Mówi afrykański sekretarz Jana Pawła II

– Co Papież najbardziej cenił w katolicyzmie afrykańskim, a co chciał zmienić?

– Kościół w Afryce Subsaharyjskiej jest młody – chrześcijaństwo przybyło do nas w okresie kolonialnym, tzn. około 100 lat temu. Orędzie chrześcijańkie znalazło tu żyzny teren, gdyż Afrykańczyk jest z natury człowiekiem wierzącym. Chciałbym jednak podkreślić ważny fakt – Kościół w Afryce nigdy nie ograniczał się do głoszenia orędzia duchowego, lecz podejmował działania na rzecz postępu w takich dziedzinach, jak edukacja, opieka zdrowotna i gospodarka. W czasie wszystkich podróży do Afryki Papa mówił o prawach człowieka, o godności każdej osoby stworzonej na obraz i podobieństwo Boga – nie na miarę poszczególnych plemion. A wiadomo, że mentalność plemienna dręczy Afrykę.

Papież przygotowując swe przemówienia, często prosił biskupów afrykańskich o rady i sugestie, ponieważ chciał poruszać konkretne sprawy, które interesowały ludzi. Taka była jego metoda pracy (czynił to również przed podróżami do innych krajów, a także przed wizytami w rzymskich parafiach; zawsze podejmował obiadem swego wikariusza dla Rzymu wraz z proboszczem parafii, którą miał odwiedzić).

– Co najbardziej uderzało Księdza Arcybiskupa w Janie Pawle II?

– Przede wszystkim jego postawa w stosunku do innych ludzi. Papież zdawał sobie sprawę, że ludzie przychodzą do niego, ponieważ każdemu człowiekowi miał coś do dania. Z radością przyjmował każdego człowieka i sprawiał, że każdy w jego obecności czuł się dobrze. To był jego wielki charyzmat. Papież pragnął przebywać w towarzystwie innych, dlatego nawet w Watykanie jego dom był zawsze pełen ludzi, również w czasie posiłków.

– Jako kapłan, czego nauczył się Arcybiskup od „polskiego” Papieża?

– Widziałem w nim wielkiego apostoła Miłosierdzia Bożego. Jego pierwsze dwie encykliki („Redemptor hominis” i „Dives in misericordia”) były hymnem do Bożego Miłosierdzia.

Uderzała mnie jego pobożność maryjna. Nasi ewangelizatorzy, belgijscy i holenderscy misjonarze, wprowadzili zwyczaj odmawiania modlitwy różańcowej, lecz nie była to głęboka pobożność maryjna traktowana jako coś zasadniczego dla naszej wiary. Od Jana Pawła II nauczyłem się także adoracji Najświętszego Sakramentu. Poza tym dla mnie jako kapłana wielkie znaczenie miał sposób, w jaki odprawiał Mszę św., jego gesty, jego spojrzenie. Pragnę także podkreślić inną jego cechę – mistycyzm. Papież formował się kiedyś, czytając dzieła wielkich mistyków, również w Watykanie zawsze miał pod ręką książki mistyków. A jak nie wspomnieć o znaczeniu modlitwy, z której czerpał energię do swej działalności. Na początku mojej pracy w Apartamencie Papieskim ks. Stanisław powiedział mi: „Nie ma rzeczy tak pilnych, by przeszkadzać Papieżowi w czasie modlitwy”. Jednym słowem, wszystkie sprawy tego świata musiały poczekać, gdy Papież „rozmawiał” z Bogiem.

– Czy żyjąc przez tyle lat obok Jana Pawła II, Ksiądz Arcybiskup odczuwał, że jest to człowiek święty?

– Jan Paweł II był osobą wyjątkową i nadzwyczajną, dlatego będę wdzięczny Kościołowi, jeżeli wyniesie go do chwały ołtarzy.