Zatroskany o przygotowanie do życia w rodzinie

Działalność dydaktyczno-badawcza

Ks. Wilk był promotorem 13 prac doktorskich i kilkuset prac magisterskich. Opublikował dwie monografie (Znaczenie pierwszych doświadczeń dla religijnego wychowania małego dziecka w rodzinie, 1987; Pedagogika rodziny, 2002), dwie książki pod redakcją (Współczesny wychowawca w stylu Księdza Bosko, 1998; W służbie dziecku, 2003, t. 1–3) oraz ponad 50 rozpraw i artykułów naukowych poświęconych głównie problematyce małżeństwa, rodziny, wychowania w rodzinie. Ks. Wilk był także pomysłodawcą i głównym organizatorem konferencji naukowych. Warto wspomnieć chociażby sympozjum z okazji stulecia salezjanów w Polsce pt. Współczesny wychowawca w stylu Księdza Bosko (1998), czy sympozjum pt. Dziecko w XX wieku. Rozrachunek ze stuleciem dziecka (2000).

O kierunkach zainteresowań naukowych ks. Wilka świadczy nie tylko tematyka publikacji i organizowanych konferencji, ale potwierdza je także tematyka prowadzonych wykładów. Koncentrowały się one wokół takich zagadnień jak: pedagogika rodziny, katolicka nauka o małżeństwie i rodzinie, wychowanie religijne w rodzinie, wychowanie dorosłych, pedagogika katolicka, teologia małżeństwa i rodziny, duszpasterstwo rodzin. Szczegółowe ukierunkowanie zainteresowań ks. Wilka możemy odnaleźć także w tematyce prowadzonych przez niego wykładów monograficznych, do których należą: ojciec w procesie wychowania rodzinnego, matka w procesie wychowania rodzinnego, dziecko i jego obraz w procesie wychowania, wybrane zagadnienia z pedagogiki prenatalnej, wychowanie do miłości, wychowanie patriotyczne, system prewencyjny ks. Bosko, wychowanie religijne.

W trosce o pedagogikę rodziny

Na podstawie przytoczonych treści można niewątpliwie stwierdzić, że głównym zagadnieniem, które ks. Wilk zgłębiał w czasie swojej pracy naukowej, była rodzina i dokonujący się w niej proces wychowania. Jest to zagadnienie szczególnie ważne także dzisiaj, kiedy wiele środowisk chciałoby zdeprecjonować wartość rodziny, bądź rodziną nazywać związki osób tej samej płci i przyznać im prawo do wychowania dzieci.

Ks. Wilk jasno w swoich artykułach i książkach ukazywał wartość rodziny, za bł. Janem Pawłem II przypominał, że „rodzina stanowi jedno z najcenniejszych dóbr ludzkości”^[5]. Konsekwentnie wskazywał na rodziców jako pierwszych i najważniejszych wychowawców w życiu dziecka, dzięki którym może rozwijać się podmiotowa aktywność dziecka, a środowisko rodzinne uważał za pierwsze i najważniejsze środowisko wychowawcze, na które składają się: atmosfera rodzinna, struktura rodziny, kultura środowiska rodzinnego. Ks. Wilk przypominał, że dziecko potrzebuje obydwojga rodziców – matki i ojca, gdyż każde z nich ma do spełnienia swoje własne funkcje w procesie wychowania dziecka. Funkcje te wynikają z samego faktu bycia mężczyzną i kobietą, nie mogą być zatem funkcje matki „przejęte” przez mężczyznę i ojca przez kobietę. Za jedyną zasadę w stosunku do funkcji rodzicielskich przyjmował zasadę komplementarności obu ról, czyli współwystępowania w każdym czasie i wzajemnego uzupełniania się.

Ks. Wilk widział potrzebę rozwoju pedagogiki rodziny. Na potrzeby Instytutu Pedagogiki KUL przygotował program specjalizacji pedagogika rodziny, starannie planując i dobierając przedmioty. Pracując nad swoją koncepcją pedagogiki rodziny, nie zatrzymał się na zagadnieniach ogólnych – dotyczących, jak było już to wcześniej wspomniane – wartości rodziny, funkcji wychowawczej rodziny i jej uwarunkowań, ale podejmował także zagadnienia szczegółowe, ukazujące wartość wychowania rodziny w różnych sferach życia – wychowania religijnego, wychowania do miłości, wychowania do wolności, wychowania patriotycznego, wychowania do poszanowania przyrody. Widział pilną potrzebę podjęcia zagadnienia pedagogizacji rodziców, zarówno w perspektywie opracowań naukowych, jak i działalności praktycznej. W sferze planów ks. Wilka był pomysł wykreowania specyfiki metodologii pedagogiki rodziny jako subdyscypliny naukowej, jednakże choroba uniemożliwiła ich realizację.

Otwartość na podejmowanie nowych wyzwań

Życie ks. Wilka nigdy nie ograniczało się do działalności na uniwersytecie. Oprócz pracy naukowo-dydaktycznej od 1970 r. cały czas angażował się w pracę duszpasterską i życie rodziny salezjańskiej w zgromadzeniu księży salezjanów przy ul. Kalinowszczyzna 3. Głosił w tamtejszym kościele Słowo Boże, sprawował sakramenty i prowadził Duszpasterstwo Akademickie Quo Vadis. Zwłaszcza tworzenie i prowadzenie duszpasterstwa było szczególnie bliskie sercu ks. Wilka, co zaowocowało wieloletnimi przyjaźniami. Jako że był także uzdolniony muzycznie, w razie potrzeby pełnił funkcję organisty. W latach 1968–1975 ks. Wilk podjął ścisłą współpracę ze Sługą Bożym ks. prof. F. Blachnickim opracowując materiały formacyjne Ruchu „Światło-Życie” i prowadząc oazy.

Dopełnieniem działalności naukowej i duszpasterskiej było zaangażowanie w życie rodziny zakonnej. Ks. Wilk dwukrotnie uczestniczył jako delegat Inspektorii wrocławskiej w Kapitule Generalnej Salezjanów w Rzymie (1984, 1990) oraz kilkakrotnie w Kapitule Inspektorialnej Inspektorii wrocławskiej salezjanów. W zgromadzeniu salezjańskim był także członkiem inspektorialnej Komisji do Spraw Formacji i Studiów oraz członkiem Podkomisji do Spraw Duszpasterstwa Akademickiego.

Przytoczone powyżej fakty dobitnie świadczą o bardzo szerokim polu oddziaływań ks. Józefa. Trudno byłoby wszystkie je wymienić, ale na pewno można do nich zaliczyć stały kontakt z rodzinną parafią w Malawie oraz z parafianami z Rusinowskiej Woli, w której często posługiwał, Duszpasterstwo Akademickie Quo Vadis, wspólnotę parafialną przy kościele pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Lublinie, środowisko Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i innych ośrodków akademickich, z którymi w większym bądź mniejszym stopniu współpracował. Wśród licznych darów, którymi był ks. Wilk obdarzony, znalazła się niesamowita umiejętność „bycia z innymi i dla innych”. Skupiał wokół siebie liczne rzesze studentów, rodzin, ludzi prostych i wykształconych. Dla każdego potrafił znaleźć czas, dobre słowo. Wiele osób mogło doświadczyć jego konkretnej pomocy, nawet w takich dziedzinach, jak wybór komputera czy naprawa zepsutego sprzętu elektrotechnicznego.

W codziennej pracy ze studentami i współpracownikami bliska mu była metoda asystencji, co wyrażało się nie tylko dyspozycyjnością na uczelni, ale także w czasie wolnym. Ks. Wilk potrafił łączyć pracę i wypoczynek w pięknych miejscach i tego uczył swoich studentów. Tradycją były coroczne wyjazdy majowe z doktorantami, podczas których był czas na wspólną, wytężoną pracę nad dysertacjami i wypoczynek połączony z wędrówką wśród pięknych krajobrazów i modlitwą.

Można zatem stwierdzić, że Pan Bóg obdarzył ks. Wilka licznymi darami, talentami, których on nie zaprzepaścił, lecz na wielu płaszczyznach starał się je pomnażać. Był człowiekiem głębokiej wiary, patriotą, któremu zawsze leżało na sercu dobro Ojczyzny, wiernym synem św. Jana Bosko, na wzór którego tak bardzo kochał ludzi, zwłaszcza młodzież, dla których stawał się nie tylko wychowawcą ale i Mistrzem, zaangażowanym w sprawy uniwersytetu profesorem, prodziekanem, dla każdego człowiekiem wielkiego serca i życzliwości.

Dzisiaj, po 10 latach od naszego ziemskiego rozstania, nieustannie dziękujemy Panu Bogu za dar życia ks. Wilka, prosimy o życie wieczne dla niego i wierzymy, że on także oręduje na nami – swoimi „dziećmi”, przyjaciółmi, bliskimi u Ojca Niebieskiego.