Od kapłaństwa nie ma emerytury

– Wyobraźmy sobie, że w telewizji pojawia się akurat piosenka pt. „Wesołe jest życie staruszka”. Czuje Ksiądz radość czy złość?

– To zależy od dnia. Ale, abstrahując od mojej osoby, reakcje ludzi w takich sytuacjach w ogóle zależą chyba od osobowości. Jeśli ktoś ma dystans do swojego życia i potrafi nawet do jego trudniejszych elementów podejść z pewną dozą pogody ducha, to można zachować spokój. Niewątpliwie takie podejście do życia na dłuższą metę jest sztuką.

– Tym bardziej że emerytura w przypadku księdza jest chyba nieco trudniejsza od emerytury osób świeckich, szczególnie tych, którzy mają rodzinę. Ta ostatnia przecież poszerza perspektywy.

– Ten mechanizm obserwuję chociażby w przypadku mojego brata Leona. Ma rodzinę, żonę oraz gospodarstwo, które przejęli córka i zięć, są wnuki. Można powiedzieć, że jest on ciągle bardzo zaangażowany w życie. W moim przypadku przebiegało to nieco inaczej. Służyłem wprawdzie ponad dwadzieścia lat określonej wspólnocie parafialnej i nagle przyszedł następca i wszystko w jakimś sensie się urwało. Nie można jednak powiedzieć, że wszystko urwało się do końca. Ja np. zamieszkałem na terenie parafii, w której byłem proboszczem. Nadal w miarę możliwości staram się angażować duszpastersko, od kapłaństwa nie ma przecież emerytury.

– Są jednak dwie szkoły. Według niektórych, ksiądz może zamieszkać na terenie swojej dawnej parafii, a według innych – nie powinien...

– Znów wszystko zależy od człowieka. W tym przypadku zależy zarówno od byłego proboszcza, jak i od obecnego. Jeśli ksiądz miał dobry kontakt z parafią, będzie mu trudniej zmienić środowisko. Gdyby był zmęczony, wypalony – wtedy zmiana byłaby nawet wskazana.

– Jednak chyba w przypadku każdego księdza nie jest to łatwe od strony psychologicznej. Niedawno było się przecież numerem jeden…

– Nie można patrzeć w tych kategoriach. Ja osobiście patrzę dzisiaj na moją sytuację w kontekście określonej wspólnoty. I pod tym względem nic się przecież nie zmieniło. Ciągle jestem wśród ludzi, z którymi przez te wszystkie lata zdążyłem się bardzo zżyć. Dzisiaj np. mieliśmy w naszej parafii uroczystość I Komunii św. Kiedy szedłem przez kościół, wśród rodziców rozpoznawałem mnóstwo osób, które sam przygotowywałem do I Komunii św. albo nawet chrzciłem. Dzięki temu na emeryturze nie muszę się czuć wyobcowany.

– Czy czuje się Ksiądz spełniony w kapłaństwie?

– Tak uważam. Z tym się, oczywiście, wiąże pewna satysfakcja, bo droga, którą się przeszło, nie jest drogą zmarnowaną. Otwartą kwestią pozostaje pytanie o przyszłość. Człowiek, szczególnie w latach późniejszych, skazany jest na rachunek sumienia. To spojrzenie w tył jest tym bardziej uzasadnione, że choć może tlą się jeszcze jakieś ambicje, zaczyna już brakować sił. Dlatego niektórzy trafiają do domu księży emerytów.

– To miejsce jest chyba przeznaczone szczególnie dla osób najstarszych i chorych, bo z tego, co wiem, młodsi rzadko tam przebywają.

– To prawda. Najczęściej szukają zajęcia w parafiach. I trudno się im dziwić, bo duszpasterstwo jest sytuacją naturalną dla każdego księdza.

– Co sobie Ksiądz najbardziej ceni na emeryturze?

– Ucieczkę od odpowiedzialności za rzeczy związane z urzędem proboszcza, a niekoniecznie związane z kapłaństwem. Zarządzając parafią, w wielu przypadkach trzeba być urzędnikiem, nieraz menedżerem czy księgowym. Każdego miesiąca trzeba się było uporać z płatnościami, do tego dochodziły remonty, a czasami niespodziewana konieczność naprawienia takich czy innych awarii. To wszystko pochłaniało niesamowitą ilość energii. A przecież kiedy szliśmy do seminarium, nikt z nas nawet nie przypuszczał, że na kapłaństwo złoży się tyle obowiązków, które niewiele mają wspólnego z powołaniem.

– Oprócz pobożnej przestrzeni jest jeszcze ta turystyczno-sportowa...

– Każdy ma swoje hobby i tego trzeba w życiu pilnować. Wśród moich kolegów mógłbym wyliczyć sympatyków sztuki, którzy sami nie stronią od malowania, ale znam też sympatyków sportu, którzy mimo emerytury chodzą na mecze. Ja z kolei jestem sympatykiem rekreacji. Uwielbiam jazdę na rowerze, podczas swoich wypraw pasjonuję się też przyrodą. Wiele fotografuję. Takie hobby jest także ważne ze względów zdrowotnych, bo jazda na rowerze mnie wzmacnia.

– Emeryci częściej jeżdżą na pogrzeby…

– To też jest ciekawa „turystyka”… Niedawno byłem z ks. Janem Gacką w Koszalinie, by nieco podreperować zdrowie. Przy okazji odwiedziliśmy miejsce spoczynku bp. Czesława Domina, którego znaliśmy jeszcze ze śląskich czasów. Kiedyś nas odwiedzał, wizytował, a dziś jest już po drugiej stronie. Paradoksalnie to doświadczenie daje człowiekowi siłę. Cieszyliśmy się z tego, że na grobie były świeże kwiaty. Ludzie o nim pamiętają, odczuwają wdzięczność, a więc nie można powiedzieć, że życie nie ma sensu. On wyraża się m.in. w tej właśnie wdzięczności. Modliliśmy się też przy grobie kard. Ignacego Jeża.

– Śmierć jest skutkiem grzechu pierworodnego i tu nie ma miejsca na radość.

– To prawda. My na szczęście radzimy sobie jeszcze o własnych siłach, ale może przyjść moment, kiedy trzeba się będzie zdać na innych. Dlatego dobrze się dzieje, że w wielu diecezjach są domy dla księży emerytów.

– Żaden dom nie zastąpi wiary w sens krzyża…

– Kto tego nie rozumie, łatwo może zgorzknieć. Ja osobiście jednak nie spotykam księży, którzy byliby pozbawieni nadziei. Emeryci, których spotykam, są przepełnieni starą młodością.