PrzeGRAne życie

Gra i co dalej…

Gry dają mi poczucie wyższości, czuję się naprawdę kimś ważnym; w grze pełnię zawsze rolę przywódcy – czuję się wówczas spełniony; muszę być ciągle w sieci i czuwać nad stanem swojej gry – to tylko nieliczne wypowiedzi nastolatków, które poświęcają zdecydowaną większość swojego czasu na aktywność, jaką są gry komputerowe. Gry komputerowe tzw. pudełkowe, gry internetowe – online pozostają obecnie jedną z popularnych aktywności dzieci i młodzieży. Aktualna oferta gier sama w sobie jest ogromna i zróżnicowana: Od stosunkowo prostych do niezwykle rozbudowanych. Najpowszechniejszy podział gier komputerowych to klasyfikacja ze względu na gatunki. Nie ma jednego, ogólnie przyjętego podziału. Wiele z tych gier to tzw. hybrydy, które łączą w sobie cechy różnych gatunków. Gry RPG (Role-Playing Games), czyli gry fabularne, gry FPS (First Person Shooter), potocznie nazywane „strzelankami”, sportowe, symulacyjne, strategiczne – to obecnie najbardziej powszechne gatunki gier. Wokół poszczególnych gier tworzą się wielkie wspólnoty graczy, którzy komunikują się ze sobą w trakcie gry i poza nią. Niektóre z nich organizują się w grupy, powstają kluby i drużyny (nazywane klanami), prowadzone są rankingi, organizowane rozgrywki, a nawet mistrzostwa.

Zagrożenia związane z grami

Wraz z rosnącą popularnością gier komputerowych, zarówno tych „pudełkowych”, jak i online, wśród dzieci i młodzieży, pojawiają się narastające obawy rodziców, wychowawców, nauczycieli. Zagrożenia faktycznie istnieją i dotyczą wielu różnorodnych kwestii, na które warto zwrócić uwagę:

=> Treść gry – w wielu grach pojawiają się sceny zawierające agresję, przemoc, seks, używki, wulgarny język, z całą pewnością nieodpowiednie dla dzieci. Treść gier nie jest bez znaczenia w kształtowaniu się psychiki gracza. Często dochodzi do zjawiska zobojętnienia na akty przemocy w świecie realnym, do zwiększania siły bodźca w odczuwaniu przyjemności.

=> Nadużywanie – to kolejny, jeśli nie najważniejszy z czynników zagrażających dzieciom i młodzieży, ale i nierzadko dorosłym. Czynnik ryzyka zawarty w grach internetowych polega na tym, że aby osiągnąć dobre wyniki należy im poświęcić dużo czasu. Zaniedbanie gry, choćby nawet na krótko, może w konsekwencji skutkować dużym spadkiem w rankingach. Dodatkowym czynnikiem są gracze zorganizowani w drużyny, które wywołują presję na zaangażowanych użytkownikach. Właściwości gier mają to do siebie, że dzieci i młodzież korzysta z nich z niepokojącą intensywnością. Gry online charakteryzują się tym, że zazwyczaj nie mają początku ani końca, a gracz zachęcany jest, aby ciągle podnosił swój wynik, co zazwyczaj wiąże się z wieloma godzinami spędzonymi przy komputerze. Co więcej, może tu zaistnieć presja ze strony innych graczy utrudniająca ograniczenie bądź zakończenie grania. Nadużywanie gier online może mieć poważne konsekwencje dla funkcjonowania emocjonalno-społecznego dziecka. Nie znaczy to oczywiście, że każdy gracz uzależni się od tej czynności. Przeciwnie, gracze zdradzający takie objawy stanowią mniejszość – np. w Polsce, wśród gimnazjalistów grających w gry jest to 12 proc. Trzeba sobie jednak zdawać sprawę, że takie ryzyko istnieje i może mieć negatywne skutki.

=> Interakcja między graczami – większość gier online umożliwia kontakty z innymi graczami, których tożsamość pozostaje często nieznana, przy czym często nie wiadomo nawet, czy są to dorośli czy dzieci. Umożliwia to wyłudzenia danych, naruszenia prywatności lub zachowania związane z przemocą, tym bardziej że młody gracz często nie podejrzewa „współgraczy” o złe intencje.

Sygnały ostrzegawcze

Co rodzice muszą uznać za niepokojące:

• wagarowanie po to, by grać,
• nieodrabianie zadań domowych i złe oceny w szkole związane z pochłonięciem grami;
• zaniedbywanie życia towarzyskiego,
• poirytowanie i rozdrażnienie wywołane brakiem możliwości grania,
• granie przez dłuższy czas niż zaplanowany, 
• zauważalny wzrost poziomu agresji,
• granie niemal codziennie,
• kradzież pieniędzy po to, by grać (opłacać abonament, kupować akcesoria, postacie czy nowe gry) lub przeznaczanie na to pieniędzy otrzymanych na jedzenie czy inne cele.

Pokolenie XD

Sebastian lat 13: – Wszyscy się mnie czepiają, że zbyt długo gram w necie. No, ale przecież wszyscy grają, większość moich kumpli też gra i to nie jest nic złego. W szkole sobie jakoś radzę, więc o co chodzi. Czasami zaniedbam szkołę, nie odrobię pracy domowej no, ale zdam, więc nie wiem, o co się czepiają. Poza tym w grze mnie wszyscy rozumieją.

Mama Sebastiana: – Nic nie pomaga. Żaden sposób, ani tłumaczenia, ani zakładanie hasła na komputer. Bywa, że całe dnie spędza na graniu, nie mówiąc o tym, że podkradał nam pieniądze, by opłacać konto w grze. Nie radzimy sobie już z tym.

Rodzice często są obojętni i nie interesują się tym, co ich dziecko czy nastolatek robi przed monitorem komputera. Mówi, że odrabia lekcję – słyszę od rodziców. W domu nie zostały ustalone zasady korzystania z komputera. Dopiero gdy dostrzegają, że zaniedbuje naukę, że pojawiają się złe oceny, że z portfela znikają pieniądze, dociera do nich, że problem tkwi w nadmiernym graniu na komputerze. Próby ograniczania czasu, wyłączania kończyły się agresywnym zachowaniem. Nie szedł do szkoły po to, by grać, gdy rodzice pójdą do pracy.

Obecnie Sebastian i rodzice są po terapii. Zniknęły problemy, a świat chłopca i rodziców stał się zdecydowanie lepszy.

Gdy podejrzewasz, że dziecko lub nastolatek ma problem z nadużywaniem internetu:

• Porozmawiaj z dzieckiem i wprost określ swoje obawy.
• Rozpoznaj sytuacje, w których dziecko z większą intensywnością sięga po internet, gry – mogą to być sytuacje trudne, z którymi nie może ono sobie poradzić.
• Ustal stały harmonogram dnia i wyznacz określony czas na korzystanie z internetu.
• Staraj się stopniowo zmniejszać czas korzystania z internetu.
• Nagradzaj sukcesy i postępy.
• Skontaktuj się z psychologiem, terapeutą.
• Skonsultuj się z telefonem Helpline.org.pl 800 100 100.

Jest tylko jeden sposób, by pozostać niezwyciężonym w grach komputerowych: po prostu nie grać w gry.

Łukasz Kołomański - pedagog, mediator, trener behawioralny. Pracuje z dziećmi, młodzieżą wykazującymi trudności w zachowaniu. Prowadzi grupy wsparcia dla rodziców dzieci nadużywających komputera, internetu, gier, a także grupowe i indywidualne treningi dla osób nadużywających komputera, agresywnych, przemocowych. Certyfikowany trener ART. Podróżnik i fotograf z zamiłowania.

10 rad dla rodziców – gry komputerowe

• Okaż zainteresowanie: Zdobądź wiedzę na temat gier, o tym, jakie gry są aktualnie na „topie”; na stronie www.pegi.info można znaleźć informacje na temat treści gier, wieku, od którego są dozwolone, a także zagrożeń, jakie ze sobą niosą.
• Rozmawiaj z dzieckiem: Zainteresowanie i wymiana opinii stanowią podstawę zaufania między rodzicem a dzieckiem; rozmawiaj o tym, jaką aktywność dziecko podejmuje w sieci, w co gra, z  kim rozmawia.
• Graj ze swoim dzieckiem: Pamiętaj, że dziecko jest ekspertem w świecie gier – wykorzystaj to i odkrywaj świat gier wraz z nim. Dzięki wspólnym przeżyciom, emocjom możesz porozmawiać z dzieckiem, odkryć świat gry, sprawdzić, czy dana gra jest dobra dla Twojego dziecka.
• Uzgodnijcie wspólne zasady: Stwórzcie wspólnie wraz z dzieckiem zrozumiałe zasady korzystania z komputera, internetu, telewizji czy konsoli. Uzgadniając zasady, zadbaj o to, aby Twoje dziecko robiło regularne przerwy w trakcie aktywności komputerowej.
• Odliczaj czas: 4-6 lat od 20 do 30 min dziennie w towarzystwie rodziców; 7-10 lat ok. 45 min dziennie i 11-13 lat 60 min.
• Sprawdzaj wiek, dla którego  dopuszczone są gry: sprawdź na stronie www.pegi.info Ogólnoeuropejski system klasyfikacji gier (Pan-European Game Information, PEGI), rating wiekowy w celu zapewnienia, że treść utworów rozrywkowych, takich jak filmy, nagrania wideo, DVD czy gry komputerowe, jest zatwierdzona dla grupy wiekowej, w której znajduje się Twoje dziecko.
• Bądź przykładem dla swojego dziecka: Wyjaśnij dziecku, jak ważne są przepisy prawa autorskiego, wyjaśnij, że „ściąganie” gier oraz innych materiałów z sieci objęte jest prawem autorskim. Przyglądaj się krytycznie własnym przyzwyczajeniom w korzystaniu z komputera i multimediów. Świeć dobrym przykładem!
• Daj dziecku alternatywę: wiele dzieci podejmuje aktywność komputerową z nudy. Zaproponuj dziecku alternatywę w postaci wspólnego spędzania czasu. Nie traktuj  gier komputerowych jako „zapełniacza czasu” czy „niańki”
• Wymieniaj się wiedzą: Rozmawiaj z innymi rodzicami, w jaki sposób wychowują swoje dzieci w zakresie edukacji medialnej, informuj ich o swoich sposobach, wspierajcie się wzajemnie, korzystaj z grup psychoedukacyjnych – poszerzaj swoją wiedzę, by zwiększyć kompetencje w tym zakresie
• Nie używaj gier jako wychowawczego środka nacisku: Nie należy traktować gier jako nagrody lub kary – w ten sposób stają się one mimowolnie ważnym elementem w życiu dziecka. Lepiej przyjąć zasadę: najpierw zadanie i obowiązki domowe, czas na odpoczynek, po nim gra.