że praktykuje nie więcej niż 8 proc. przyjezdnych. To do pozostałych 92 proc. apelują polscy biskupi: o podtrzymanie wiary, o utrzymanie kontaktu z krajem, o nierozrywanie małżeństw. W przekonaniu Episkopatu polska parafia może stać się magnesem dla tych, którym emigracja ułatwiła oddalenie się od Kościoła. Jeśli nie pójdą na polską Mszę, to nie pójdą na żadną.