Kiedy urodził się Chrystus?

Pod koniec starożytności chrześcijanie uznali, że Jezus urodził się w roku 754 rachuby rzymskiej. Nazwali ten rok pierwszym „rokiem Pańskim”. W średniowieczu przyjęto ten rok za początek chrześcijańskiej rachuby lat, choć długo funkcjonowały jeszcze inne systemy. Rok ten rzeczywiście ustalono niedokładnie. Nie ma to jednak większego znaczenia, gdyż ważność narodzin Chrystusa nie zależy przecież od poznania ich daty. Z kolei datę 25 grudnia przyjęto ze względów symbolicznych. Wyraża ona myśl, że Jezus, rodząc się w najdłuższą noc w roku, przezwycięża ciemności zła.

Bliższej daty narodzin nie znamy. Wiemy jednak, że Jezus urodził się zapewne w latach 8/7 przed naszą erą. Wynika to z kilku wskazówek Ewangelii, które się nieźle uzupełniają.

Ewangelie podają wyraźnie, że Jezus urodził się za panowania Heroda, króla Judei z łaski Rzymian. Zmarł on wiosną 4 roku przed naszą erą, po ciężkiej chorobie; ostatnie miesiące spędził poza Jerozolimą. Zatem Jezus urodził się najpóźniej w roku 5. Jednakże wydarzenia między jego narodzinami a śmiercią Heroda musiały zająć sporo czasu. Jeśli Herod kazał wymordować w Betlejem chłopców do lat dwóch, musiał wiedzieć, że Jezus urodził się mniej więcej rok wcześniej. Wskazuje to na rok najpóźniej 6.

Jezus urodził się podczas spisu ludności. Jeden z takich spisów zarządził w państwie rzymskim cesarz August w roku 8; mógł on potrwać pewien czas. W związku z tym spisem Ewangelia według św. Łukasza wspomina gubernatora Kwiryniusza, który przeprowadził inny spis, czternaście lat później. Stwarza to trudność, ale wzmianka o Kwiryniuszu jest luźna i ilustracyjna. Wczesnochrześcijański pisarz imieniem Tertulian podał, że spis ten przeprowadzał w Syrii i okolicach gubernator Sentius Saturninus, o tym zaś wiemy, że urzędował w latach 9-6 przed naszą erą. To by pasowało.

Narodzinom Jezusa towarzyszyła gwiazda. Cudu nie potrafimy datować, ale mogło chodzić tutaj o zjawisko znane astronomii. Dobrym kandydatem jest zbliżenie się na niebie planet Jowisza i Saturna w roku 7. Jowisz był gwiazdą królewską, a Saturn symbolizował między innymi Żydów (ponieważ dał nazwę sobocie, co przetrwało po angielsku w słowie Saturday). Zjawisko to mogło zwrócić uwagę magów, nietrafnie zwanych dziś trzema królami – byli to bowiem wschodni mędrcy i astronomowie. W tymże roku przybyli oni do Jezusa. Zatem Jezus urodził się w latach 8/7 przed naszą erą.