Busola duszpasterstwa w Polsce

Program przygotowany przez Komisję Duszpasterstwa Konferencji Episkopatu Polski publikowany jest rokrocznie od wielu lat. Za każdym razem pojawia się jednak wątpliwość, na ile trafia on do parafialnych bibliotek i regałów z innymi książkami, a na ile jest źródłem inspiracji dla proboszczów, wikariuszy i rad duszpasterskich – wreszcie dla samych parafian. Może nadszedł czas, by trafił pod strzechy?

Jak znalazł

Tegoroczna propozycja zasługuje niewątpliwie na uwagę większą niż zwykle, zainteresowani otrzymali bowiem 5 zeszytów: teologiczno-pastoralny, homiletyczny, liturgiczny, katechetyczny oraz maryjny. Już sam fakt rozdzielenia materiałów na odrębne zeszyty w większym stopniu odpowiada wymogom praktycznym. „Prace nad nowym programem duszpasterskim rozpoczęły się latem ubiegłego roku – napisał we wstępie abp Wiktor Skworc. – We wrześniu 2016 r. na Jasnej Górze spotkali się dyrektorzy wydziałów duszpasterskich kurii diecezjalnych, natomiast miesiąc później w roboczym posiedzeniu uczestniczyli członkowie i konstruktorzy komisji w odnowionym składzie. Przedmiotem obu spotkań były przygotowania nowej edycji programu. Podnoszono również postulaty, aby oprócz części teoretycznej znalazły się w nim materiały ułatwiające tworzenie programów diecezjalnych i parafialnych oraz pomoce do wykorzystania w duszpasterstwie”.

Powyższe postulaty zostały potraktowane przez osoby przygotowujące materiały z wyjątkową pieczołowitością. Jeśli np. źródłem i szczytem życia chrześcijańskiego jest Liturgia, duszpasterze otrzymali do rąk ciekawą pomoc mającą ubogacić jej przebieg. Oddajemy do rąk naszych czytelników zbiór konspektów do wykorzystania w pracy duszpasterskiej – przekonuje ks. Krystian Piechaczek, odpowiedzialny za tę część programu. – Zawierają one propozycje tekstów przydatnych podczas celebracji okolicznościowych Mszy św. i nabożeństw, z uwzględnieniem problematyki aktualnego programu duszpasterskiego. Nasze wysiłki zmierzające do odkrywania Osoby i darów Ducha Świętego nie mogą z oczywistych względów pominąć obszaru Liturgii, która jest szczególnym miejscem działania Trzeciej Osoby Boskiej.

Zeszyt liturgiczny zawiera tradycyjne pomoce związane z rokiem duszpasterskim, ale można w nim znaleźć także pomoce wyjątkowe, których bez wcześniejszej refleksji osób odpowiedzialnych za kształt programu trudno byłoby oczekiwać. Taką propozycją jest np. nabożeństwo z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. W zdecydowanej większości polskich parafii takie nabożeństwa będą się odbywać, a dotychczasowe księgi liturgiczne z oczywistych powodów nie uwzględniają tej okoliczności. Antycypując to wielkie wydarzenie, już dziś możemy więc powiedzieć, że stosowne materiały dla duszpasterzy zasługują na kolokwialne powiedzenie: jak znalazł...

Na ambonie i przy tablicy...

Duszpasterze w programach duszpasterskich cenią sobie niewątpliwie pomoce homiletyczne. Ponieważ jednak odczytywanie cudzych homilii mija się z celem, w stosownym zeszycie mogą oni znaleźć jedynie pomoce, a nie tzw. gotowce. Autorom tej części programu chodziło o podkreślenie głównej funkcji homilii, którą jest wprowadzenie w celebrowane misterium Chrystusa. Chodziło też o to, aby wskazać podstawową zawartość rzeczową homilii, którą stanowią: słowo Boże, celebracja liturgiczna oraz życie Kościoła. Stąd też każda propozycja będzie się składać z 3 części odpowiadających wskazanej powyżej treści.

Praca duszpasterska nie może się ograniczać jedynie do wymiaru liturgicznego. Szczególnie w polskich warunkach nieodzowne jest jej umiejętne uzupełnienie w salce katechetycznej. Autorom tegorocznego progamu chodzi o katechezę dorosłych. We wstępie specjalnego zeszytu ks. Roman Buchta napisał: „Podtrzymywanie dialogu Kościoła ze «światem», jak również szukanie nowych sposobów jego nawiązania nie będzie możliwe bez uprzedniego odkrycia przez dorosłych chrześcijan własnego miejsca we wspólnocie Kościoła. Katecheza dorosłych, świadomie i konsekwentnie wprowadzająca w osobiste relacje z Duchem Świętym, stanowi warunek sine qua non, aby Kościół «uśpiony» w parafialnych wspólnotach usłyszał wreszcie i przyjął jako skierowane do siebie wywołanie: «Zbudź się, o śpiący, a zajaśnieje ci Chrystus» (por. Ef 5, 14)”.

Wyjątkowym rysem duszpasterstwa w Polsce jest jego maryjność. Autorzy programu wyszli więc naprzeciw oczekiwaniom duszpasterzy, by w ramach pomocy duszpasterskich pojawiły się także treści związane z tak licznymi okazjami w ciągu całego roku liturgicznego, podczas których Matka Boża jest w centrum uwagi naszych wspólnot. – Jesteśmy przecież przekonani, że Maryja jak nikt inny potrafi rozpoznać dary i owoce Ducha Świętego w różnych sytuacjach naszego życia – przekonuje ks. Marian Kowalczyk SAC, który przygotował zeszyt maryjny. 

– Przystępując do lektury tegorocznych materiałów maryjnych, bądźmy przekonani, że dzięki „Duchowi, który umacnia miłość”, pozycja Matki Najświętszej w zbawczej misji Kościoła jest wyjątkowa – napisał we wstępie ks. Kowalczyk.

Trudno się nie zgodzić z powyższą tezą, jeśli sobie przypomnimy, że w Wieczerniku, właśnie w momencie Zesłania Ducha Świętego, wraz z Apostołami obecna była Maryja. Oby była Ona Patronką nadchodzącego roku liturgicznego.