Zanikająca dyskusja?

Jak tę sytuację zmienić? Przyznanie się przed samymi sobą, że mamy problem, jest nieodzownym początkiem. Wtedy będzie szansa na przeorientowanie świadomości: filozofowie chrześcijańscy nie mogą być wyłącznie tolerowani ze względu na swą rolę w formacji teologicznej (i to raczej jako historycy filozofii...). Jak rzadkim są dobrem, uświadomiła nam śmierć ks. Tischnera. Następną kwestią jest mecenat, w Kościele sprawowany przede wszystkim przez biskupów: bez niego nie da się wykształcić kadry na odpowiednim poziomie. Chodzi o pieniądze, bazę materialną, ale bardziej jeszcze o dalekowzroczną politykę personalną, obejmującą nie tylko duchownych. Chodzi o ludzi, którzy będą mieli dość kompetencji i odwagi, by wyjść z przykurialnych gett i uczestniczyć w życiu lokalnych środowisk filozoficznych.

Doświadczenie świętych i nieświętych

Nie mogę pominąć jeszcze jednego wątku, który powraca w rozważaniach Wecławskiego/Polaka: problemu roli i miejsca osobistego, indywidualnego doświadczenia w chrześcijaństwie. Abstrahując od wyrażanych przez niego ocen, samego pytania o relację pomiędzy władzą, autorytetem, instytucją a osobistym doświadczeniem wiary poszczególnych chrześcijan nie można pomijać. Oczywiście, na płaszczyźnie teorii współczesny katolicyzm podkreśla służebny charakter kościelnej władzy czy konieczność przeżywania wiary jako osobistego, świadomego kontaktu z Bogiem. Czy jednak nie nazbyt często praktyka jest boleśnie różna – pasterze „samych siebie pasą” (Jud 1, 12), zadowalając się tym, że owce posłusznie i milcząco poddają się strzyżeniu? Kościół nigdy nie będzie idealny, ale to nie może nas zwalniać od nieustannego rachunku sumienia w tym względzie, aby nie dochodziło – jak pisał Węcławski – do „skandalu poniewierania stworzenia przy równoczesnym deklarowaniu jego niezrównanej godności”. Bo to rzeczywiście jedno z największych możliwych zgorszeń.

Kwestią indywidualnego doświadczenia chciałbym zakończyć. Węcławski/Polak w liście do redakcji „TP” napisał: „Nie kwestionuję niczyjego doświadczenia osobistego (...) nikogo ze współczesnych świętych i nieświętych. Oczekuję tylko, by nikt w imię ich doświadczeń nie żądał ode mnie rezygnacji z własnego życiowego doświadczenia i z wyzwań, które ono przede mną stawia”. Ja również oczekuję, by nikt w imię „własnego życiowego doświadczenia i wyzwań, które ono przed nim postawiło” nie kwestionował autentyczności osobistych doświadczeń świadków Zmartwychwstałego Chrystusa. I mojego własnego doświadczenia.