Młodzież – w poszukiwaniu drogowskazów

Istnieją pytania trudne i dyskretne. Do takich na pewno należy pytanie: „Czy masz już jakieś decyzje lub doświadczenia, których żałujesz?”. Nie udzieliło na nie żadnej odpowiedzi 7,8 proc. badanych gimnazjalistów.

Od odpowiedzi wstrzymało się więcej chłopców (12 proc.) niż dziewcząt (4,2 proc.). Spośród licealistów nie odpowiedziało 5,6 proc. badanych.

Istnieje jednak duża grupa zarówno licealistów (64,3 proc.), jak i gimnazjalistów (57,1 proc.), którzy deklarują, że podjęli już jakieś decyzje lub mieli przeżycia, których żałują. Piszą o nich w ten sposób: „W życiu zawsze zdarzają się sytuacje złe, ale nie dzieją się przez przypadek, każdy uczy się najlepiej na swoich błędach. Trzeba żyć dalej, nie próbować zapobiegać takim sytuacjom”. Inny respondent napisał: „Podejmowałem już decyzje, których żałuję, głównie takie, w których nie odważyłem się czegoś zrobić”. Jeszcze inny młody człowiek tak pisze o swoich doświadczeniach: „Żałuję tego, że tak często oszukuję, bo wydaje mi się to łatwiejsze. Boję się własnej świadomości o prawdzie. Wolę życie w kłamstwie niż uświadomienie sobie prawdy”. Spośród uczniów liceów chłopcy częściej wspominają o złych decyzjach i przeżyciach w swoim życiu, których żałują. W gimnazjach sytuacja jest odwrotna – więcej dziewcząt żałuje złych decyzji i wyborów. Ogólnie rzecz ujmując, można powiedzieć, że dość duża grupa młodzieży posmakowała już goryczy dorosłego życia. Nawet tego żałują. Ale czy w tym błądzeniu mają oni do kogo zwrócić się o pomoc?

Zostało im postawione pytanie: „Czy rodzice rozumieją ciebie i pomagają w rozwiązywaniu twoich problemów?”. Pozytywnie odpowiedziało na nie 65 proc. licealistów oraz 71,5 proc. gimnazjalistów. Oprócz młodzieży, która czuje się rozumiana przez swoich rodziców, jest też grupa, która uważa, że rodzice rozumieją ich tylko czasami. Tak twierdzi 13,5 proc. licealistów i 13,2 proc. gimnazjalistów. Opisują tę sytuację następująco: „Moi rodzice inaczej patrzą na świat”; „Nie są w stanie mi pomóc, bo im nie mówię o sobie”; „Strzegę swoich spraw. Nie wiedzą, co we mnie siedzi. Myślą, że wszystko jest w porządku. Mylą się”.

Młodzieży zostało też postawione pytanie: „Czy odwołujesz się do przykazań Bożych w swoim życiu?”. Na to pytanie nie udzieliło żadnej odpowiedzi 7,8 proc. licealistów i 6,2 proc.gimnazjalistów. Zdecydowanie odwołuje się do Dekalogu w swoich decyzjach 42,3 proc. licealistów. Następna grupa licealistów to ci, którzy selektywnie kierują się przykazaniami Bożymi: 15,4 proc. licealistów stwierdza, że bierze pod uwagę niektóre przykazania, zaś 3,8 proc. kieruje się Dekalogiem jedynie w niektórych momentach życia. Podobne deklaracje składa młodzież z gimnazjów: 54,9 proc. badanych mówi, że odwołuje się do Dekalogu w swoich wyborach życiowych, zaś 17,9 proc. – że robi to czasami. Ogólnie rzecz biorąc, 72,8 proc. gimnazjalistów i 61,5 proc. licealistów odwołuje się do Dekalogu w swoim życiu. Tak argumentują przestrzeganie przez siebie przykazań: „Próbuję się odwoływać, ale nie zawsze się to udaje. Po to są te przykazania, by je przestrzegać, są jak prawo, które obowiązuje w naszym kraju, ale za nieprzestrzeganie przykazań Bożych spotka nas rozliczenie dopiero po śmierci”. Inna respondentka pisze: „Staram się. Jestem katoliczką i staram się wypełniać przykazania, ale nie akceptuję tego, co mówi Kościół. Poza tym myślę, że wpływ ma to, iż wychowałam się w katolickiej rodzinie”. Jeszcze inny młody człowiek stwierdza: „Staram się odwoływać do przykazań Bożych, gdyż uważam, że oprócz tego, iż dzięki nim będę dobrą chrześcijanką, to także będę lepszym moralnie człowiekiem”. Wśród odpowiedzi znalazło się jeszcze takie stwierdzenie: „Tak, staram się postępować zgodnie z nimi, bo uważam, że zawierają uniwersalne reguły moralne i nie trzeba być nawet osobą wierzącą, żeby dostrzegać ich wartość”.

Kultura współczesna podkreśla wolność osoby. Pragnienie wolności jest bardzo silne u młodego człowieka. W tym kontekście można się zastanawiać, czy odsetek ludzi deklarujących wierność wobec Dekalogu jest duży, czy mały. Wychowanie zawsze musi polegać na stawianiu drogowskazów, dzięki którym wychowankowie już o własnych siłach będą mogli iść przez życie. Wychowawcy zatem powinni występować w roli autorytetu i poruszać tematykę prawa moralnego. Ważne jest również przestrzeganie młodych przed wybiórczością w kierowaniu się normami moralnymi. Trzeba im pomóc, by byli ludźmi zasad, którzy w sprawach najważniejszych nie kierują się własną wygodą bądź trendami kulturowymi. Życiem nie można się bawić, trzeba je przeżyć konsekwentnie.

Należy zwrócić uwagę na jeszcze jedną sprawę. Rodziców doceniamy zazwyczaj wtedy, kiedy jest nam źle. Warto uczyć się wdzięczności za to, że ma się obok siebie stale wiernych przyjaciół, jakimi są rodzice. Z drugiej strony, rodzice powinni bardziej zaufać mocy złożonej w ich misji. Wsparcie okazywane dzieciom nie może mieć jedynie charakteru pogotowia ratunkowego, interweniującego w chwilach zagrożeń, lecz powinno przybierać postać nieustannej stymulacji ku dobru. Stałe wsparcie ze strony rodziców jest jak port, do którego można wracać.