Misja to nie pusty slogan

W ubiegłym roku dziennikarze radiowej Dwójki skierowali do rządu i społeczeństwa dramatyczny list:

„(…) nie godzimy się na degradację najważniejszych elementów misji radia publicznego. Naszą działalność kulturalną i edukacyjną prowadziliśmy zawsze z pełnym zaangażowaniem i na najwyższym poziomie. Pogarszającą się sytuację finansową traktowaliśmy dotąd jako przejściowe kłopoty. Dzisiejszy stan debaty o mediach publicznych odebrał nam nadzieję na rozwiązanie problemu w najbliższej przyszłości. Uwaga opinii publicznej jest kierowana niemal wyłącznie na problemy telewizji i na spory polityczne. Mamy wrażenie, że głos kultury jest w dyskusji lekceważony, a nasza działalność – pomijana i przemilczana. Brak gwarancji stabilnego finansowania Polskiego Radia uderza przede wszystkim w Program 2, w całości utrzymywany ze środków publicznych. W tym roku nie stać nas już na organizację Festiwalu Muzycznego Polskiego Radia, z anteny znika twórczość współczesna, zarówno literacka, jak i muzyczna. Nie mamy pieniędzy na zaplanowane nagrania i koncerty (…). Nawet nasza zgoda na radykalne zmniejszenie honorariów dziennikarskich nie rozwiązała tej trudnej sytuacji. Przed nami jubileuszowy Rok Chopinowski. Tradycja Polskiego Radia od początku istnienia zobowiązuje nas do włączenia się w jego organizację. W obecnej sytuacji finansowej wydaje się to nierealne. Program 2 Polskiego Radia nie nadaje reklam, naszej działalności nie sposób powierzyć mechanizmom rynku. W krajach o rozwiniętej gospodarce rynkowej istnieją sprawdzone metody utrzymywania działalności takich programów jak nasz. Tym większy niepokój budzi w nas brak jednoznacznych deklaracji osób, które decydują o losie polskich mediów. Nie godzimy się na marginalizowanie kultury”.

Misja w ustawie

Od lat trwają w mediach dyskusje dotyczące misji w radiu publicznym. Dyskusje szczególnie nasilają się po objęciu rządu przez kolejne ekipy, które niemal każdorazowo podejmują się „nowej” interpretacji pojęcia misji. Jednak ustawa o radiu publicznym z 1993 r. jasno określa, czym jest misja w Polskim Radiu: „Podstawowym celem działalności Polskiego Radia S.A. jest służenie dobru powszechnemu przez oferowanie całemu społeczeństwu i poszczególnym jego częściom zróżnicowanych programów i innych usług w zakresie informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu (…). Realizując ten cel, dziennikarze Polskiego Radia S.A. mają obowiązek w tworzonych audycjach: kierować się odpowiedzialnością za słowo, rzetelnie ukazywać całą różnorodność wydarzeń i zjawisk w kraju i za granicą, sprzyjać swobodnemu kształtowaniu się poglądów obywateli oraz formowaniu się opinii publicznej, umożliwiać obywatelom i ich organizacjom uczestniczenie w życiu publicznym przez prezentowanie zróżnicowanych poglądów i stanowisk oraz wykonywanie prawa do kontroli społecznej, służyć rozwojowi kultury, nauki i oświaty, ze szczególnym uwzględnieniem polskiego dorobku intelektualnego i artystycznego, respektować chrześcijański system wartości, za podstawę przyjmując uniwersalne zasady etyki, służyć umacnianiu rodziny, służyć zwalczaniu patologii społecznych, przyczyniać się do szeroko pojętej edukacji słuchaczy przez upowszechnianie wiedzy i kultury”.

Misja w praktyce

W Polsce działa blisko 160 rozgłośni radiowych. Do wypełniania misji radia publicznego ustawowo zobowiązane jest jednak tylko Polskie Radio. Mimo meandrów naszej historii, od dziesiątek lat czyni to znakomicie. Szczególną rolę odegrał zwłaszcza Teatr Polskiego Radia. Z tysiącami godzin wybitnych kreacji aktorskich i reżyserami znanymi także z kina i telewizji. Z setkami nagród zdobytych na międzynarodowych festiwalach. Dla tego wyjątkowego teatru pisali tacy autorzy, jak Jerzy Szaniawski czy Zbigniew Herbert. Słowo w Polskim Radiu to również tysiące przeczytanych książek. Od Żeromskiego, Sienkiewicza, Reymonta czy obcych klasyków począwszy, po pisarzy współczesnych, zarówno krajowych, jak i zagranicznych.

Dobrej literaturze w Polskim Radiu towarzyszyła zawsze dobra muzyka. Jej promowanie to jedno z zadań misyjnych radia publicznego. W szczególności zaś – muzyki poważnej. Polskie Radio utrzymuje nawet własne orkiestry, z Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia na czele, oraz chór Polskiego Radia. Dużą wagę przywiązuje się także do edukacyjnej strony audycji muzycznych, do zapoznawania słuchaczy z nowymi trendami, także w interpretacji znanych już utworów. W tym względzie szczególnie istotne są transmisje wielkich koncertów symfonicznych z Berlina, Londynu, Nowego Jorku, Wiednia z udziałem najwybitniejszych muzyków, dyrygentów, solistów. – Ale misja to także poranki symfoniczne dla dzieci – mówi Krystyna Kępska-Michalska, wieloletnia redaktor programów muzycznych, dziś pełnomocnik zarządu ds. obchodów 85-lecia. – Również wiele nagrań muzycznych dla dzieci, wyławiających talenty muzyczne. Mam na myśli m.in. takie cykle, jak: Bach – junior, Chopin – junior, Paganini – junior, Haydn – junior, gdzie dzieci czy młodzież ze szkół muzycznych z całej Polski wykonywały utwory tych kompozytorów. Finał zaś konkursów odbywał się w studiu Lutosławskiego, gdzie też koncertowali i nagrywali utwory.