Wolni od rozpaczy

KS. MAREK ŁUCZAK: – Jest piękny fragment z Listu Jana Pawła II do ludzi w podeszłym wieku, w którym Ojciec Święty mówi, że wielką nadzieją i radością napawa go myśl o chwili, w której Bóg wezwie go z życia do Życia...

ABP STANISŁAW NOWAK: – W tym fragmencie bardzo znamienne są słowa: „z życia do Życia”. Mamy na myśli najpierw życie doczesne, życie w czasie. To życie, które naznaczone jest zmiennością. Kolejnym etapem ludzkiej egzystencji jest życie wieczne, do którego zmierzamy. Ale Kościół podpowiada nam, że jest jedno życie, które ma swój wymiar ziemski i wymiar związany z nagrodą wieczną. W jednej z prefacji śpiewamy przecież: „Życie ludzkie zmienia się, ale się nie kończy”. Życie doczesne jest przepełnione troskami, nierzadko też bólem, różnorakim cierpieniem. Życie po śmierci natomiast będzie przepełnione radością oglądania Boga twarzą w twarz. Z tym faktem wiążemy ogromną nadzieję, że nie umieramy definitywnie, choć też jako ludzie świadomi i rozumni nie chcemy wymazać z naszej świadomości tego przekonania, iż śmierć jest brutalnym faktem. Umieranie jako konsekwencja grzechu pierworodnego nie może być doświadczeniem łatwym. Ale nie możemy patrzeć na tę perspektywę w oderwaniu od świadomości, że zaraz po śmierci będziemy mogli zobaczyć naszego Pana, cieszyć się Jego obecnością, spojrzeniem w Jego oczy. To musi przysłonić gorycz umierania, napawać nas radością, o której mówił Jan Paweł II. Niektórzy święci w chwili śmierci dawali świadectwo ogromnej radości, jak to było np. w przypadku św. Alojzego. Ten stosunkowo młody człowiek w dramatycznym momencie odejścia z tego świata krzyczał: „Do domu idę, idę do domu!”.

– W zetknięciu z tematem śmierci świat wydaje się zastygać, a chrześcijanin przechodzi obok tego samego tematu tak często ze spokojem. Czy możemy powiedzieć, że jesteśmy skazani na ból, ale nie na rozpacz?

– Kluczem do rozumienia tego tematu jest osoba Jezusa Chrystusa – Ukrzyżowanego i Zmartwychwstałego. Tylko w Nim mamy odkupienie. W tym miejscu chciałbym przypomnieć nadzieję muzułmanów, która opiera się jedynie na fizyczności. Również wyznawcy hinduizmu wiążą swą nadzieję z reinkarnacją, a więc z odradzaniem się w kolejnych wcieleniach. Zupełnie inaczej na tym tle wygląda perspektywa chrześcijan, którzy będą nie tylko uczestnikami Królestwa Bożego, ale wręcz jego dziedzicami. Będziemy współkrólować ze świętymi i z Chrystusem, a przynajmniej do takiej godności jesteśmy zaproszeni.

– To nie przypadek, że podczas pogrzebu modlimy się za zmarłych: „Panie Boże, spraw, aby ten, który przez chrzest był włączony w śmierć Twojego Syna, miał również udział w Jego zmartwychwstaniu”.

– Przez chrzest jednoczymy się z Chrystusem. Ta jedność nas ogarnia, a dzięki temu mamy udział w Jego życiu. Niewątpliwie liturgia ukazuje tu cały ogrom znaków, dzięki którym możemy zrozumieć więcej. Obok znaków liturgii pomocne są fragmenty biblijne, które mówią, że „ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało, ani serce człowieka nie zdołało pojąć, jak wielkie rzeczy przygotował Bóg tym, którzy Go miłują” (1Kor 2, 9).

– Jak zatem będzie wyglądało to niebo? Radziecki astronauta podobno kpił sobie na orbicie okołoziemskiej, że nie widzi nieba, a amerykańscy astronauci, widząc piękno świata z perspektywy kosmosu, Psalmami wysławiali Pana...

– Nie można widzieć nieba z perspektywy ziemi, bo i Boga nie możemy przecież oglądać twarzą w twarz, mając strukturę człowieka przemijającego. Próby umiejscawiania nieba w jakimś konkretnym miejscu są więc infantylne. Wynikają one z wielkiego nieporozumienia. Mówiąc o niebie, nie mamy na myśli konkretnej przestrzeni, ale przede wszystkim stan zjednoczenia z Bogiem we wszechogarniającej miłości (wiara i nadzieja przeminą, a miłość pozostanie).

– Czy możemy mieć nadzieję, że spotkamy się tam z naszymi bliskimi?

– Jeśli otrzymamy nagrodę wieczną, możemy mieć nadzieję, że w Bogu spotkamy się z tymi, którzy również otrzymali taką nagrodę. Oczywiście, także spośród naszych najbliższych. W Bogu jest cała ludzkość przez Niego odkupiona.

– Kogo Ksiądz Arcybiskup chciałby tam spotkać?

– Wszystkich. Oczywiście, na pierwszym miejscu wymienię tych najukochańszych, rodziców. Ale nie chciałbym nikogo wyróżniać czy pomijać. Chciałbym w niebie spotkać wszystkich. Taką mam nadzieję. Modlę się, żeby Bóg objawił się jako wielkie miłosierdzie.

– Jest teoria pustego piekła...

– Trzeba ją dobrze tłumaczyć, bo obok miłosierdzia jest także kwestia ludzkiej odpowiedzialności oraz ludzkiej wolności. Dotykamy tu tematu potępienia. Możemy nawet powiedzieć w tym kontekście, że sam Pan Bóg jest nawet w pewnym sensie bezradny. Tak bardzo nas umiłował, że obdarzył nas na zawsze wolnością. Ta wolność zaś pozwala każdemu człowiekowi powiedzieć „nie”, i to nawet swemu Stwórcy. Takie jest błogosławieństwo, ale i przekleństwo, bo to oznacza, że człowiek sam siebie może skazać na wieczną samotność, jeśli odrzuci Boga.

– Warto może jeszcze dotknąć tematu ludzkiego ciała, które podczas pogrzebu jest okadzane na znak, że było świątynią Ducha Świętego. Przecież czekamy nie tylko na niebo, ale też na zmartwychwstanie...

– Czasem widzimy pewne przewartościowanie duchowego aspektu człowieczeństwa. Mówiąc o zbawieniu, wspominamy jedynie o ludzkiej duszy. To jest może w jakimś sensie konsekwencja neoplatonizmu. Tymczasem człowiek jest całością – musimy dostrzec i ciało, i duszę. Dlatego nie możemy zapominać o paruzji. Pan Jezus przyjdzie, by objawić swoją chwałę całemu światu. Wtedy nasze dusze ponownie złączą się z ciałem. To będzie najpiękniejszy dzień w dziejach całego świata.