Życie ludzkie zmienia się, ale się nie kończy

Legenda mówi, że Jurij Gagarin, gdy tylko znalazł się na orbicie okołoziemskiej, odetchnął z ulgą. Miał wtedy powiedzieć: „Boga niet”. „Nieba też nie ma – mówił – jest zimny kosmos bez kawałka choćby anielskiego skrzydła”. Zaś Neil Armstrong, amerykański astronauta, gdy dotknął powierzchni Księżyca, wyrecytował Psalm 8, w którym zawarty jest zachwyt nad stworzeniem. Znamienne są też słowa psalmu: „gdy patrzę na niebo – dzieło palców twoich”.

Nasza ojczyzna jest w niebie

W teologii chrześcijańskiej niebo jest metaforyczną nazwą ostatecznego stanu zbawienia ludzi zjednoczonych z Bogiem i wyzwolonych. Zbawienie, w ogólnym znaczeniu, oznacza wyzwolenie od osobistego lub zbiorowego cierpienia i zła. W Biblii jest centralnym terminem religijnym, używanym na określenie tego, co jest oczekiwane albo obiecane. Dotyczy podmiotowego, egzystencjalnego wyzwolenia z niewoli grzechu grożącego potępieniem wiecznym i daje udział w wiekuistym szczęściu samego Boga, który jest pełnią życia. Biblia wielokrotnie wyraża wiarę w tę ocalającą i zbawiającą moc Boga. Jezus w swoim nauczaniu łączy obietnicę zbawienia z zapowiedzią zbliżającego się panowania Boga (królestwa Bożego). Zbawienie ujmowane jest jako wyzwolenie od zła i grzechu, a także jako wyzwolenie do szczęścia. Chrześcijaństwo traktuje zbawienie jako niezasłużony dar Boga.

Zanim osiągniemy niebo, najpierw musimy być osądzeni przez Boga. Sąd Boga nad ludźmi przy końcu świata, będący ostatecznym, zamykającym dopełnieniem historii, utożsamiany jest z ponownym przyjściem na świat Chrystusa. Paruzja będzie oznaczać czasy ostateczne. Pan przyjdzie, by sądzić żywych i umarłych. Dzień sądu ostatecznego będzie dniem końca doczesnej historii stworzenia i ludzkości, kiedy panowanie Boga stanie się widoczne dla wszystkich.

O ile beatyfikacja czy kanonizacja oznaczają wiarę Kościoła, że niektórzy ludzie osiągnęli pełne zjednoczenie z Bogiem, o tyle żaden człowiek na ziemi nie może być uznany za potępionego. Nawet o Judaszu Chrystus nie dał takiego świadectwa, lecz wyraźnie zniechęcał do wydawania jakichkolwiek wyroków.

Byłem głodny

Na czym więc będzie polegał nasz sąd? Pismo Święte mówi wyraźnie, że będziemy sądzeni z miłości. Warto w tym kontekście przytoczyć słowa z Ewangelii wg św. Mateusza, który w rozdziale 25 metaforycznie ukazuje istotę sądu ostatecznego. Jest tam mowa o głodnych i spragnionych czy też nagich, których każdy chrześcijanin winien zauważyć i starać się im pomóc. Czyżby więc zaangażowanie charytatywne miało wystarczyć? Teologia katolicka często wspomina o tzw. opcji fundamentalnej. Chodzi tu o podstawową decyzję człowieka, skierowaną ku celowi ostatecznemu, która wyznacza ogólny kierunek życia, scala działania osoby i określa zasadnicze moralno-religijne nastawienie do dobra i zła, a w ostateczności do Boga. Od niej miałyby zależeć wszystkie inne indywidualne decyzje i jakość wolności człowieka. Opowiedzenie się za wyborem dobra absolutnego nie pozwala planować ani podejmować jednocześnie działań przeciwnych. Generalnie więc chodzi o to, by w całym swoim życiu być nastawionym wobec Pana Boga jak najbardziej pozytywnie. Jeśli za życia będziemy się opowiadali za naszą przynależnością do społeczności dzieci Bożych, to nasze zbawienie będzie tylko potwierdzeniem naszego wyboru.

Nikt nie jest bez grzechu

Obok potępienia czy zbawienia Kościół katolicki wyznaje wiarę także w czyściec. Chodzi o stan tych ludzi, którzy umarli w przyjaźni z Bogiem, ale muszą jeszcze odpokutować swoje osobiste grzechy (odpuszczone dzięki zasługom Chrystusa) i oczyścić się duchowo, zanim będą mogli radować się szczęściem wiecznym. Jest to więc przejściowy proces doskonalenia się człowieka po śmierci. Jak skrócić cierpienia czyśćcowe naszych bliskich? Z jednej strony można skorzystać z odpustu, z drugiej strony – zamawiać intencje mszalne. Odpusty oznaczają darowanie kar, więc mogą być bardzo użytecznym aktem dla zmarłych, którzy oczekują ostatecznego zjednoczenia z Bogiem. Kiedy rozpoczynamy liturgię pogrzebową, zapowiadamy mszę św. za zmarłego, przypominając, że nikt z nas nie jest bez grzechu. W Starym Testamencie opisane są niedoskonałe ofiary, dzięki którym próbowaliśmy przebłagać Pana Boga za nasze grzechy. W Nowym Testamencie jest mowa o doskonałej ofierze Jezusa Chrystusa. To właśnie z powodu tej skuteczności ofiary Chrystusowej polecamy zmarłych, zamawiając w ich intencji Mszę św.

Jak zatem najskuteczniej zapewnić sobie wieczną szczęśliwość? Tym, co niweczy nasze dążenie do nieba, jest grzech ciężki, czyli całkowite i dobrowolne odwrócenie się od Boga, które następuje po dokładnym rozpoznaniu i pełnej zgodzie w sprawach naprawdę wielkiej wagi. Niesie on ze sobą utratę łaski uświęcającej i ryzyko wiecznego potępienia. Grzech ciężki jest ciężkim występkiem przeciw prawu Bożemu, które niszczy miłość w sercu człowieka i powoduje utratę łaski uświęcającej oraz oddziela go od Boga, który jest jego ostatecznym celem. Bez skruchy grzech ciężki prowadzi do śmierci wiecznej.