Trzeba żyć, jak się da, i ufać Bogu

Pokoje zalane słońcem, łóżka, a na nich drobne postacie otulone kołdrami. Leżące nieruchomo sylwetki, twarze z nieobecnym wzrokiem. Oczy patrzące gdzieś poza nas, poza te ściany, poza świat dotykalny i znany.

– Większość naszych podopiecznych jest po udarach, wylewach, mają zaawansowane demencje starcze, miażdżyce, cierpią na chorobę Alzheimera – wylicza s. Kamila, przełożona pielęgniarek w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym w Oświęcimiu, choć to miejsce nie kojarzy się z zakładem, a raczej z domem, bezpieczną przystanią, azylem.

Siostry opiekują się 50 kobietami w najgorszych stanach. Określa się to przy pomocy skali Barthel. Nie nadają się już do leczenia szpitalnego, nie pomoże im najlepsza nawet klinika. Jeśli mają dużo szczęścia, znajdą miejsce w domu podobnym do tego przy ul. Kościuszki 10 w Oświęcimiu.

Powinni to miejsce odwiedzić także zwolennicy eutanazji.

Pacjentki

Nie wszystkie są sędziwe, choć większość ma już życie za sobą. Kiedyś żony, matki, kobiety aktywne zawodowo, wykształcone, społecznie zaangażowane, jak np. p. Aniela, nad której łóżkiem wiszą zdjęcia ze spotkań z kard. Karolem Wojtyłą, potem papieżem Janem Pawłem II.

Najmłodsza podopieczna nie ma jeszcze 30 lat.

Drobna szatynka, o pięknych ciemnych oczach leży w pojedynczej sali. Leży na boku, i w tym przypadku nie chodzi tylko o zapobieganie odleżynom. W ten sposób Magda „widzi” zdjęcia dwójki swoich dzieci. Kobieta kilka lat temu uległa wypadkowi, który spowodował nieodwracalne zmiany w mózgu. Zdjęcia córki, syna i męża są więc co jakiś czas aktualizowane. Lekarze twierdzą, że to nie ma sensu, bo mózg nie działa, ale siostry wiedzą swoje. Czasem pociekną jej z obu oczu łzy – mówią – czasem widać irytację.

– Nie mamy pewności, co dzieje się w jej sercu – mówi s. Zofia – dlatego zachowujemy się przy Madzi tak, jakby nas słyszała i rozumiała. Pozwalamy dzieciom wchodzić na łóżko i przytulać się do matki, jak długo zechcą. Im jest to na pewno potrzebne, a jej, podejrzewamy, że sprawia radość.

Historie niektórych z tych niepozornych ciał, przykrytych kołdrą, o twarzach nieobecnych, pozostaną tajemnicą na zawsze. Jak Helenki, która trafiła tu, mając zaledwie 24 lata. Nie wiadomo, czy od urodzenia była ułomna, czy dopiero potem zapadła na jakąś chorobę. Przeżyła dzięki opiece sióstr serafitek 60 lat, nie opuszczając nawet na jeden dzień ośrodka. Czy ktoś ją kiedyś odwiedził, zapytał o zdrowie, czy miała rodzeństwo, jakichś dalszych krewnych? Siostry mają zbyt dużo pracy, by dociekać. O każdej podopiecznej wiedzą jednak sporo. Nie są to osoby anonimowe, pozbawione przeszłości, charakteru, osobowości. Każda przyniosła do domu swoją przeszłość, czasem tragiczną i bolesną.

Najgorzej mają ludzie samotni. Kobiety, którym wszyscy umarli lub wyjechali daleko, czasem za granicę do pracy, czasem przepadli bez wieści. Nieuleczalnie chore, dorosłe już dzieci schorowanych rodziców. Pacjentki przywożone wprost ze szpitala, bo nikt nie czeka na nie pod adresem zapisanym w dowodzie.

S. Kamila widziała takie dramaty wiele razy. – Zajmujemy się panią, która trafiła do nas stosunkowo niedawno z takimi odleżynami, że płakać nam się chciało. Mieszkała samotnie i była zupełnie niedołężna. Codziennie odwiedzała ją opiekunka społeczna. Karmiła, robiła, co do niej należało. Na stoliku przy łóżku stawiała kanapki i herbatę. Na koniec zakładała chorej pampersa i szła do kolejnego podopiecznego. Wracała następnego dnia rano. Przez 23 godziny chora leżała zupełnie sama. Pewnie głodna, bo nie była w stanie ruszyć nawet ręką, nie sięgnęła do tego stolika. I tak przez długie miesiące. Cud, że nie wpadła w obłęd. Na szczęście system opieki w jakimś momencie zadziałał, nie zostawili tej kobiety na straszną powolną śmierć.

Bywają i piękne historie miłosne. Jak ta pani Danusi i jej męża, który ukochaną żonę oddał pod opiekę sióstr, dopiero gdy sam opadł już z sił. Oboje są wiekowi, ale musiało ich łączyć wielkie uczucie, skoro mężczyzna przychodzi do żony codziennie, siada przy łóżku i po prostu jest obok.

Personel

W zakładzie pracuje 10 sióstr zakonnych – 5 z pielęgniarskim wykształceniem. Reszta personelu jest świecka, w tym pielęgniarki, opiekunki medyczne, rehabilitantki, dwóch lekarzy internistów, neurolog i psychiatra.

– Nasza Matka Założycielka wymagała stosownego wykształcenia od swoich córek duchowych, ale mawiała też, że w pracy najpierw jesteśmy zakonnicami, a dopiero potem pielęgniarkami – wyjaśnia s. prowincjalna Magdalena.

Poranki bywają najtrudniejsze, wtedy na korytarzach i w salach panuje wzmożony ruch. Codzienna toaleta, wizyty lekarzy, śniadanie. 13 podopiecznych jest odżywianych dojelitowo. Potem robi się spokojniej – zaordynowane przez lekarza rehabilitacje odbywają się według harmonogramu, podobnie jak zlecone badania. Raz w tygodniu każda chora jest kąpana i ważona. Od godz. 14 pojawiają się rodziny. Mogą przychodzić codziennie, byle nie rano, gdy praca musi odbywać się szybko i sprawnie.