Lasy pod ścianą

– Na czym polegają obecne kłopoty Lasów Państwowych?

– Brakuje przede wszystkim dróg. Firmy wywozowe posługują się bardzo ciężkim sprzętem i coraz trudniej im operować w lesie. Może dojść do tego, że Lasy sprzedające drewno przy drogach wywozowych będą musiały organizować zrywkę i podwóz drewna na duże odległości, co znacząco zwiększy koszty jego pozyskania. Następnym wielkim problemem jest to, że właśnie wkraczamy w okres masowego odchodzenia leśników na emerytury, co również musi się wiązać z dużymi kosztami.

– Jak to możliwe? Szkoły leśne kształcą przecież wystarczającą liczbę odpowiednich następców, dojdzie tylko do naturalnej wymiany pokoleń…

– Tak by się mogło wydawać. Jednak specyfiką leśnictwa musi być – dobrze, żeby była! – wymiana pokoleń „na zakładkę”. Kolejne pokolenia nie powinny się w lesie mijać, gdyż tutaj, jak nigdzie indziej, bardzo ważne jest przekazywanie wiedzy i doświadczenia w odniesieniu do konkretnego gospodarstwa leśnego (leśnictwa, nadleśnictwa). Młodzi pracownicy przynajmniej przez kilka lat powinni pracować pod okiem starszych kolegów. Moim zdaniem, właśnie w tej chwili należałoby celowo zwiększyć zatrudnienie w Lasach po to, żeby mogła nastąpić ta „zakładka pokoleń”.

– A to w związku z nałożonym przez rząd nowym obciążeniem finansowym stanie się zupełnie niemożliwe?

– Zapewne nie tylko z tego przyjdzie nam zrezygnować. A tak naprawdę trudno dziś cokolwiek powiedzieć, bo sądząc po stylu działania rządu, nie wiadomo, czego jeszcze możemy się spodziewać… Teraz sięgnięto po pieniądze, bez żadnej analizy ekonomicznej postanowiono zabrać maksymalną sumę. Lasy Państwowe postawiono pod ścianą – właściwie nie mają wyjścia, muszą się zgodzić…

– Bo zarządzający lasami są prawie zawsze, od kilkudziesięciu już lat, związani z obecnym rządem, niejako z jego nadania.

– To prawda. Przypomina to czasy gierkowskie. Na pytanie: „Towarzysze, dacie radę?” jest tylko jedna prawidłowa odpowiedź: „Damy radę, towarzyszu pierwszy sekretarzu”. Tym razem Lasy Państwowe także staną na głowie i spłacą daninę. Dobrze by było, żeby kierownictwo Lasów Państwowych mogło być politycznie niezależne, ale nie wiem, czy to w ogóle będzie kiedykolwiek możliwe…

– Za to nie po raz pierwszy buntują się szeregowi leśnicy.

– Tak, przeciwko takiemu traktowaniu Lasów Państwowych są wszyscy leśnicy (nawet ci na stanowiskach). Ten masowy sprzeciw wyartykułowały związki zawodowe, które w Lasach zawsze były silne, oraz Ruch Obrony Lasów Polskich – ten sam, który przed laty związał się w proteście wobec prywatyzacyjnych zakusów rządów AWS-UW. Niestety, mówię to z żalem, te wszystkie społeczne działania i sprzeciwy przynoszą raczej mizerne skutki, niewielki odzew. Gdy trzy lata temu zawisła groźba pacyfikacji Lasów przez wcielenie ich do sektora finansów publicznych, mieliśmy na ten temat zmowę milczenia…

– Teraz pojawiają się także głosy krytykujące odmowę leśników państwu w potrzebie. Pieniądze z leśnej daniny mają ponoć wesprzeć samorządy. Już się mówi, że bogaci leśnicy nie chcą się podzielić swym wielkim majątkiem z biednymi samorządami.

– No właśnie, dość przewrotnie obiecano, że te pieniądze trafią na budowę dróg wiejskich. A szczerze powiedziawszy, wcale w to nie wierzę, bo jeszcze tak się nie zdarzyło, aby pieniądze zabrane do budżetu trafiły na spełnienie jakichkolwiek wcześniejszych obietnic. Moim zdaniem, znacznie sensowniejsze i z pewnością bardziej efektywne byłoby np. wspólne budowanie dróg lokalnych przez nadleśnictwa i samorządy lokalne. Potrzebne byłoby tylko zwykłe porozumienie tzw. góry obu zainteresowanych stron. Lasy już udowodniły, że budują drogi dobrze i tanio. Tak więc zamiast zafundowanego teraz przez rząd skłócenia samorządów z Lasami, moglibyśmy mieć prawdziwą integrację lokalnych wspólnot. A pomoc dla wsi byłaby naprawdę realna.

– Wydaje się, że dotychczasowa koegzystencja leśników i ludności wiejskiej układała się całkiem pomyślnie. Teraz może dojść do zakłóceń?

– Należy się spodziewać rozżalenia wiejskich społeczności, jeśli mimo leśnej daniny nie dostaną one obiecanych dróg. Wina spadnie na leśników, którzy nie chcieli dać pieniędzy, choć dobry premier obiecał… Ponadto, jeśli Lasy w tej nowej sytuacji finansowej zaczną zmniejszać rozmiar wykonywanych zadań, to także ucierpią na tym mieszkańcy wsi, którym zakłady usług leśnych – często jako jedyni pracodawcy w okolicy – dają zatrudnienie. Jestem przekonany, że mimo tak zadedykowanej leśnej daniny na wieś trafi w istocie mniej pieniędzy, niż za sprawą Lasów trafiało do tej pory.

– Naprawdę uważa Pan, że Lasy w sposób aż tak dotkliwy zbiednieją?

– Tak. W związku z dekapitalizacją firmy wkrótce może nastąpić utrata płynności finansowej. W oczywisty sposób przekreślone zostają możliwości rozwoju całej firmy i stosowane obecnie, a wymagające specjalnych nakładów finansowych ekologiczne metody gospodarowania. Obawiam się, że to zwijanie się przodującej dziś w Europie polskiej gospodarki leśnej może nastąpić bardzo szybko, jeśli z jakichś powodów obniży się bardzo dobra obecnie koniunktura na drewno. Jak wiadomo, ta koniunktura ulega rozmaitym wahaniom.

– W najczarniejszym scenariuszu Lasy Państwowe mogą kiedyś ogłosić upadłość?

– To może być bardzo prawdopodobne. A to dlatego, że po dekapitalizacji przez dwuletni haracz firma zostaje jeszcze obciążona 2-procentowym podatkiem obrotowym, który w istocie wytnie prawie cały zysk. A zatem niejako a priori uniemożliwia się odbudowywanie kapitału. Jest to sprawa o tyle niesłychana, że podatek obrotowy jest przecież w Polsce i w UE zabroniony.\

– Można powiedzieć, że Lasy Państwowe są bezradne wobec miażdżącej je machiny państwowej?

– Raczej wobec machiny rządowej. Leśnicy próbują przeciwdziałać złu w ramach swoich – niestety, ograniczonych – możliwości. Przyglądaliśmy się bacznie działaniom parlamentu, składaliśmy petycje, informacje o skutkach ekonomicznych. Wszystko to przechodziło jednak bez echa, było ignorowane, a wszelkie poprawki do projektu ustawy zostały odrzucone głosami koalicji rządzącej. Ustawa została szybko przyjęta przez Sejm i podpisana przez Prezydenta, który jest znany ze swojej wielkiej niechęci do Lasów Państwowych.

– Skąd wobec tego ten nadany mu sympatyczny przydomek „gajowego”...

– Może stąd, że od dawna już nie mamy gajowych… Prezydent Komorowski, mimo deklarowanej sympatii dla ludzi lasu, przede wszystkim dla myśliwych, zawsze podkreślał, że jest zwolennikiem prywatyzacji, a zwłaszcza reprywatyzacji Lasów Państwowych.